Хуша

Хуша (Pinus sibirica ) – Сибириин арадуудай эгээл ехээр хүндэлдэг модонуудай нэгэн – хуша. Хушын үндэрынь 30-40 м., бүдүүниинь (диаметр) 1,8 м. болодог, 500 жэлэй туршада ургадаг. Сибириинхид урдандаа хушые “талханай модон” гээд нэрлэдэг байгаа, юундэб гэхэдэ хушын hамарhаа тоhо, hү, зөөхэй абадаг байhан юм. Эдеэ хоолой эдэ зүйлнүүд шанарайнгаа талаар мяханhаа, талханhаа, түмhэтэ болон бусад ургуулhан эдеэнhээ үлүү гээд сэгнэгдэдэг. Мүнөө үедэ hамарhаа эдеэ хоолой зүйлнүүдые абалга мартагдаа шахуу, ушар юуб гэхэдэ хушын тоо гам хайрагүй хандасаhаа, отололгоhоо боложо айхабтараар үсөөрөө. Арадай аргаар эмнэлгэдэ hамарай эдеэе, хальhыень, тиихэдэ хушын шэлбүүhэ ехээр хэрэглэдэг. Энэнь хотын шархаhаа, могойн хоронhоо аргалхада ехэ туhатай. Хушын hамар сентябрь hарада эдеэшэдэг. Тиимэ шангашье бэшэ hаа тогтууритай үнэрөөрөө хүнэй эд бараа хибэнhээ (моль) аршалдаг. Урдандаа буряадууд хушаяа гамнажа, тэрэ модоороо гэр байра ехээр баридаггүй байгаа. Хушын эгээл ехээр ургадаг газарнуудые нэрлэбэл – Зүүн Саяанай хүбшөөр, Зүлхэ мүрэнэй эхеэр, Байгал шадарай хадануудай баруун хойто ташалангаар.