Jajovodi
| Jajovod (Fallopijeve tube) | |
|---|---|
 Uterus and fallopian tubes | |
 Poprečni presjek Fallopijeve tube, histološki obojena, izgled pod mikroskopom | |
| Detalji | |
| Sistem | Ženski reproduktivni sistem |
| Arterija | Tubske grane jajničke arterije, tubska grana maternične arterije preko mezosalpinksa |
| Limfa | Slabinski limfni čvorovi |
| Identifikatori | |
| Latinski | Tuba uterina |
| Starogrčki | Salpinks |
| MeSH | D005187 |
| TA98 | A09.1.02.001 |
| TA2 | 3486 |
| FMA | 18245 |
| Anatomska terminologija | |
Jajovod ili Fallopijeve tube, poznate i kao maternične tube ili salpinge (singular salpinks), su cijevi koje se protežu od maternice do jajnika i dio su ženskog reproduktivnog sistema.[1] Oplođeno jaje prolazi kroz jajovodne cijevi od jajnika sisara do maternice. Fallopijeve cijevi su jednostavni stub epitela s nastavcima nalik na dlaku zvanim cilija koje nose oplođeno jaje. U kičmenjaka sisara ekvivalent je jajovod.
Naziv Falopijeve tube potiče od imena katoličkog svećenika i anatoma Gabriela Falloppija, po kojem su također imenovane druge anatomske strukture.
Izgled i građa
[uredi | uredi izvor]Jajovodi su mišićno sluzokožni organi. Cjevastog su oblika, blago nakrivljeni. Njihova dužina iznosi između 8 i 14 cm. Povezani su sa gornjim dijelom materice, tačnije sa rogom materice, i smješteni su na oba njena kraja. Drugi kraj jajovoda je slobodan u maloj karlici ili pelvisu. Služe kao tuneli kojima se do materice dopremaju jajne ćelije iz jajnika. Njima se također kreću i spermatozoidi, jer se oplodnja jajne ćelije dešava u njima.
Oplodnja
[uredi | uredi izvor]Ovulacijom iz de Grafovog folikula zrela jajna ćelija dospijeva u lumen jajovoda, gdje biva opkoljena spermatozoidima koji nastoje prodrijeti u nju. Po probijanju spoljašnje opne jajne ćelije i ulaska spermatozoida u nju, dolazi do zgušnjavanja opne koja na taj način sprečava ostale spermatozoide da prodru u nju. Pri prodoru u jajnu ćeliju dolazi do mješanja sadržaja spermatozoida sa jedrom jajne ćelije.
Oplođena jajna ćelija pod djelovanjem peristaltičkih pokreta jajovoda i vodene struje koja nastaje kretanjem treplji epitela u tubama dospijeva u šupljinu materice i tada dolazi do nidacije, odnosno implantacije oplođenog jajašceta.
Regije
[uredi | uredi izvor]Razlikuju se četiri regije jajovoda od jajnika prema uterusu:
- Infundibulum tubae uterinae - koji sadrži fimbrije
- Ampulla tubae uterinae - najčesće mjesto oplodnje
- Isthmus tubae uterinae
- pars interstitialis s. pars uterina - materični dio jajovoda
Infundibulum tubae uterinae je dug oko 2 cm i ima oblik lijevka. Na njemu se nalaze fimbrije, prstasti nastavci, deset do petnaest njih, a najduža je fimbria ovarica. Ampulla tubae uterina, mjesto gdje se najčešće dešava oplodnja, se nalazi odmah pored infundibuluma, a njena dužina iznosi od 6 do 8 mm. Na nju se nadovezuje isthmus tubae uterinae čija dužina iznosi 3 do 4 cm i koji dopire do odgovarajućeg roga uterusa.
Histologija
[uredi | uredi izvor]Prosječna debljina zida jajovoda iznosi 2 do 3 mm i sastavljen je od tri sloja:
- serozni omotač (tunica serosa)
- mišićni sloj (tunica muscularis)
- sluzokoža (tunica mucosa)
Oboljenja
[uredi | uredi izvor]- Upalni procesi jajovoda
- Ektopična trudnoća
- Karcinom jajovoda
