Boeing B-52
| Boeing B-52 Stratofortress | |
|---|---|
 B-52 s mogućim teretom | |
| Model | B-52 (model 464-67) |
| Proizvođač | Boeing |
| Prvi let | 15. april 1952. |
| Status | U upotrebi |
| Glavni korisnik | SAD |
| Broj napravljenih | 744[1]-3.000[2] |
| Varijante | XB-52, B-52, B-52CBC, B-52B-H. |
Boeing B-52 Stratofortress (stratotvrđava) nastao je kao nasljednik B-50 sa turbopropelerskim motorima. Godinu kasnije s proizvodnjom mlazne turbine J-57 kompanije Pratt & Whitney, preuređen je na mlazni pogon.
Prvi prototip, 464-67, preuzima tehnologiju od B-47. Tako krila ostaju montirana na visini ramena trupa, a motori u paru ispod krila. Pilotska sjedišta postavljena su kao kod komercijalnih transportnih aviona, jedno pored drugog. Tehnički oficir sjedi iza pilota, a dva tehničara nalaze se u unutrašnjosti kod bombi. B-52CBC (Conventional Bomb Carrier) jedan je za nošnju konvencionalnih bombi preuređen tip ovog aviona, čija je glavna uloga bila u Vijetnamu pri bombardiranju puteva u Ho Chi Minhu. 1991. ovi se avioni preuređuju u B-52H i nose krstareće rakete AGM-129 ACM. Proizvodnja je zvanično obustavljena 1962.[3]
Historija
[uredi | uredi izvor]Postojeći bombarder američke avijacije B-29, koji je upotrijebljen u Hirošimi i Nagasakiju, nije imao veliki domet. Američko ministarstvo odbrane raspisuje tender gdje su između ostalog postavljeni sljedeći uslovi: novi bombarder mora preletjeti do 8.000 km i uz to nositi atomske bombe (teške 4,5 t). 1968. američka kompanija Boeing osvaja tender s novim modelom B-52. Nakon 4 godine razvoja obavlja se prvi let koji je trajao 3 h.[4]
Hladni rat
[uredi | uredi izvor]Tokom utrke u naoružavanju između SAD-a i SSSR-a B-52 je obavio niz raznih operacija. Bacio je hidrogensku (termonuklernu) bombu na ostrvo Bikini Atol, koja je bila 200 puta jača od eksplozije u Nagasakiju.
Operacija "Crowndome"
[uredi | uredi izvor]Da bi američki protivnapad, u slučaju nuklearnog napada SSSR-a, što brže mogao uslijediti pokreće se operacija pod nazivom "Crowndome". U suštini određeni broj bombardera B-52, s nuklernim bombama u spremištu, naizmjenično je patrolirao iznad Evrope i Amerike. Operacija je obustavljena nakon tri pada aviona gdje su područja radioaktivno ozračena. Prva havarija dogodila se 1961. u SAD-u da bi se isto desilo 1966. kod Španije (sudar s tanker avionom) i 1968. kod Grenland
Rat u Vijetnamu
[uredi | uredi izvor]Tokom rata u Vijetnamu, u operaciji "Arklight" dolazi do masovne upotrebe bombardera. Budući da je protivvazdušna odbrana Sjevernovijetnamske vojske imala rakete zemlja-vazduh dometa 30 km, bila je u stanju oboriti B-52 koji je imao operativnu visinu do 15 km. Ometanje radara se obavlja u operaciji "Ribbonramble" sa B-52 koji su imali ugrađenu dodatnu elektronsku opremu. U napadu Hošimin (Hanoj), tokom operacije "Leyendecker", koji je bio štićen s 100 raketnih lansera. Eskadrile B-52 aviona napadaju u 3 naleta. Iako je američka avijacija izgubila 15 aviona tipa B-52 napad se smatra uspješnim. Od 1974. bombarderi postaju tema na predsjedničkim izborima. Traženo je da se cijena, za proizvodnju novih avona, ograniči na 100 miliona dolara po komadu. U međuvremenu na tržište dolazi konkurent B-1A Rockwell koji je u stanju letjeti ispod radara s nadzvučnom brzinom uz veći kapacitet spremišta za bombe. Kandidat Gerald Ford je favorizovao B-1A dok je Jimmy Carter obećao da će, slučaju njegove pobjede, B-52 ostati u upotrebi. Carter u novembru 1976. pobjeđuje na izborima.
Ratovi u Iraku.
[uredi | uredi izvor]B-52 je 1990. u Zalivskom ratu tokom operacije Desertstorm (pustinjska oluja) po prvi put koristio maskirani radarski odraz. U operaciji Squirrel (vjeverica), po prvi put koristi krstareće rakete AGM86C, mada je već 1982. postojalo odgovarajuće spremište. Korišten je u ponovo u 2003.
Dalji razvoj
[uredi | uredi izvor]U 2015. dolazi do digitalizovanja opreme uz satelitsko praćenje aviona. Američka avijacija namjerava do 2040 koristiti ovaj model[1].
Tehnički podaci
[uredi | uredi izvor]
| Podaci[1] | Jedinice |
|---|---|
| Godina produkcije | 1951-1962 |
| Firma | Boeing |
| Raspon krila | 56,4 m |
| Dužina | 49,05 m |
| Visina | 12,40 m |
| Površina krila | 371,60 m2 |
| Težina (prazan) | 83.250 kg |
| Mogući tovar | 31.500 |
| Težina (maksimalna pri startu) | 219.600 kg |
| Putnici | 0 |
| Posada | 5 |
| Brzina | 1032 km/h (0,86 maha) |
| Visina leta | 15.150 m |
| Dužina leta | 14.000 km |
| Pogon | 8x Pratt & Whitney TF-33-P-3 |
| Snaga | 8x 7.710 kp |
| Naoružanje | Do 27.215 kg bombi i 1 radarom upravljan 20-mm top |
Također pogledajte
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b c "B-52 Technical Specifications". Zvanična stranica (jezik: engleski). Boeing. Pristupljeno 15. 5. 2017.
- ^ Walter, Werner (2007). Cenap Report (jezik: njemački). Mannheim: Werner Walter. str. 121, 122.
- ^ Books, Rodney (6. 4. 2018). "Essay: Die sieben Todsünden der KI-Vorhersagen". Technology Review (jezik: njemački). Heise Verlag. Pristupljeno 13. 4. 2018.
Die U.S. Air Force fliegt zum Beispiel immer noch B-52H-Bomber. Die letzten davon wurden 1962 gebaut.
- ^ "B-52 der Stratosphärenbomber" (jezik: njemački). SNI/SI Networks LLC. N-24. 2015. Pristupljeno 26. 2. 2017.
Razno
[uredi | uredi izvor]- Tupoljev Tu-95 se smatra odgovorom SSSR-a na B-52
- B-52 je prvi obletio Zemlje bez sletanja (uz upotrebu tanker-aviona)
Vanjski linkovi
[uredi | uredi izvor]