Alberta
| Alberta | |||
| Kanadska pokrajina | |||
|
|||
| Uzrečica: Fortis et liber Snažni i slobodni | |||
| Država |  Kanada
| ||
|---|---|---|---|
| Graniči sa | |||
| Glavni grad | Edmonton | ||
| - Koordinate | 53°32′0″N 113°30′0″W / 53.53333°N 113.50000°W | ||
| Površina | 661.848 km2 | ||
| - Zemlje | 640.081 km2 | ||
| - Voda | 3% | ||
| Stanovništvo | 3.645.257 (2011) | ||
| Gustoća | 5,69 /km2 | ||
| Osnovan | 11. pokrajina | ||
| Datum | 1. septembar 1905. | ||
| Vlada | |||
| - premijer | Jim Prentice (PC) | ||
| Vremenska zona | UTC−7 | ||
| Poštanski broj | prefiks T | ||
| ISO 3166-2 | CA-AB | ||
 | |||
| Veb-sajt: www.gov.bc.ca | |||
Alberta je jedna od deset kanadskih pokrajina. Osnovana je 1905. godine kada se je i pridružila Kanadi. Geografski je locirana u zapadnom dijelu Kanade.[1]
Pokrajina je dobila ime po princezi Luizi Karolini Alberti (1848–1939; engleski: Louise Caroline Alberta), četvrtoj kćerki britanske kraljice Viktorije i princa Alberta od Saskokoburga i Gote, koja je bila supruga jednog od kanadskih guvernera.
Glavni grad pokrajine je Edmonton.
Geografija i klima
[uredi | uredi izvor]Alberta se jedna od tri prerijske pokrajine Kanade. Nalazi se na zapadu države, a graniči s pokrajinom Saskatchewan na istoku, Britanskom Kolumbijom na zapadu i Sjeverozapadnim teritorijama na sjeveru. Južna granica Alberte (granica s Montanom) je međudržavna granica između Kanade i Sjedinjenih Američkih Država. Od ukupno preko tri miliona stanovnika Alberte, 72% njih živi u 400 km dugom urbanom koridoru između Calgaryja i Edmontona. Glavni grad pokrajine je Edmonton. Glavni trgovački centar je Kalgari.
Reljef Alberte je mješovit. Najveće dijelove pokrajine čine ravnice ili blago zatalasani prostori. Manji dio reljefa, i to na zapadu i sjeverozapadu pokrajine, čine planinski obronci stjenovitih planina. Alberta ima veliki broj jezera i rijeka. Neka od većih jezera su: jezero Atabaska, Jezero Kler, malo Ropsko jezero, jezero Luiza i dr. Najveći gradovi u Alberti su: Edmonton, Kalgari, Red dir, Letbridž, Medisin hat i dr.
Alberta ima tri tipa klime: alpski na zapadu pokrajine, prerijski-podtip oštre kontinentalne na jugu i subpolarnu klimu na sjeveru.
Historija
[uredi | uredi izvor]Alberta je prija dolaska prvih Evropljana, kao i veći dio sjevenoameričkog kontinenta, bila nastanjena Indijancima, tzv. Prvim narodima. Od 1670. godine, ovo dugo vremena neistraženo i nenaseljeno područje Kanade pripadalo je Kompaniji hadsonovog zaliva (The Hudsons' Bay company). Područja današnje Alberte tada su bila dio područja koji je nazivan Rupertova zamlja.
U prvoj polovini 18. vijeka francuski traperi ovdje grade prva naselja da bi ih nedugo zatim slijedili i prvi engleski lovci na krzna. Neka od ovih naselja su lac La biche i Bonnyville. Istraživač Peter Pond je u Alberti ustanovio utvrdu zvanu Fort Atabaska, a ovuda je prošao i istraživač koji je prvi prešao Kanadu od Atlantika do Pacifika, Alexander Mackenzie.
Područje Alberte se znatnije naseljava dovršavanjem kanadske transkontinentalne pruge krajem 19. vijeka. Od tada broj stanovnika ubrzano raste te počinje i kampanja za odvajanje distrikta Alberte iz Sjeverozapadne teritorije. Ova će politička aktivnost biti uspješna, tako da je Alberta proglašena nezavisnom pokrajine Kanade 1905. godine.
Stanovništvo
[uredi | uredi izvor]Alberta danas ima 3.375.763 stanovnika. Stanovništvo Alberte je uglavnom evropskog porijekla. Indijansko stanovništvo je zastupljeno sa manje od 5% u ukupnom broju stanovnika. Pripadnici drugih rasnih grupa imaju manji udio u ukupnom broju stanovnika, a među njima su najbrojniji pripadnici kineske etničke grupe kao i stanovnici porijeklom s indijskog potkontinenta. Oko 81% stanovnika živi u urbanim naseljima. Najveći dio njih, preko dvije trećine od ukupnog broja, je lociran na prostoru između Kalgarija i Edmontona. Najveći grad u Alberti je Kalgari i ima 991.759 stanovnika. Drugi po veličini je glavni grad pokrajine Edmonton, koji ima 712.391 stanovnika.
Ekonomija
[uredi | uredi izvor]Alberta ima jedno od najbrže rastućih ekonomija u Kanadi. U ovoj pokrajini se nalaza najveća kanadska nalazišta nafte i zahvaljujući upravo iskorištavanju ovog resursa, pokrajina doživljava izuzetan ekonomski uspjeh.[2] Najveće rafinerije nafte nalaze se u Edmontonu. Pokrajina je također poznata i kao velika žitnica, ali i kao područje s izrazito zastupljenim stočarstvom. Alberta je poznata po uzgoju bizona (za potrebe mesne industrije) i ovaca, ali je ipak najslavnija po uzgoju goveda. Alberta proizvodi više od polovine od sveukupnog broja goveđih grla u Kanadi. Tržište za govedinu Alberta nalazi u cijelom svijetu ali ponajviše u Sjedinjenim državama.
Također pogledajte
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ "Alberta | Flag, Facts, Maps, & Points of Interest | Britannica". www.britannica.com (jezik: engleski). 12. 9. 2023. Pristupljeno 13. 9. 2023.
- ^ "Income Per Capita". The Conference Board of Canada (jezik: engleski). Pristupljeno 13. 9. 2023.
Vanjski linkovi
[uredi | uredi izvor]
Alberta na Wikimedia Commonsu
