Pallenn-moger Bayeux
Pallenn-moger Bayeux, anavezet ivez gant an anv Pallenn ar rouanez Mathilda, hag ivez « Telle du Conquest » (gwiad an aloubadeg), a zo e gwirionez ur pezh broderezh. War ar pallenn-se ez eus kontet darvoudoù a denn da aloubidigezh Bro-Saoz gant an Normaned renet gant o dug Gwilherm II e 1066, evel da skouer emgann Hastings. Un hanter eus ar skeudennoù a zo koulskoude diwar-benn darvoudoù bet c'hoarvezet a-raok, war an douar-bras ha kontañ a reer enno, da skouer, kurioù an Normaned e Breizh.
Savet e vefe bet ar pezh broderezh-se etre 1066 ha 1082. Soñjal a reer e voe urzhiet gant Odon de Bayeux, hag eñ hantervreur Gwilherm II. Hervez ar vojenn e vije bet brodet gant ar rouanez Matilda, gwreg Gwilherm. Hervez enklaskoù nevesañ an istorourien e vije bet brodet e kreisteiz Bro-Saoz, e Kent, Winchester pe Canterbury nebeut amzer goude emgann Hastings.
Evit sevel ar pallenn ez eus bet implijet eizh liv naturel disheñvel da vrodañ war lin. Rannet eo ar pallenn e meur a lodenn. En holl ez eus dezhañ 70 metr hirder hag 50 cm ledander. Met un tamm a vank. Hervez an istorourien ez eo an tamm ma weler kurunadur Gwilherm da roue Bro-Saoz. Daoust ma vez meulet Gwilherm II gant ar skeudennoù, en deus pallenn-moger Bayeux un dalvoudegezh vras evit an istorourien da anavezout gwelloc’h ar vuhez e Normandi hag e Bro-Saoz en XIvet kantved : an dilhad, an armoù, ar c’hestell, al listri… Warnañ e weler ivez steredenn-lostek Halley a oa bet gwelet en oabl en amzer-se, argad an Normaned a-enep Kastell Lehon e-kichen Dinan. Kement skeudenn a zo a zo displeget gant un destenn latin. En holl e weler 626 den, 250 marc'h ha mulez, 37 savadur, 505 loen liesseurt, 49 gwezenn.
Betek dibenn an XVIIIvet kantved e oa miret ar pallenn-moger en iliz-veur Bayeux, hiziv an deiz e c'haller gwelout anezhañ en ur mirdi e Bayeux ivez. Abaoe 2007 emañ war roll Memor ar Bed savet gant UNESCO.
Tammoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Levrlennadur
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- David J. Bernstein, The Mystery of the Bayeux tapestry, London, Weidenfeld & Nicolson, 1986 ISBN 0-226-04400-9
- Simone Bertrand & Sylvette Lemagnen, La Tapisserie de Bayeux, Ouest-France 1996, 32 pages.
- Pierre Bouet, François Neveux, Brian Levy, La Tapisserie de Bayeux. L'art de broder l'histoire française, Caen, Presses universitaires de Caen, 2003 ISBN 2-84133-160-1
- Shirley Ann Brown, The Bayeux tapestry : history and bibliography, Woodbridge ; Wolfeboro, Boydell Press ; Boydell & Brewer, 1988 ISBN 0-85115-509-X
- Rouben Charles Cholakian, The Bayeux tapestry and the ethos of war, Delmar, Caravan Books, 1998 ISBN 0-88206-090-2
- Meredith Clermont-Ferrand, Anglo-Saxon propaganda in the Bayeux tapestry, Lewiston, E. Mellen Press, 2004 ISBN 0-7734-6385-2
- Richard Gameson, The Study of the Bayeux tapestry, Woodbridge : Boydell Press, 1997 ISBN 0-85115-664-9
- Charles Harvard Gibbs-Smith, The Bayeux Tapestry, London ; New York, Phaidon ; Praeger, 1973
- Wolfgang Grape, Valérie Agéma, Patrick Maubert, La Tapisserie de Bayeux : Monument à la gloire des Normands, Munich, Prestel, 1994 ISBN 3-7913-1577-3
- Ulrich Kuder, Der Teppich von Bayeux : oder : Wer hatte die Fäden in der Hand ?, Frankfurt-am-Main, Fischer Taschenbuch Verlag, 1994 ISBN 3-596-11485-3
- Sylvette Lemagnen (dir.),La tapisserie de Bayeux, une chronique des temps vikings, acte du colloque international de Bayeux (mars 2007), Point de vues, 2009, ISBN 978-2-915548-21-1
- Suzanne Lewis, The Rhetoric of power in the Bayeux tapestry, Cambridge ; New York, Cambridge University Press, 1999 ISBN 0-521-63238-2
- Eric Robert Dalrymple Maclagan, The Bayeux tapestry, Baltimore, Penguin Books, 1953
- J. Bard McNulty, The Narrative Art of the Bayeux tapestry master, New York, AMS Press, 1989 ISBN 0-404-61443-4
- J. Bard McNulty, Visual Meaning in the Bayeux tapestry : problems and solutions in picturing history, Lewiston, Edwin Mellen Press, 2003 ISBN 0-7734-6618-5
- Lucien Musset, La Tapisserie de Bayeux, Paris, Zodiaque, 2002 ISBN 2-7369-0281-5
- Gale R Owen-Crocker, King Harold II and the Bayeux Tapestry, Woodbridge ; Wolfeboro, Boydell Press ; Boydell & Brewer, 2005 ISBN 1-84383-124-4
- Michel Parisse, La Tapisserie de Bayeux, un documentaire du XI siècle, Denoël 1988
- Mogens Rud, La Tapisserie de Bayeux et la bataille de Hastings 1066, Eljers, 2006
- Frank Merry Stenton, La Tapisserie de Bayeux, Paris, Flammarion, 1957
- Jean Verrier, La Broderie de Bayeux dite tapisserie de la reine Mathilde, Paris, 1946
- David M. Wilson, The Bayeux tapestry : the complete tapestry in colour, London, Thames and Hudson, 1985 ISBN 0-500-23447-7
- David M. Wilson, La Tapisserie de Bayeux, Flammarion 2005
- Richard David Wissolik, The Bayeux tapestry : a critical, annotated bibliography with cross-references and summary outlines of scholarship, 1729-1990, Greensburg, Eadmer Press, 1990 ISBN 0-929914-08-2
- L. Herrmann, Les Fables antiques de la Broderie de Bayeux, Latomus, Bruxelles, 1964
- M.-F. Le Clainche, D. Morel, Les Brodeuses de l'Histoire, roman historique, Rennes, Coop Breizh, 2006, ISBN 2-84346-269-X
- Adrien Goetz, Intrigue à l'anglaise, roman policier historique, Paris, Grasset, avril 2007, ISBN 978-2-246-72391-2
