Henry Constantine Richter

Henry Constantine Richter (Londrez, 7 a viz Mezheven 1821 – idem, 16 a viz Meurzh 1902) a oa ur skeudennaouer hag ur maendreser saoz arbennigour war an evned hag ar bronneged, dreist-holl evit oberennoù an evnoniour John Gould.

Meur a vaendresadenn gantañ a reas diwar tresadennoù Elizabeth Coxen (1804-1841), pried J. Gould^[1].

Ne oa ket ar boaz en XIX^vet kantved da venegiñ skeudennaouer(ez) ul levr, neuze e voe ankouaet H. C. Richter, ker brudet e oa an evniour meur. Er bloaz 1978 avat e voe lakaet e labour er gouloù gant ar skrivagnerez Christine E. Jackson (*1936^[2]) en he fennad The painting of hand-coloured zoological illustrations^[3].

D'ar 7 a viz Mezheven 1821 e Londrez e voe ganet Henry Constantine Richter, mab da Henry James Richter (1772-1857) ha Charlotte Sophia Edson (1793-1862).

Ur prederour, ul livour hag un engravour e oa e dad, bet ganet en un tiegezh arzourien deuet eus Dresden (Kengevread alaman)^[4]. Un arzour brudet e oa, a voe kadoriad an Associated Artists in Water Colours (1811-1812) hag ezel ouzh ar Royal Watercolour Society ; meur a oberenn gantañ zo e dalc'h ar British Museum^[5].

Kentañ labour gant Henry C. Richter a voe embannet eo teir flankenn el levr Genera of Birds (1844-1849) gant George Robert Gray^[6].

Er bloaz 1841 ec'h eas John Gould e darempred gant an arzour peogwir edo o klask ur skeudennaouer goude marv e bried, Elizabeth Coxen. E-pad daou-ugent vloaz e kenlabouras an evnoniour hag ar skeudennaouer, betek man eas J. Gould d'an Anaon e 1881. War-dro 3 000 skeudenn a voe aozet gant Henry C. Richter evit an evnoniour^[7] Skeudennaouerien all a voe gopret gant J. Gould, William Matthew Hart en o zouez, met Henry C. Richter eo a savas an niver brasañ a skeudennoù betek tremenvan o implijer^[8].

Goude marv John Gould e kavas an arzour un nebeud labourioù evit George R. Gray hag evit Richard Owen. Ar skeudennoù en devoa savet evit J. Gould a voe embannet diwezhatoc'h, hag e William M. Hart e voe fiziet ar plankennoù da zont e levrioù dalif an evnoniour.

Peogwir n'en devoa mui ur gopr ingal digant J. Gould en em gavas Henry C. Richter en dienez, ken e rankas mont da vevañ gant e c'hoar Antonia Charlotte, a oa intañvez abaoe 1854 diwar he fried pinvidik hag he devoe bet un ti e Londrez da hêrezh. Da Henry ec'h eas madoù e c'hoar pa varvas-hi e 1896 ; 75 vloaz e oa an arzour da neuze, ha chom en ti a eure betek e dremenvan a c'hoarvezas d'ar 16 a viz Meurzh 1902.

Un teknik nevez e oa ar vaendreserezh e liv en eil hanterenn an XIXvet kantved, ha marc'had-matoc'h eget an engravañ e oa daoust d'ar c'hementad bras a labour hag a ampartiz a oa rekis evit aozañ ur skeudenn hepken.

Un teknik dre gimiezh eo ar vaendreserezh e gwirionez. Treset e vez ar skeudenn gant ur c'hreion druz war ur maen plat kleiz (CaCO₃) ; goude-se e vez ledet ur gwiskad gom arabek (teñv kaletaet ar gwez eus ar genad Acacia sensu lato) war an dresadenn kent emprañ trenkenn nitrek (HNO₃) evit kemmañ framm molekulel ar gom. An disoc'h eo e peg al liv ouzh tresoù ar c'hreion hep gwiskañ ar maen. Diaes eo ober munudoù avat, met tanavoc'h ha soutiloc'h e vez an tresadennoù en diwezh eget ar re a vefe engravet e gwenn ha du^[9].

Ouzhpenn da vout un evnoniour meur e oa John Gould ur plouzer krec'hin ampart evit mirout krec'hin al laboused a zegase goude e ergerzhadennoù. Al loened plouzet-se a dalveze da batromoù evit e arzourien da sevel o skeudennoù, a-gevret gant brastresadennoù graet gant J. Gould e-unan, a venne e vefe treset resis ar resisañ neuz an evn-mañ-evn. Goude 1847 ha digoradur zoo Londrez e c'hallas Henry C. Richter kaout mammennoù all evit e vaenfresadennoù.

• 
  Aethopyga gouldiae
• 
  Dasyurus hallucatus
• 
  Ornithorhynchus anatinus
• 
  Pardaliparus venustulus
• 
  Parus cinereus
• 
  Passer ammodendri
• 
  Patagona gigas
• 
  Petaurus norfolcensis
• 
  Phascolarctus cinereus
• 
  Pseudomys gouldii
• 
  Psittacula derbiana
• 
  Pteruthius ripleyi
• 
  Vombatus ursinus

• (en) Sauer, Gordon C. John Gould the Bird Man – A Chronology and Bibliography. Melbourne ; Landsdowne editions, 1982 (ISBN 978-0-7006-0230-8)

Muioc'h a restroù diwar-benn

Henry Constantine Richter

a vo kavet e Wikimedia Commons.

• (en) Birds of Australia, 1848 @ Biodiversity Heritage Library.
• (en) The Mammals of Australia, levrenn 1, 1863 @ Biodiversity Heritage Library.
• (en) Birds of Great Britain, levrenn 1, 1873 @ Biodiversity Heritage Library.