Шаснаццаць акруг

Шаснаццаць акруг, якія працягнуліся ад Яньцзіна да Юньчжоу (кіт. трад. 燕雲十六州, спр. 燕云十六州, піньінь Yānyún Shíliù Zhōu, пал. Яньюнь шилю чжоу) — землі ў Кітаі на тэрыторыі сучасных правінцый Хэбэй і Шаньсі, а таксама гарадоў цэнтральнага падпарадкавання Пекін (старажытная назва — Яньцзін) і Цяньцзінь, былыя важным фактарам палітычнай барацьбы ў X стагоддзі.

У 907 годзе ў Кітаі пала імперыя Тан і пачалася Эпоха пяці дынастый і дзесяці царстваў  (руск.) (бел.. У дадатак да міжусобіц, з поўначы пачалі наступаць кідані, а з захаду — цюркі-шато  (укр.) (бел.. Пры дапамозе цюрак у 923 годзе паўстала дзяржава Позняя Тан, але ў 936 годзе кідані падтрымалі Шы Цзінтана  (укр.) (бел., які падняў паўстанне і заснаваў дзяржаву Позняя Цзінь  (руск.) (бел.. У абмен на падтрымку ў барацьбе Шы Цзінтан быў вымушаны перадаць кіданьскай імперыі Ляа 16 акруг, якія аддзялялі традыцыйныя кітайскія рэгіёны ад стэпавай поўначы.

На далучаных тэрыторыях кідані заснавалі Паўднёвую  (руск.) (бел. і Заходнюю сталіцы. У выніку гэтыя землі сталі плацдармам для кіданьскага ўмяшання ў паўночнакітайскія справы, што прывяло да падзення дзяржавы позняя Цзінь ў 946 годзе. Імперыя Сун, якая аб’яднала астатні Кітай у 960 годзе, не прызнала анэксіі кіданямі 16 акруг, і пасля знішчэння ў 979 годзе цюркскай дзяржавы Паўночная Хань  (укр.) (бел. пачаліся паходы супраць імперыі Ляа. Аднак кідані адбівалі кітайскія атакі, а калі малады кіданьскі імператар пасталеў — ён нанёс магутны контрудар Сунскай імперыі і прасунуў межы Ляа далёка на поўдзень.

Шаснаццаць акруг — гэта

1. Ю (幽州)
2. Шунь  (руск.) (бел. (顺州)
3. Жу  (руск.) (бел. (儒州)
4. Міюнь  (руск.) (бел. (檀州)
5. Цзі  (руск.) (бел. (蓟州)
6. Чжо  (руск.) (бел. (涿州)
7. Ін  (руск.) (бел. (瀛州)
8. Мо  (руск.) (бел. (莫州)
9. Сінь  (руск.) (бел. (新州)
10. Гуй  (руск.) (бел. (妫州)
11. У  (руск.) (бел. (武州)
12. Юй  (ВД) (б��л. (蔚州)
13. Ін  (руск.) (бел. (应州)
14. Хуань  (кіт.) (бел. (寰州)
15. Шо  (руск.) (бел. (朔州)
16. Юнь (云州)

• «История Востока» (в 6 т.). Т.II «Восток в средние века» — Москва: издательская фирма «Восточная литература» РАН, 2002. ISBN 5-02-018102-1
• «История Китая» (под редакцией А. В. Меликсетова) — Москва: издательство МГУ, издательство «Высшая школа», 2002. ISBN 5-211-04413-4