Хларапласты

Хларапласты — зялёныя пластыды, якія сустракаюцца ў клетках раслін і некаторых бактэрый. З іх дапамогай адбываецца фотасінтэз. Хларапласты ўтрымоўваюць хларафіл. З'яўляюцца дзвухмембраннымі арганеламі. Пад двайнай мембранай маюцца тылакоіды (мембранныя ўтварэнні, у якіх знаходзіцца электронтранспартны ланцуг хларапластаў).

Зялёны колер хларапластаў абумоўлены прысутнасцю ў іх асноўных фотасінтэтычных пігментаў — хларафілаў. Хларапласты ўтрымліваюць таксама дапаможныя пігменты — аранжавыя, жоўтыя або чырвоныя караціноіды.

У раслін у адной клетцы ліста можа знаходзіцца некалькі дзясяткаў хларапластаў, а ў некаторых водарасцей — толькі 1—2 гіганцкія хларапласты (напр. у хларэлы або спірагіры).

Часцей за ўсё хларапласты маюць форму дваякавыпуклай лінзы. Як і для мітахондрый, для хларапластаў характэрна двухмембранная будова. Паміж вонкавай і ўнутранай мембранамі знаходзіцца міжмембранная прастора. Вонкавая мембрана роўная, яна абмяжоўвае хларапласт. Унутраная мембрана ў працэсе развіцця хларапласту ўтварае замкнутыя дыскападобныя ўтварэнні — тылакоіды. Стосікі ляжачых адзін на другім тылакоідаў называюцца гранамі.

У мембранах тылакоідаў размешчаны фотасінтэтычныя пігменты, якія паглынаюць святло, а таксама ферменты, што ўдзельнічаюць у пераўтварэнні энергіі святла.

Унутранае асяроддзе хларапласту — строма. У ёй змешчаны кальцавыя малекулы ДНК, усе тыпы РНК, рыбасомы, запасныя рэчывы (ліпіды, зерні крухмалу) і розныя бялкі, у тым ліку ферменты, якія ўдзельнічаюць у фіксацыі вуглякіслага газу.

Асноўная функцыя хларапластаў — ажыццяўленне фотасінтэзу. Акрамя таго, у іх адбываецца сінтэз АТФ, некаторых ліпідаў і бялкоў.

Хларапласты здольны дзяліцца, дзякуючы чаму іх колькасць у клетцы можа павялічвацца.

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 17: Хвінявічы — Шчытні / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2003. — Т. 17. — 512 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0279-2 (т. 17).
• Біялогія: падруч. для 10-га кл. устаноў агул. сярэд. адукацыі з беларус. мовай навучання / пад рэд. М. Д. Лісава; пер. з рус. мовы В. К. Раманцэвіч. — 3-е выд. — Мн.: Нар. асвета, 2014. ISBN 978-985-03-2169-5