Мікалай Мікітавіч Пушкар

Мікалай Мікітавіч Пушкар
Дата нараджэння	8 мая 1919(1919-05-08)
Месца нараджэння	Барысаўка, Грайваранскі павет[d], Курская губерня, РСФСР[d]
Дата смерці	29 снежня 1993(1993-12-29) (74 гады)
Грамадзянства	Беларусь
Род дзейнасці	мастак, скульптар, кераміст
Жанр	скульптура і кераміка
Вучоба	Харкаўскае дзяржаўнае мастацкае вучылішча[d]
Уплыў	Антон Сямёнавіч Макаранка і Максім Горкі
Член у	Беларускі саюз мастакоў
Узнагароды

Мікалай Мікітавіч Пушкар (8 мая 1919, г.п. Барысаўка, Белгародская вобласць — 29 снежня 1993) — беларускі мастак, скульптар-кераміст. Заслужаны дзеяч мастацтваў БССР (1990), член Беларускага саюза мастакоў (1969).

Нарадзіўся ў 1919 годзе ў сям’і іканапісцаў у Расіі, на Белгарадчыне, у пасёлку Барысаўка. З маленства, застаўшыся без бацькоў, рос у дзіцячай калоніі імя М. Горкага — ёй кіраваў вядомы педагог, пісьменнік Антон Макаранка. Там і выявіліся здольнасці да малявання, у 1932 годзе таленавіты юнак па хадайніцтве Максіма Горкага быў залічаны на вучобу ў Харкаўскае мастацкае вучылішча. Паспяхова скончыў яго ў 1937 годзе.

Пачатак Вялікай Айчыннай вайны сустрэў у Чырвонай арміі, танкістам. У жніўні 1941 года яго танкавы полк быў разгромлены, цяжка паранены воін апынуўся ў нямецкім палоне. Амаль чатыры гады знаходзіўся ў нямецкім канцлагеры Гамерштэйн. Пасля вызвалення савецкімі войскамі ў 1945 годзе трапіў у зняволенне ўжо ў савецкіх лагерах. Толькі ў 1954 годзе Мікалай Пушкар выйшаў на волю і быў цалкам рэабілі��аваны.

Працаваў скульптарам у Карагандзе, затым у Калінінградзе — там і спаткаў сваю жонку Ганну Міхайлаўну, ураджэнку Мазыра, куды яны і пераехалі разам на сталае жыццё.

Працаваў галоўным мастаком на Мазырскім заводзе меліярацыйных машын і адначасова ствараў мастацкія творы. Наведваў аддаленыя палескія вёскі, знаёміўся з іх жыхарамі, простымі сялянамі, іхнім побытам, фальклорам. Мікалай Пушкар стварыў з гліны цэлую галерэю вобразаў мясцовых жыхароў-палешукоў. Моцных людзей, якія не пасуюць перад цяжкасцямі, аптымістаў, шчырых сэрцам, з працавітымі рукамі ды мяккім беларускім гумарам^[1].

Яго работы выкананы ў мяккіх акруглых формах, з натуральных матэрыялаў (пераважна шамот, тэракота), вызначаюцца лірычнасцю, выразным псіхалагізмам, добрым веданнем народных традыцый, часта гумарыстычнай трактоўкай сюжэтаў і персанажаў. Сярод твораў: «Беларуская бульба», «Браткі-беларусы» (абодва 1966), «Мы з табою, як рыбка з вадою», «Дамашняя баталія» (абодва 1975), «Паляшук-пясняр» (1976), «Дударыкі-дудары» (1978), «Кум і кума» (1979), «Палескія напевы» (1980), «Мой родны кут» (1981), «Сон палешука» (1982), «Гарманіст», «Музыка» (абодва 1983), «Несцерка» (1984), «Сямейны хор» (1985) і інш^[2].

Мікалай Пушкар як скульптар прымаў удзел і ў стварэнні ў Мазыры мемарыяльнага комплексу «Курган Славы» — ён прысвечаны воінам і партызанам, што загінулі ў баях за вызваленне горада ад фашыстаў. На грамадскіх пачатках Пушкар стварыў на мясцовай фабрыцы мастацкіх вырабаў цэх керамікі, дзе навучаў усіх жадаючых, як ляпіць з гліны, як яе абпальваць.

Мікалай Пушкар быў прыняты ў Саюз мастакоў Беларусі, Саюз мастакоў СССР, атрымаў званне «Заслужаны дзеяч мастацтваў Беларускай ССР». Яго работы пабывалі на шматлікіх выстаўках у гарадах Беларусі і былога СССР, а таксама ў Канадзе, Японіі, Польшчы, Венгрыі, Румыніі. Частка работ цяпер зберагаецца ў Нацыянальным мастацкім музеі Беларусі, Музеі сучаснага выяўленчага мастацтва.

• Я. М. Сахута. Пушкар Мікалай Мікітавіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 13: Праміле — Рэлаксін / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2001. — Т. 13. — С. 137. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0216-4 (т. 13).
• Жук В. Н. Современная белорусская керамика. — Мн., 1984. (руск.)

• Пушкар Мікалай Мікітавіч на сайце анлайн-энцыклапедыі «Беларусь у асобах і падзеях»