Масавыя хваляванні ў Кішынёве (2009)

Масавыя хваляванні ў Кішынёве — масавыя хваляванні 7 красавіка ў сталіцы Малдовы Кішынёве, распачатыя пасля красавіцкіх выбараў у Парламент Малдовы 2009 года. Хваляванням папярэднічаў мітынг малдаўскай апазіцыі 6 красавіка.

Перадумовы

Сацыяльна-эканамічная сітуацыя ў рэспубліцы

Малдова з'яўляецца адным з найбольш бедных дзяржаў Еўропы. Так, па дачыненні аб'ёму грашовых паступленняў звонку да ВУП Малдова займае першае месца на постсавецкай прасторы і з'яўляецца адным з сусветных лідараў па гэтым паказніку^[1]. Шмат у чым ВУП краіны залежыць ад пералікаў гастарбайтараў, якія пакінулі краіну ў пошуках працы. Паводле статыстыкі, не менш 10 % жыхароў Малдавіі выязджаюць за мяжу для пошуку працы. Толькі з 1999 па 2006 год гастарбайтары перавялі ў Малдову 3,9 мільярдаў долараў ЗША^[1]. У пошуках працы Малдову пакінулі 300 тысяч чалавек — прыкладна 10 % насельніцтвы краіны^[1]. Паводле іншых ацэнак гэта лічба значна больш і складае 400—600 тысяч чалавек^[2]. Паводле апытанняў 2006 года, 57 % апытаных палічылі, што ў цяжкай сітуацыі ў краіне вінаваты ўлады. 50 % злічылі, што ўлады краіны карумпаваны і займаюцца крадзяжом^[3].

Наступствы

На экстраным паседжанні ўрада 8 красавіка прэзідэнт Малдавіі Уладзімір Варонін заявіў пра ўводзіны візавага рэжыму для грамадзянаў Румыніі. Таксама пасол гэтай краіны быў абвешчаны персонай нон грата. Паводле слоў Вароніна, гэтыя дзеянні распачаты ў адказ на ўмяшанне Румыніі ва ўнутраныя справы Малдовы і ўдзел румынскіх грамадзянаў у хваляваннях^[4]. Афіцыйны Бухарэст заявіў, што не мае стасункі да хваляванняў. Лідары апазіцыі таксама заявілі, што не збіраліся граміць будынак парламента і прэзідэнцкі палац^[5].

Таксама была перакрыта мяжа з Румыніяй. Заявы прэзідэнта Малдовы і дзеянні малдаўскога боку пагоршылі румынска-малдоўскія адносіны.

Украіна ўзмацніла ахову мяжы з Малдовай у Вінніцкай і Адэскай абласцях. Да мяжы былі высунуты атрады міліцыі. Міністр унутраных спраў Украіны Юрый Луцэнка заявіў, што гэта зроблена для прадухілення пераходу на тэрыторыю краіны людзей, якія «могуць мець нейкія экстрэмісцкія намеры»^[6].

Масавыя хваляванні 7 красавіка не прывялі да змены ўлады ў краіне, аднак пасля іх быў прызначаны пералік галасоў, у выніку якога Партыя камуністаў атрымала 60 мандатаў. Прэзідэнт Малдовы, згодна канстытуцыі, абіраецца парламентам таемным галасаваннем. Абраным лічыцца кандыдат, які набраў тры пятых (61 з 101) галасоў абраных дэпутатаў. Дзве спробы абраць прэзідэнта правалі��іся, бо апазіцыя байкатавала галасаванне. Згодна канстытуцыі, былі прызначаны новыя выбары, у выніку якіх кампартыя, атрымаўшы на пяць працэнтаў менш галасоў, чым на папярэдніх выбарах (44,7 %), страціла большасць у парламенце і перайшла ў апазіцыю. У Малдове быў створаны Альянс «За еўрапейскую інтэграцыю», які складаўся з 4 партый. Быў сфармаваны новы ўрад.