Джон фон Нейман

Джон фон Нейман
англ.: John von Neumann
Джон фон Нейман у 1940-я
Дата нараджэння	28 снежня 1903(1903-12-28)[1][2][…]
Месца нараджэння	Будапешт, Каралеўства Венгрыя[d], Аўстра-Венгрыя[4]
Дата смерці	8 лютага 1957(1957-02-08)[3][1][…] (53 гады)
Месца смерці	Walter Reed Army Medical Center[d], Вашынгтон, акруга Калумбія[d], ЗША[5][6]
Месца пахавання	Прынстанскія могілкі[d][7]
Грамадзянства	Венгрыя  ЗША[8]
Бацька	Max von Neumann[d]
Маці	Margaret Neumann[d]
Жонка	Mariette Kövesi[d][9] і Klara Dan von Neumann[d][10]
Дзеці	Marina von Neumann Whitman[d]
Род дзейнасці	матэматык, спецыяліст у галіне інфарматыкі, фізік, эканаміст, выкладчык універсітэта
Навуковая сфера	функцыянальны аналіз[11], operator theory[d], матэматыка[11], фізіка[11], тэорыя гульняў[11], cellular automaton[d][11], тэорыя мностваў[11], квантавая фізіка[11], nuclear bomb[d][11] і інфарматыка[d][11]
Месца працы	Прынстанскі ўніверсітэт[10] Універсітэт Фрыдрыха-Вільгельма[d][10] Камісія па атамнай энергіі ЗША[8] Гамбургскі ўніверсітэт[10] Інстытут перспектыўных даследаванняў[d][10] Armed Forces Special Weapons Project[d][10] Ballistic Research Laboratory[d][10] Naval Ordnance Laboratory[d][10] Лос-Аламаская нацыянальная лабараторыя[d][10]
Альма-матар	Fasori Gimnázium[d] (1921)[10] Універсітэт Фрыдрыха-Вільгельма[d] (1923)[10] Швейцарская вышэйшая тэхнічная школа Цюрыха (1925) Будапешцкі ўніверсітэт (1926)[10] Гётынгенскі ўніверсітэт (1927)[10]
Навуковы кіраўнік	Ліпат Феер[d]
Член у	Нацыянальная акадэмія навук ЗША[12] Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук[13] Амерыканскае філасофскае таварыства[14] Нідэрландская каралеўская акадэмія навук Нацыянальная акадэмія дэі Лінчэі[14] Лонданскае матэматычнае таварыства[15] Інстытут матэматычнай статыстыкі[d][16] Эканаметрычнае таварыства[d][17] Камісія па атамнай энергіі ЗША (1957)[18]
Узнагароды	медаль Карла-Густава Росбі[d] (1956) прэмія імя Бохера[d] (1938) Гібсаўская лекцыя[d] (1947) Сіліманаўская лекцыя[d] (1955) прэмія Эйнштэйна[d] (1956) Чалавек года паводле Financial Times[d] (1999) член Інстытута матэматычнай статыстыкі[d] (1945) член Эканаметрычнага таварыства[d] (1947)
Цытаты ў Вікіцытатніку
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Джон фон Нейман (англ.: John von Neumann; або Іаган фон Нейман, ням.: Johann von Neumann; пры нараджэнні Янаш Лаёш Нейман, венг.: Neumann János Lajos; 28 снежня 1903, Будапешт — 8 лютага 1957, Вашынгтон) — венгра-амерыканскі матэматык, які зрабіў важны ўклад у квантавую фізіку, квантавую логіку, функцыянальны аналіз, тэорыю мностваў, інфарматыку, эканоміку і іншыя галіны навукі. Найбольш вядомы як прабацька сучаснай архітэктуры камп’ютараў (так званая архітэктура фон Неймана), ужываннем тэорыі аператараў да квантавай механікі (алгебра фон Неймана), а таксама як удзельнік Манхэтэнскага праекта і як стваральнік тэорыі гульняў і канцэпцыі клеткавых аўтаматаў.

Таксама вядомасць Джон фон Нейман заслужыў як вынаходнік, паліглот і энцыклапедыст.

У гонар Джона фон Неймана названы кратар на Месяцы.

• 1923. On the introduction of transfinite numbers, 346-54.
• 1925. An axiomatization of set theory, 393—413.
• 1932. Mathematical Foundations of Quantum Mechanics, Beyer, R. T., trans., Princeton Univ. Press. 1996 edition: ISBN 0-691-02893-1.
• 1944. Theory of Games and Economic Behavior, with Morgenstern, O., Princeton Univ. Press, online at archive.org. 2007 edition: ISBN 978-0-691-13061-3.
• 1945. First Draft of a Report on the EDVAC TheFirstDraft.pdf Архівавана 3 мая 2011.
• 1963. Collected Works of John von Neumann, Taub, A. H., ed., Pergamon Press. ISBN 0-08-009566-6
• 1966. Theory of Self-Reproducing Automata, Burks, A. W., ed., University of Illinois Press. ISBN 0-598-37798-0

• Steve Heims. John Von Neumann and Norbert Wiener: from mathematics to the technologies of life and death. — MIT Press, 1980. — 568 p. — ISBN 0262081059.
• William Aspray. John von Neumann and the Origins of Modern Computing. — MIT Press, 1990. — 376 p. — ISBN 0262011212. (англ.)
• Данилов Ю. А.. Джон фон Нейман. — М.:Знание, 1981.
• Norman Macrae. John von Neumann: The Scientific Genius who Pioneered the Modern Computer, Game Theory, Nuclear Deterrence, and Much More, Random House, 1992. Перавыдадзена AMS у 2008 г. (англ.)
• Монастырский М. И. Джон фон Нейман — математик и человек. // Историко-математические исследования. — М.: Янус-К, 2006. — № 46 (11). — С. 240—266. (руск.)
• «Bulletin of the American Mathematical Society», 1958, v. 64, № 3, pt 2. (англ.)

• Архітэктура фон Неймана
• Зонд фон Неймана

• Guenter Albrecht-Buehler. Cell Intelligence.
• Профіль Неймана на Google Scholar