Віхра

Віхра
Характарыстыка
Даўжыня	158 км
Басейн	2 230 км²
Расход вады	14,5 м³/с (у вусці)
Вадацёк
Выток
• Месцазнаходжанне	Смаленскі раён
• Каардынаты	54°39′54,50″ пн. ш. 31°46′21,10″ у. д.HGЯO
Вусце	Сож
• Каардынаты	54°00′40,80″ пн. ш. 31°51′35″ у. д.HGЯO
Ухіл ракі	0,4 м/км
Размяшчэнне
Водная сістэма	Сож → Дняпро → Чорнае мора
Краіны	Расія  Беларусь
Рэгіёны	Смаленская вобласць, Магілёўская вобласць
Раёны	Смаленскі раён, Краснінскі раён, Манастыршчынскі раён, Мсціслаўскі раён
Код у ДВР	04010000412199000000010
выток вусце
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Віхра́ — рака ў Смаленскай вобласці Расіі і Магілёўскай вобласці Беларусі, правы прыток Сожа.

Нягледзячы на павярхоўнае падабенства з віхор, назва Віхра балцкага паходжання.

Гідранімічныя аналагі — літоўскія рачныя назвы Vieša, Viešinta, Viešintas, Viešmuo, латышская Viesīte, назва возера Вісяты.

Звязана з літоўскім viešmuo «ручай»^[1]. Далей да індаеўрапейскага кораня *ṷeis- / ṷis- «цячы», ад якога таксама назва Вісла (< *ṷeis-tlā)^[2][3].

Корань пашыраны з дапамогай балцкага пашыральніка -(е)r-, які актыўна выкарыстоўваўся ў літоўскім слова- і назваўтварэнні: tik-ti "прыдавацца" — tik-r-as "сапраўдны, прыдатны". У стараеўрапейскай гідраніміі вядомы шэраг рачных назваў тыпу Visera, у якіх корань *ṷeis- / ṷis- спалучаецца з пашыральнікам -(е)r-^[4].

Той жа корань Віх-, таксама ад ṷis-, і ў назве ракі Віхолка (прыток Іпуці, на ўсход ад Веткі). У гэтай рачной назве, апроч таго, тыповы балцкі гідранімічны фармант -ol- (як у назвах тыпу Даколка), які з’яўляецца дыягнастычным для балцкіх гідронімаў^[5].

Значэнне назвы можна перадаць як "Плыткая (рака)".

Даўжыня ракі 158 км, у т.л. па Беларусі 40 км. Вадазбор 2230 км², у т.л. на Беларусі 360 км². Сярэднегадавы расход вады ў вусці 14,5 м³/с. Сярэдні нахіл воднай паверхні 0,4 ‰.

Пачынаецца за 1,5 км на паўночны захад ад вёскі Лоева Смаленскага раёна Смаленскай вобласці, далей цячэ на поўдзень па тэрыторыі Краснінскага, Манастыршчынскага і Мсціслаўскага раёнаў, упадае ў Сож за 1,5 км на паўднёвы ўсход ад вёскі Новыя Віхраны. У межах Беларусі цячэ па Горацка-Мсціслаўскай раўніне. Даліна ў вярхоўі невыразная, ніжэй трапецападобная, шырынёй 1,5—2 км. Пойма двухбаковая, шырыня яе 0,4—0,6 км. Рэчышча звілістае, шырыня ракі ў межань 15—20 м. Каналізавана 9,9 км рэчышча ў ніжнім цячэнні. Берагі стромкія, часта абрывістыя.

Асноўныя прытокі: Руфа, Малахоўка, Гарадня, Княгіня, Чорная, Серабранка (правыя); Трасцянка, Упакой, Жалязняк, Вяльнянка (левыя). На рацэ горад Мсціслаў, гарадскі пасёлак Манастыршчына, пабудавана Віхранская ГЭС.

• Ресурсы поверхностных вод СССР. Описание рек и озёр и расчёты основных характеристик их режима. Т. 5. Белоруссия и Верхнее Поднепровье. Ч. 1–2. – Л., 1971.
• Природа Белоруссии: Попул. энцикл. / БелСЭ; Редкол.: И. П. Шамякин (гл. ред.) и др. — Мн.: БелСЭ, 1986. — 599 с., 40 л. ил. (руск.)
• Блакітная кніга Беларусі : Энцыклапедыя / рэдкал.: Н. А. Дзісько і інш. — Мн.: БелЭн, 1994. — 415 с. — 10 000 экз. — ISBN 5-85700-133-1.