Віньетка

Віньетка (фр.: vignette) — упрыгожванне ў кнізе або рукапісе: невялікі малюнак або арнамент у пачатку або ў канцы тэксту. Віньетка ўяўляе сабой невялікую арнаментальных або сюжэтную кампазіцыю, якая папярэднічае тэкст накшталт застаўкі або завяршае яго, выконваючы функцыю канцоўкі. Акрамя таго, віньеткі могуць быць выкарыстаны і ў самім тэксце ў якасці ўпрыгожвання кутніх частак старонкі.

Як правіла, сюжэтам для віньетак з'яўляюцца раслінныя матывы (часта фантастычнага і казачнага зместу), абстрактныя выявы, радзей — выявы людзей і жывёл. У адрозненне ад ілюстрацый, віньеткі ні ў якай меры не павінна адцягваць увагу чытача ад тэксту, яе задача — наданне кнізе мастацка-аформленага выгляду. Кажучы сучаснай мовай, віньеткі — элемент дызайну.

Эпоху ракако можна назваць «зорным часам» віньеткі — ракайлі як нельга лепш падыходзілі для гэтага віду упрыгожванняў.

У Расіі афармленне тэксту віньеткамі было ў вялікай модзе ў эпоху мадэрна, у тым ліку віньеткі «мірыскуснікаў» — Канстанціна Сомава, Аляксандра Бенуа, Яўгена Лансерэ. Папулярным віньетыстам на світанку сваёй творчай дзейнасці быў і Фёдар Шэхцель: «Вядомы віньетыст. Калі будзеце пісаць яму, то прапануйце зрабіць віньетку для зборніка. Каяцца не будзеце» — рэкамендаваў Антон Чэхаў маладога Шэхцеля ў лісце паэту Леаніду Трэфалеву^[1].

Пазней віньеткамі сталі называць апраўленні для фатаграфій, невялікіх карцін.