Баі за Баранавічы (1919)

Баі за Баранавічы
Асноўны канфлікт: Польска-савецкая вайна
Карта-схема баёў.
Дата	13—19 красавіка 1919
Месца	Баранавічы
Вынік	перамога польскіх войск
Праціўнікі
Польшча Літбел
Камандуючыя
Адам Макшэцкі Раман Лонгва
Сілы бакоў
дзевяць пяхотных батальёнаў, два палкі кавалерыі, тры артылерыйскія батарэі тры стралковых палка
Страты
невядома 140 палонных

Баі за Баранавічы — эпізод польска-савецкай вайны.

У сярэдзіне лютага 1919 года польска-савецкі фронт зацвердзіўся ўздоўж ракі Шчара, надыходзячы да Баранавічаў. Горад быў буйным чыгуначным вузлом, кантроль над якім дазваляў лёгка перакідваць войскі ў чатырох кірунках.

Першая спроба калі не захапіць горад, то дэзарганізаваць савецкія войскі была прадпрынятая 17 сакавіка сіламі чатырох эскадронаў, якія, прайшоўшы праз Сяняўку, Гарадзішча і Новую Мыш і руйнуючы палатно і масты, напалі на станцыю Баранавічы і захапілі яе, што выклікала паніку ў тылах савецкіх войск. Утрымаць такімі малымі сіламі населены пункт палякі не маглі, і 20 сакавіка экспедыцыйная група вярнулася за Шчару.

У сакавіку польскае камандаванне спланавала наступленне на Вільню. У план таксама ўваходзіў дэманстрацыйны напад на Баранавічы, Ліду і Навагрудак. Гэтыя дзеянні былі закліканы адцягнуць увагу камандавання савецкай Заходняй дывізіі ад галоўнага кірунку ўдару, якім быў Віленскі кірунак. Задача па захопу Баранавічаў і Навагрудка была даручана генералу Адаму Макшэцкаму. У яго распараджэнні было дзевяць пяхотных батальёнаў, 3-і і 9-ы ўланскія палкі, кавалерыйская група маёра Дамброўскага і тры артылерыйскія батарэі. Палякі наступалі канцэнтрычна з чатырох бакоў. Савецкія падраздзяленні (4-ы Варшаўскі полк, 2-і Люблінскі полк; 3 тысячы штыкоў і шабляў) размяшчаліся на шырокім фронце і не заўсёды маглі падтрымаць адзін аднаго.

13 красавіка пачалося польскае наступленне, але пасля трох дзён цяжкіх баёў яно было спынены ля ракі Мышанкі, бо не ставала боепрыпасаў. 10-ы Мінскі полк, які прыбыў на фронт, адкінуў групу палкоўніка Паслаўскага з Адамава. У гэтай сітуацыі камандзір літоўска-беларускай дывізіі генерал Станіслаў Шаптыцкі ўзмацніў групу генерала Макшэцкага пяхотным батальёнам, татарскім кавалерыйскім атрадам і артылерыйскай батарэяй.

18 красавіка палякі аднавілі атакі пры падтрымцы двух бронецягнікоў. Нягледзячы на тое, што наступленне на Новую Мыш правалілася, на ўчастку ўздоўж чыгункі палякі дасягнулі поспехаў, а група Дамброўскага перасекла Мышанку, увайшла ў пралом і пачала манеўр у абыход Баранавічаў з паўднёвага ўсходу. 19 красавіка былі захопленыя Сталовічы на поўнач ад Баранавіч, і палякі перарэзалі дарогу на Мінск. Зыход баёў вызначыла смелая атака 10-га ўланскага палка, які атакаваў адыходзячыя абозы, выклікаўшы паніку ў тыле праціўніка.

• Директивы командования фронтов Красной Армии (1917-1922): Сб. док. в 4 т. Т. II. Март 1919 г.-апрель 1920 г. / Глав. архив. упр. при Совете Министров СССР, Ин-т воен. истории М-ва обороны СССР, Центр. гос. архив Советской Армии; Отв. сост. Т.Ф. Каряева. — М.: Воениздат, 1972. — 804 с.
• А. П. Грицкевич. Западный фронт РСФСР 1918-1920. Борьба между Россией и Польшей за Белоруссию. Минск, Харвест, 2010. 496 с.
• Janusz Cisek, Konrad Paduszek, Tadeusz Rawski: Wojna polsko-sowiecka 1919–1921. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2010.
• Adam Przybylski: Wojna polska 1918–1921. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1930. [1]
• Norman Davies, White Eagle, Red Star: the Polish-Soviet War, 1919-20, Pimlico, 2003, ISBN 0-7126-0694-7