Ілья Ільіч Саламатаў

Ілья Ільіч Саламатаў
руск.: Илья Ильич Саламатов
Дата нараджэння	27 ліпеня (9 жніўня) 1907
Месца нараджэння	Саламатава[d], Уржумскі павет[d], Вяцкая губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	3 студзеня 1989(1989-01-03) (81 год)
Род дзейнасці	навуковец, кіраўнік
Навуковая сфера	машынабудаванне
Месца працы	Аб’яднаны інстытут энергетычных і ядзерных даследаванняў «Сосны»
Навуковая ступень	доктар тэхнічных навук (1962) і член-карэспандэнт АН БССР (1969)
Навуковае званне	прафесар
Альма-матар	Маскоўскі дзяржаўны ўніверсітэт інжынернай экалогіі[d]
Партыя	КПСС
Прэміі
Узнагароды

Ілья Ільіч Салама́таў^[1] (руск.: Илья Ильич Саламатов; 27 ліпеня 1907 — 3 студзеня 1989) — беларускі вучоны ў галіне хімічнага машынабудавання, доктар тэхнічных навук (1962), прафесар (1971), член-карэспандэнт Акадэміі навук БССР (1969).

Нарадзіўся ў вёсцы Малая Бярсеніха^[1][2] (сучасная Саламатава, Уржумскі раён Кіраўскай вобласці Расіі^[3]). Быў выхаванцам дзіцячага дома ва Уржуме і эвакуіраваны ў Вятку. Вучыўся ў прыходскай, потым сярэдняй школах^[4]. У прафесійна-тэхнічным вучылішчы атрымаў спецыяльнасць слесара-механіка^[4]. Працаваў слесарам у 1-й Вяцкай дзяржтыпалітаграфіі. З 1927 года вучыўся на вячэрніх падрыхтоўчых курсах Маскоўскага хіміка-тэхналагтчнага інстытута імя Д. І. Мендзялеева і адначасова працаваў тэхнікам-чарцёжнікам, інжынерам-канструктарам у акцыянерным таварыстве «Хімбуд», пазней пераўтвораным у Дзяржаўны навукова-даследчы інстытут хімічнага машынабудавання^[4]. У 1929 годзе паступіў на вячэрняе аддзяленне Маскоўскага хіміка-тэхналагічнага інстытута. Інстытут скончыў у 1934 годзе. Працаваў галоўным інжынерам мантажу і пуску групы цэхаў спецыяльнага прызначэння хімічнага камбіната ў г. Кінешма, галоўным інжынерам Дземіхаўскага апаратурна-будаўнічага завода «Хімапаратура», намеснікам, начальнікам тэхнічнага аддзела Галоўхіммаша^[4]. З пачаткам Вялікай Айчыннай вайны 24 чэрвеня 1941 года быў прызваны ў Чырвоную Армію^[2]. Службу праходзіў у складзе 4-й ударнай арміі. Дэмабілізаваўся ў пачатку 1946 года, інжынер-палкоўнік. Быў прызначаны намеснікам дырэктара па навуковай частцы Усесаюзнага навукова-даследчага інстытута хімічнага машынабудавання, пасаду дырэктара якога займаў у 1959—1965 гадах. З 1967 па 1977 год І. І. Саламатаў на пасадзе намесніка дырэктара Інстытута ядзернай энергетыкі Акадэміі навук БССР.

Аўтар навуковых прац па радыяцыйнай хіміі, радыяцыйна-хімічным машынабудаванні. Пачынальнік даследаванняў па выкарыстанню пластычных мас у хімічным машынабудаванні. Прапанаваў канструкцыі вакуумнага абсталявання для атамнай прамысловасці, выкарыстанне вібрацыйнай тэхнікі і ультрагуку для інтэнсіфікацыі працэсаў экстракцыі і растварэння. Аўтар больш за 50 навуковых, 30 вынаходстваў^[5].

Быў адным з ініцыятараў і арганізатараў Усесаюзнага навукова-тэхнічнага часопіса «Хімічнае машынабудаванне», у склад рэдакцыйнага савета якога ўваходзіў з пачатку яго арганізацыі, а з 1960 года быў галоўным рэдактарам^[5]. З моманту арганізацыі Камісіі па машынабудаванні Савета эканамічнай узаемадапамогі быў членам секцыі хімічнага машынабудавання ад СССР аж да ўтварэння Міністэрства хімічнага і нафтавага машынабудавання^[5].

• Медаль «За адвагу» (1942)
• Ордэн Чырвонай Зоркі (1943)
• Ордэн Айчыннай вайны II ступені (1944)
• Ордэн Айчыннай вайны I ступені (1945)
• Ордэн Працоўнага Чырвонага Сцяга (1949, 1954, 1962)
• Сталінская прэмія (1949)

• Саламатаў Ілья Ільіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 14. — С. 98—99. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0238-5 (т. 14).
• Тихонов С. Г. Оборонные предприятия СССР и России: [в 2 т.] / С. Г. Тихонов. — М.: ТОМ, 2010. (руск.) — ISBN 978-5-903603-02-2.
• Салама́тов Илья Ильич (руск.) // Часопіс «Изобретатель». № 4 (196) 2016. — С. 39—40.

• Ілья Ільіч Саламатаў у базе даных «История белорусской науки в лицах» Цэнтральнай навуковай бібліятэкі імя Якуба Коласа НАН Беларусі (руск.)
• Саламатов Илья Ильич (руск.) // Праект «Память народа»
• История института // Сайт АО «НИИхиммаш» Архівавана 12 чэрвеня 2021. (руск.)
• Банк патентов РФ на изобретения и промышленные образцы ФИПС Роспатента (руск.)
• Саламатаў Ілья Ільіч на сайце анлайн-энцыклапедыі «Беларусь у асобах і падзеях»