Беларуская транскрыпцыя кітайскай мовы
Беларуская транскрыпцыя кітайскай мовы (кіт. спрошч. 白俄罗斯式拼音, кіт. падан. 白俄羅斯式拼音, піньінь bái'èluósī shì pīnyīn) — спроба перадаць гукі стандартнае кітайскае мовы (путунхўа ці мандарынская мова) як мага бліжэй да першаўзору з дапамогаю беларускага альфабэту. Мае падставаю расейскамоўную сыстэму Палядыя, з улікам асаблівасьцяў фанэтыкі ды гуказлучэньняў беларускае мовы. У 2009 годзе беларускую кірылічную транскрыпцыю кітайскіх герогліфаў распрацавалі выкладнікі філялягічнага факультэту БДУ на чале з Тацянай Смольскай, якую выдалі ў складзе слоўніка «Кітайска-беларускі бізнэс-дыялёг»[1].
Пачатнікі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу] | У гэтым разьдзеле няма спасылак на якія-небудзь крыніцы.
|
Паўтлустыя літары вызначаюць перадачу складу беларускім пісьмом, а знакі ў дужках — сымбаль у Міжнародным фанэтычным альфабэце.
| Двугубны | Зубнагубны | Пухірыкавы | Адваротнагнуты | Пухіркава-паднябенны | Мяккападнябенны | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Глухі | Звонкі | Глухі | Глухі | Звонкі | Глухі | Звонкі | Глухі | Глухі | ||
| Насавы | м [m] | н [n] | ||||||||
| Выбухны | Непрыдыхальны | б [p] | д [t]1 | ґ [k] | ||||||
| Прыдыхальны | п [pʰ] | т [tʰ]² | к [kʰ] | |||||||
| Прытрывальны | Непрыдыхальны | з [ts] | дж [ʈʂ] | дзь [tɕ] | ||||||
| Прыдыхальны | ц [tsʰ] | ч [ʈʂʰ] | ць [tɕʰ] | |||||||
| Трывальны | ф [f] | с [s] | ш [ʂ] | ж [ʐ~ɻ] | сь [ɕ] | х [x] | ||||
| Бочны | л [l] | |||||||||
| Дасяжны | й [j]/[ɥ] ды ў [w] | |||||||||
1 di, dia, dian, diang, diao, die, ding, diu перадаюцца па-беларуску адпаведна як ды, д’я, д’янь, д’ян, д’яў, д’е, дын, д’ю
² ti, tian, tiang, tiao, tie, ting перадаюцца па-беларуску адпаведна як ты, т’янь, т’ян, т’яў, т’е, тын.
Канчатнікі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу] | У гэтым разьдзеле няма спасылак на якія-небудзь крыніцы.
|
| Канчатнік | Асяродак | /a/ | /ə/ | ∅ | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Выглас | ∅ | /i/ | /u/ | /n/ | /ŋ/ | ∅ | /i/ | /u/ | /n/ | /ŋ/ | ||
| Міжнік | ∅ | [ä] a -а |
[aɪ̯] ай -ай |
[ɑʊ̯] аў -аў |
[än] ань -ань |
[ɑŋ] ан -ан |
[ɯ̯ʌ] э -э |
[eɪ̯] эй -эй |
[oʊ̯] оў -оў |
[ən] энь -энь |
[ɤŋ] эн -эн |
[ɨ] -ы |
| /i/ | [i̯ä] я -я |
[i̯ɑʊ̯] яў -яў |
[i̯ɛn] янь -янь |
[i̯ɑŋ] ян -ян |
[i̯ɛ] е -е |
[i̯oʊ̯] ёў -ёў |
[in] інь -інь |
[iŋ] ін -ін |
[i] і -і, -ы | |||
| /u/ | [u̯ä] ўа -ua |
[u̯aɪ̯] ўай -ўай |
[u̯än] ўань -ўань |
[u̯ɑŋ] ўан -ван |
[u̯ɔ] ўо -о |
[u̯eɪ̯] ўэй -ўэй |
[u̯ən] ўэнь -унь |
[u̯ɤŋ], [ʊŋ] ўэн -ун |
[u] ўу -у | |||
| /y/ | [y̯ɛn] юань -юань |
[y̯œ] юэ -юэ |
[yn] юнь -юнь |
[i̯ʊŋ] юн -юн |
[y] ю -юй | |||||||
Практычныя прыклады
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу] | У гэтым разьдзеле няма спасылак на якія-небудзь крыніцы.
|
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Тацяна Смольская. Кітайска-беларускі бізнэс-дыялёг = Кітайска-беларускі бізнес-дыялог. — Менск: Выд. цэнтар БДУ, 2009. — 280 с. — 1000 ас.