Jump to content

Si Maria Magdalena

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya

Si Maria Magdalena (minsan inaapod na Maria na Magdala, o simpleng Magdalena, Magdalena o an Madeleine) siya sarong babae na, ayon sa apat na kanonikal na ebanghelyo, na naglakaw kaiba si Jesus bilang saro sa saindang mga tagasunod saka naging saksi sa saiyang pagpapako sa krus saka utrong pagkabuhay. Siya an nasabi sa ngaran kan ika dosengpangaran kan sa mga kanonikal na ebanghelyo,

An Ebanghelyo kan Lucas kapitulo 8 ilinista si Maria Magdalena bilang saro sa mga babaeng nagbiyahe kaiba ni Jesus asin nagtabang tanganing suportaran an saiyang ministeryo "hale sa saindang kayamanan", na nagpaparisang sia posibleng mayaman. iyo man sasia teksto nagsasabi man na pitong demonyo an sarong kapahayagan na inotro hale sa apat na kanonikal na mga ebanghelyo, si Maria Magdalena sarong patotoo sa pagkasururat ni Jesus asin, sa Ebanghelyong Sinoptiko, siya man presente sa paglubong saiya. Apat na ebanghelyo minabisto sa saiya, magin sana o bilang myembro nin mas dakulang grupo nin mga babae na kaiba an ina ni Jesus, bilang iyo an inot na saksing nakahiling kan lulubngan na daing laog, asin, siya man lang o miembro nin sarong grupo, an enot na nakaheling kan pagkabuhay liwat ni Jesus.

Si Maria Magdalena konsideradong sarong santo kan Katoliko, Eastern Orthodox, Aglipay, asin mga denominasyon na Luterano. Kan 2016, si Papa Francis pinadakula an lebel nin paggirumdom sa lituhikal kan Hulyo 22 poon sa girumdoman sagkod sa bangkete, asin para saiya inapod na "A Apostol kan mga apostol". ibang Protestanteng mga iglesya tinatawan sia nin onra bilang eroe sa pagtubod. mga simbahan nin Eastern Orthodox pigroromdoman man siya kan Domingo kan Myrhbearers, an Ortodoks na katumbas kan saro sa Tolong Maria Solnopan.

An paglaladawan ki Maria Magdalena bilang sarong bayadan na babaye nagpoon kan 591, kan Papa Gregorio I kuminontra sa ngaran na Mary Magdalene, na ipinamidbid sa Lucas 8:2, kaiba si Maria nin Betania (Lucane 10:39) asin an dai nginaranan na "babaeng may kabatidan" na naglahid kan mga bitis ni Jesus sa Lucas 7:36-50.[1] sermon ni Papa Gregorio dapit sa Pasko nagresulta sa lakop na paniniwala na si Maria Magdalena sarong nagsusulsol na patotot o maski kiisay na babayi. Dangan nagbutwa an mga osipon sa edad media hale sa Solnopan na Europa, na nagsasaysay nin sobrang mga estorya dapit sa kayamanan asin kagayonan ni Mary Magdalena, saka kan soboot pagbiahe nia pasiring sa timog na Gaul (sa sirangan na Pransya). An pagpamidbid ki Maria Magdalena kaiba si Mary na taga Betania asin an dai nginaranan na "babaeng makasalan" saro pang mayor na kontrobersia kan mga taon bago pa man mag-otob sa Reporma, asin hinaboan iyan nin nagkapirang lider na Protestante. Durante kan Kontinuwasyon nin Kamer-Regerasyon, an Simbahan Katoliko idinoon si Maria Magdalena bilang simbolo nin Pagpenitensia. Kan 1969, si Papa Paulo VI hinale an pagbisto ki Maria Magdalena kaiba si Mary na taga Betania asin an "siyang babae" sa Calendariong Heneral Romano, alagad an paghiling saiya bilang sarong dating patotot sige na sa popular na kultura.

An Prayal sa Gnostikong mga isinurat

[baguhon | baguhon an source]

Nin huli ta siya an enot na nakaheling kan pagkabuhay liwat ni Jesus, si Maria Magdalena midbid sa ibang Kristiyanong tradisyon bilang iyo an "apostol sa mga apostoles". Sia sarong pangenot na personahe sa Gnostiko Christians, kaiba an Dialogo kan Paraligtas, Pistis Sophia, Ebanghelyo ni Tomas, Ebanghelyo ni Felipe, asin an Ebanghelyo ni Maria. Ilinaladawan sia kan mga tekstong ini bilang apostol, bilang an pinakaharani asin pinakanamomotan na disipulo ni Jesus saka iyo sana an talagang nakasasabot sa saiyang mga katokdoan. Sa mga tekstong Gnostiko, o penstikong mga ebanghelyo, an kadayupotan ni Maria ki Jesus nagbubunga nin tension sa saro pang disipulo, si Pedro, huli sa saiyang sekso asin pagkauri ni Pedro sa espesyal na katokdoan na itinao saiya. Ebanghelyo kan teksto ni Felipe, an traduksion ni Marvin Meyer nagsasabi (missing text bracked): "An kaiba sa [...] iyo si Maria nin Magdala. An mga disipulo dai nia ' ipinagsurat na parate sia asin isinurat bilang agom ni Jesus, minsan ngani ini daing gayo sinusuportaran paagi sa arin man na nasa canon o bakong sono sa autoridad na mga kasuratan.

Pagkabuhay

[baguhon | baguhon an source]

Pagkaako kan kadaklan sa mga sekular na istoryador na arog ni Hesus, si Maria Magdalena sarong tunay na pigura sa kasaysayan. Pero, kakadikit ang nakakaaram kan saiyang pagkabuhay. Di lamang sya nasambitan sa ano man sinurat ni Paul the Apostle, si Maria Magdalene dai nagwalat nin mga sinnurat tungko saiya. Dai lamang siya bako lamang sinabi hindi kailanman binanggit sa alinman sa mga sulat ni Pauline o sa alinman sa mga pangkalahatang sulat. Ang pinakauna at pinaka-maaasahang mapagkukunan tungkol sa kanyang buhay ay ang tatlong Sinoptic Gospels nina Marcos, Mateo, at Lucas, na lahat ay isinulat noong unang siglo AD.

Kan ministeryo ni Jesus

[baguhon | baguhon an source]
Litrato hale 1900 of al-Majdal, a village standing among the ruins of Magdala, Mary Magdalene's hometown

 

c. Konbersion ni Maria Magdalena (mga 1548) ni Paolo Veronese

Sabi sa Ebanghelyo ni Lucas, si Jesus nag - organisar nin "pitong demonyo" hale ki Maria Magdalena. An pitong demonyo an nag-sadiri ki Maria na in Mark 16:9, parte kan "mas halawig na puro" kaining ebanghelyo - ini dai makukua sa pinakaenot na mga manuskrito asin posibleng ikaduwang siglo dagdag pa sa orihinal na teksto, posible base sa Ebanghelyo ni Lucas. Kaidtong enot na siglo, an mga demonyo pinaniniwalaan nin dakol na dahelan sa pisikal asin sikolohikong helang. Bruce Chilton, sarong iskolar kan enot na Kristianismo, nagsasabi na an pagsambit sa kabilangan nin mga demonyo "pitong" puedeng mangahulogan na si Maria kaipuhan na umagi nin pitong exercismo, posibleng sa halawig na peryodo nin panahon, huli sa enot na anom na daing ipinaoorog o biyong dai nagin mapanggana.

Si Bart D. Ehrman, sarong iskolar sa Bagong Tipan asin historyador kan enot na Kristianismo, nagsasabi na an numerong pito puwedeng simboliko sana, poon kaidto, Judiong tradisyon, pitong beses bilang nin nahaman, tanganing si Maria magkaigwa nin pitong demonyo mangahulogan nanggad na sia biyong nadaog kan saindang kapangyarihan man digdi, si Maria siertong nag-agi nin grabeng emosyonal o sikolohikong makolog na mga pangyayari para sa eksorismo kan arog kaining klase tanganing mansayon bilang kinakaipuhan. Bilang resulta, an saiyang debosyon ki Jesus na bunga kan pagpaomay na ini siertong makosogon. An mga kagsurat kan Ebanghelyo sa parate nagtatao nin dramatikong paglaladawan kan pampublikong eksksiyon ni Jesus, na an tawong may sadiri nagtarangis, nagraragot, asin pinapara an saiyang gubing sa atubangan nin kadaklan. An kabaliktaran, an eksosiyon ni Maria tibaad nagpaparisa na magsalang iyan ginibo sa pribado ni Jesus o dai nasabotan kan mga rehistrador na partikularmenteng pambihira.

Si Maria ilinista bilang saro sa mga babae na nagsuportar sa ministeryo ni Jesus, siertong medyo mayaman siya. An mga lugar na pinaghahalian niya asin kan iba pang babayi sa bilog na ebanghelyo nagpaparisang mahalaga sindang marhay para sa ministeryo ni Jesus. Sinabi man ninda na si Maria Magdalena pirming an pinakamahalaga, basta siya nakalista sa Sinoptikong mga Ebanghelyo bilang miyembro nin sarong grupo nin mga babae, iyo na ini talaga an ibinibilang na pinakaimportante sa gabos na iyan. Sinabi ni Carla Ricci na, sa mga listahan kan mga disipulo, si Maria Magdalena igwa nin kaparehong kamugtakan sa tahaw kan babaeng parasunod ni Jesus arog ki Simon Pedro sa kaibanan kan lalaking apostol.

An bagay na an mga babae nagkaigwa nin siring kaaktibo asin importanteng kabtang sa ministeryo ni Jesus bakong biyong radikal o daing kaagid pa ngani; na mga inskripsion hale sa sarong sinagoga sa Aprodisias sa Asia Minor poon kan panahon man sanang idto naghahayag na dakol sa darakulang nagdonar pasiring sa sinagoga an babaeng babae. An ministeryo ni Jesus nagtao nanggad sa mga babae nin mas dakulang katalingkasan kisa normal nang ginigibo ninda sa pangenot na Judiong sosyedad.

Patotoo sa krusiko asin lobong ni Jesus

[baguhon | baguhon an source]
c. Detail ni Maria Magdalena nananangis sa krusanhihosyon ni Jesus, siring kan pagkaladawan sa The Descent from the Cross (mga 1435) kan artistang Flemish Rogier van der Weyden

An gabos na apat na kanonikal na ebanghelyo minaoyon na an nagkapirang iba pang babae pinagmamasdan an krusipiyon ni Jesus sa harayo, na may tolong malinaw na ngaran na Maria Magdalena bilang presente. Sa Marcos 15:40 ilinista an ngaran kan mga babaeng ini bilang Maria Magdalena; si Mary, ina ni Santiago; asin Salome. Sa Mateo 27:55-56 si Maria Magdalena, an ina ni Santiago asin Jose, saka an dai nginaranan na ina kan mga aki ni Zebedeo (na puwedeng iyo man sanang tawong inaapod ni Marcos na Samome). Sa Lucas 23:49 an sarong grupo nin mga babae na nagheheling sa krus, alagad dai itinao an arin man sa saindang ngaran. Sabi sa Juan 19:25 Si Maria, ina ni Hesus, an saiyang tugang na babae, si Mary, agom ni Clopas, asin si Maria Magdalena bilang mga saksi sa krusipiho.     

Toltolan

[baguhon | baguhon an source]
  1. ↑ Schenk, Christine (2017). Crispina and her sisters: women and authority in early Christianity. Minneapolis (Minn.): Fortress press. p. 11. ISBN 978-1-5064-1188-0. 

Panluwas na mga takod

[baguhon | baguhon an source]
Kinua sa "https://bcl.wikipedia.org/w/index.php?title=Si_Maria_Magdalena&oldid=277526"