Jump to content

Aaron Burr

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
Si Aaron Burr, ika-3ng Bise-presidente kan Estados Unidos

Si Aaron Burr, Jr. (Pebrero 6, 1756 - Setyembre 14, 1836) sarong Amerikanong pulitiko, rebolusyonaryo sa Gerang Rebolusyonaryong Amerikano, asin adbenturero. Siya nagsirbe sa irarom kan administrasyon ni Thomas Jefferson bilang ika-3ng Bise-presidente kan Estados Unidos (1801-1805) asin siya an pinaka-enot na bise-presidente na dai nakatukaw komo presidente.


Siya na kaapil sa Partido Demokratiko-Republikano, na an balwarte yaon sa Nueva York, nagsirbe sa New York State Assembly (1784-1785), 1798-1801), komo Attorney General (1789-1791), komo Senador kan Nueva York (1791-1797), asin sarong termino komo bise-presidente ni Thomas Jefferson.

Nagin siyang kandidato para Presidente kan 1800 asin nagtabla siya ki Thomas Jefferson sa 73 na botong elektoral, asin huli kaini pwede siya magin presidente o bise. An pangyayaring ini nakuang darahon an problema sa U.S. House of Representatives, kun saen pakabilang nin 36 na balota, pinagmarhay na si Jefferson an mapiling Presidente asin si Burr an mapiling Bise niya. Sa katongdan niyang ini siya an nagtukaw komo Presidente kan Senado sa pagbista sa impeachment ni Samuel Chase.

Durante kan kampanya niya kan taon 1804 sa pagdalagan bilang gobernador kan Nueva York, si Burr parating nalalamuda' sa mga publikadong artikulo ni Alexander Hamilton na iyo an manugang ni Philip Schuyler, an enot na senador kan Estados Unidos haleng Nueva York, na saiyang nadaog sa pagngata' kaini na magdalagan liwat sa dating katongdan kan taon 1791. Huli kan mga malalanit na mga pagduhagi' ni Hamilton, saiyang inangat ini sa sarong duelo kan Hulyo 11, 1804 kun saen saiyang naputlan-buhay an huri.

An duelong ini nagin bantog bareta sa historya kan Amerika asin nagkaigwang hararom na epekto sa pulitika. Si Burr hinabla sa duwang estado kan Nueva York asin kan New Jersey sa paggadan ki Hamilton alagad pareho siya napawa'ran-sala. Sa pangyayaring ini, nagsapo siya nin katakottakot na tuyaw asin taboga' mala ta iyo ini an nagtapos sa karera niya sa pulitika sa Subangan dawa ngane popular pa siya sa Solnopan asin sa Habagatan. Sabihon pa, an biglang pagkagadan ni Hamilton iyo an nagpaluyang gayo kan Partido Federalista.

Pakatapos niya kan saiyang turno pagka-bise kan 1805, siya naglahaw-lahaw. Nagpasiring siya sa lugar na kadto inaapod na Solnopan, orog na duman sa Ohio River Valley asin kadtong mga kadagaan na sakop sa Barakalan kan Louisiana. Siya nagpapangandam na magfilibustero sa laog kan mga pagrorogaring kan mga Espanyol sa Mehiko engkaso magkaigwa nin gera laban sa Espanya, na sinasabing may pagka-ilegalidad huli sa Neutrality Act of 1794. Huli sa mga huringhuding na si Burr gusto maglitik sa Estados Unidos asin magpatindog nin sadiring monarkiya sa parteng solnopan kan Norte Amerika, siya inaresto kan taon 1807 asin pigbista sa salang pagtraydor, alagad mayong saysay an akusasyon. Siya napawaran-sala. Nagsadiring magtulas sa Europa siya asin pakalihis nin pirang taon, nagbalik sa syudad kan Nueva York sa pagpraktis nin abogasya. Nagbuhay siya nin haros tago sa mata nin publiko sagkod na magadan.

Mga panluwas na takod

[baguhon | baguhon an source]


Mga babasahon

[baguhon | baguhon an source]
  • Abernethy, Thomas Perkins. "Aaron Burr in Mississippi." Journal of Southern History 1949 15(1): 9–21. Issn: 0022-4642 Fulltext: in Jstor
  • Adams, Henry, History of the United States, vol. iii. New York, 1890. (For the traditional view of Burr's conspiracy.)
  • Barbagallo, Tricia (March 10, 2007). "Fellow Citizens Read a Horrid Tale" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2009-05-19. Retrieved 2008-06-04. 
  • Burdett, Charles. Margaret Moncrieffee: The First Love Of Aaron Burr (). Reprinted by Kessinger Publishing, 2007.
  • Clark, Alan J., Cipher Code of Dishonor: Aaron Burr, an American Enigma. (2005)
  • Clemens, Jere. (Hon.), The Rivals: A Tale of the Times of Aaron Burr and Alexander Hamilton. (1860)
  • Cohalan, John P., The Saga of Aaron Burr (1986)
  • Cote, Richard N., Theodosia - Theodosia Burr Alston: Portrait of a Prodigy. (2002)
  • Davis, Matthew L., Memoirs of Aaron Burr, Complete. (2007)
  • Faulkner, Robert K. "John Marshall and the Burr Trial." Journal of American History 1966 53(2): 247–258. Issn: 0021-8723 Fulltext: in Jstor
  • Fleming, Thomas. Duel: Alexander Hamilton, Aaron Burr, and the Future of America (1999)
  • Ford, Worthington Chauncey. "Some Papers of Aaron Burr", in Proceedings of the American Antiquarian Society, April 1919.
  • Freeman, Joanne B. "Dueling as Politics: Reinterpreting the Burr-Hamilton Duel," in William and Mary Quarterly 1996 53(2): 289–318. Issn: 0043-5597 Fulltext: in Jstor
  • Isenberg, Nancy. Fallen Founder: The Life of Aaron Burr (May 2008) Penguin Books ISBN 0-14-311371-2 – ISBN 978-0-14-311371-3
  • Jenkinson, Isaac. Aaron Burr: His Personal and Political Relations with Thomas Jefferson and Alexander Hamilton. (1902)
  • Kennedy, Roger G. Burr, Hamilton, and Jefferson: A Study in Character (2000).
  • Künstler, Laurence S. The Unpredictable Mr. Aaron Burr (1974).
  • Larson, Edward J. A Magnificent Catastrophe: The Tumultuous Election of 1800, America's First Presidential Campaign (2007).
  • Lomask, Milton, "Aaron Burr," 2 Vols. New York, 1979, 1983.Nominated for the Pulitzer Prize.
  • McCaleb, Walter Flavius, The Aaron Burr Conspiracy: A History Largely from Original and Hitherto Unused Sources, New York, 1903.
  • McCaleb, Walter Flavius, A New Light on Aaron Burr (date unknown)
  • Melton, Buckner F., Jr. Aaron Burr: Conspiracy to Treason. New York: John Wiley, 2002. 278 pp. online edition Archived 2007-10-13 at the Wayback Machine.
  • Parmet, Herbert S. and Marie B. Hecht; Aaron Burr; Portrait of an Ambitious Man (1967). online edition
  • Parton, James, The Life and Times of Aaron Burr, Boston and New York, 1898. (2 vols.)
  • Rogow, Arnold A. A Fatal Friendship: Alexander Hamilton and Aaron Burr (1998).
  • Rorabaugh, William J. "The Political Duel in the Early Republic: Burr v. Hamilton." Journal of the Early Republic 1995 15(1): 1–23. Issn: 0275-1275 Fulltext: in Jstor
  • Seton, Anya. My Theodosia (1948).
  • Todd, Charles Burr. The True Aaron Burr: A Biographical Sketch (1902). Reprinted by Kessinger Publishing, 2007.
  • Vail, Philip. The Great American Rascal: The Turbulent Life of Aaron Burr (1973).
  • Vidal, Gore, "Burr". New York. (For a fictionalized view of Burr's life during and after the U.S. Revolution)
  • Wandell, Samuel H. and Meade Minngerode. Aaron Burr (1925). Reprinted by Kessinger Publishing.
  • Wheelan, Joseph. Jefferson's Vendetta: The Pursuit of Aaron Burr and the Judiciary., 2005. 344 pp.


Kinua sa "https://bcl.wikipedia.org/w/index.php?title=Aaron_Burr&oldid=274808"