Ғәли (Һамар өлкәһе)
| Ауыл | |
| Ғәли | |
| Ил | |
|---|---|
| Федерация субъекты | |
| Муниципаль район | |
| Ауыл биләмәһе | |
| Координаталар | |
| Халҡы | |
| Милли состав | |
| Һанлы танытмалар | |
| Автомобиль коды |
- |
| Код ОКАТО | |
| Код ОКТМО | |
| Номер в ГКГН | |
|
| |
.svg)
Ғәли (рус. Алькино) — Рәсәй Федерацияһы Һамар өлкәһе Похвистнево районы ауылы. Ғәли ауыл биләмәһенең үҙәге.
Географик урынлашыуы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Һамар өлкәһенең иң көнсығышында Ырымбур өлкәһе менән сик буйында Тиргәлә йылғаһының Саурыш йылғаһына ҡойған урын янында, район үҙәге Похвистнево ауылынан төньяҡ-көнсығышҡа табан 11 км, Боғорослан ҡалаһынан төньяҡ-көнбайышҡа табан 14 км һәм Һамар ҡалаһынан төньяҡ-көнсығышҡа табан 145 км алыҫлыҡта урынлашҡан.
Ауыл Тиргәлә йылғаһының уң яры буйлап һуҙылған, төньяҡтан Ғәлиғә Рысай (Рысайкино) ауылы төкөп тора (ике тораҡ пункт фактик рәүештә йылға буйлап 6 км һуҙылған берҙәм ауыл барлыҡҡа килтерә, әммә төрлө ауыл биләмәләрен ҡарайҙар).
Ауыл янынан (Рысай ауылы ситенән) Похвистнево — М5 (Урал) — Клявлино автомобиль юлы үтә.
Тарихы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Фараз буйынса ауылға 1618 йылда башҡорттарҙың ҡыпсаҡ ҡәбиләһе вәкиле тархан Киләй Манашев нигеҙ һалған. Киләй Манашевтың ата-бабаһы Гөлбостандың атаһы Ғәли 1479 йылда Ҡазан ханы Ибраһимдан тарханлыҡ дәрәжәһен алған[2].
1859 йылда ауылда 1 мәсет, 1900 йылда — 2 мәсет һәм мәҙрәсә, 1910 йылда — 3 мәсет һәм мәҙрәсә теркәлгән[2].
Халҡы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]| Халыҡ иҫәбе |
|---|
| 2010[1] |
| 1772 |
1834 йылғы ревизия мәғлүмәттәренә ярашлы, ауылда 305 аҫаба башҡорт һәм 26 керҙәш башҡорт йәшәгән[2].
1859 йылғы ревизия мәғлүмәттәре буйынса, ауылда 92 ихатала 552 башҡорт йәшәгән, шул иҫәптән 262 ир-егет һәм 290 ҡатын-ҡыҙ[2].
Урыҫ помещигы Похвистнев ерҙәрҙе үҙ ҡулына алғас Ҡотлоғош[3] (хәҙер Иҫке Похвистнев) ауылынан барлыҡ татарҙарҙы Ғәли ауылына ҡыуған[2].
1889 йылда ауылда 201 ихатала 1219 мосолман йәшәгән, уларҙың милләттәре — башҡорттар һәм татарҙар[2].
1910 йылда ауылда 284 ихатала 842 ир-ат һәм 866 ҡатын-ҡыҙ теркәлгән[2].
2010 йылғы йән иҫәбен алыу мәғлүмәттәренә ярашлы ауыл халҡының милли составы: башҡорттар — 96,4 %, урыҫтар — 1,2 %[4].
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ 1,0 1,1 Статистический сборник «Численность и размещение населения Самарской области»
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 История башкирских родов. Кыпчак. Том 34. Ч. 2 / С. И. Хамидуллин, Б. А. Азнабаев, И. Р. Саитбатталов, И. З. Султанмуратов, Р. Р. Шайхеев, Р. Р. Асылгужин, В. Г. Волков, А. А. Каримов, А. М. Зайнуллин, М. Г. Акиров. — Уфа: Китап, 2019. — С. 234-240, 252. — 736 с. — ISBN 978-5-295-07219-2.
- ↑ Ҡыпсаҡ улусының башҡорт тарханы Ҡотлоғош Дүскәев хөрмәтенә аталған.
- ↑ Всероссийские переписи населения 2002 и 2010 годов http://std.gmcrosstata.ru/webapi/opendatabase?id=VPN2002_2010L(недоступная ссылка)
Һылтанмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Алькино // Населённые пункты Башкортостана. Энциклопедия / Авт.-сост.: Г. З. Кутушев [и др.]. — Уфа: Акирус, 2022. — 863 с. — ISBN 9785604437995.