Папков йорто

Айырым ултырыусы йорт
Папков йорто
Ил	Рәсәй
Ҡала	Таганрог
Архитектура стиле	классицизм
Статус	Рәсәй Федерацияһының мәҙәни мираҫ объекты № 6100140000№ 6100140000

Папков йорто (Реми йорто булараҡ та билдәле) — XIX быуат башындағы йорт, Таганрогтың үҙәгендә, Шмидт урамы, 17 адресы буйынса урынлашҡан.

Йорт композицияһы бик ябай. Алғы яғы симметриялы, алты шыма дорический ордер колоннаһы менән биҙәлгән, улар өс мөйөшлө фронтонды тотоп тора. Колонналар аҫтан балюстрадалар менән тоташа. Беренсе (хужалыҡ) ҡатында тәҙрәләр квадрат итеп эшләнгән. Икенсе һәм өсөнсө ҡаттың дүрт мөйөшлө тәҙрәләре сандриктар менән биҙәлгән. Икенсе ҡаттың периметры буйынса тотош кәрниз үтә. 1828 йылда мезонин төҙөү һөҙөмтәһендә өс мөйөшлө фронтон бер ҡатҡа юғарыраҡ күтәрелә. Реконструкциянан һуң колоннада аттика тойғоһо ҡалдырған өсөнсө ҡаттың киң балконының баҫымына дусар була^[1].

Бина 1808 йылда урыҫ провинциаль классицизмы стилендә төҙөлә. Йорт Таганрог ҡала башлығы П. А. Папковтың шәхси биләмәһе булып хеҙмәт итә. Ул күсеп киткәс, килемле йорт булып ҡала. 1847—1856 йылдарҙа бында ҡыҙҙары менән Папковтың ҡапыл вафат булған компаньоны Я. Г. Морозовтың тол ҡатыны йәшәй. Уның ҡыҙҙарының береһе — Евгения — һуңғараҡ ул А. П. Чеховтың әсәһе була.

Папковтан һуң йорт мираҫ буйынса уның туғанының ҡыҙы, баронесса Фитингофҡа, унан генерал-майор, отставкаға сыҡҡас алпатыут булып киткән А. Г. Реми ҡулына күсә. 1840—1841 йылдарҙа Кавказға барышлай Папков йортонда Ремиҙың хеҙмәттәше М. Ю. Лермонтов булып китә. 1890 йылдарҙан йорт Ремиҙың ҡатыны Мария милкендә була, XX быуат башында унан ҡыҙҙары Екатеринаға күсә. Ә уның ағаһы — Николай Александрович, йортҡа Октябрь революцияһы алдынан ғына эйә була^[2].

1900 йылдарҙа Реми вариҫтары йортто ҡала һәм дәүләт учреждениеларына ҡуртымға тапшыра. Иң элек бында хәрби етәкселек идаралығы урынлаша, һуңынан, 1910 йылдан, ғәскәрҙәрҙе фатирҙар менән тәьмин итеү округ комитеты, Округ типографияһы, Таганрог округының округ начальнигы идараһы урынлаша. 1914 йылда, Беренсе бөтә донъя һуғышы башланыуы һөҙөмтәһендә йорт бушҡа яралылар өсөн шифахана итеп бирелә. Совет осоронда бында коммуналь фатирҙар була^[3]. 1976 йылдан Папков йорто урындағы әһәмиәттәге мәҙәни мираҫ объекты статусына эйә^[4].