Башҡорт дәүләт университеты

Башҡорт дәүләт университеты (БДУ)
Халыҡ-ара исеме	Bashkir State University
Элекке исеме	Уҡытыусылар институты (1909-1919) Халыҡ мәғарифы институты (1919-1923) Практик институт (1923-1929) К. А. Тимирязев исемендәге Башҡорт дәүләт педагогия институты (1929-1957) Октябрҙең 40 йыллығы исемендәге Башҡорт дәүләт университеты (1957-1991)
Девиз	Тиңдәр араһында беренсе
Асылған йылы	1909
Тип	классик университет, Юғары һөнәри белем биреү федераль дәүләт учреждениеһы (2012 йылдан)
Ректор	Захаров Вадим Петрович, 2022 йылдың 8 апреленән вазифа башҡарыусы
Президент	Морозкин Николай Данилович, 2022 йылдың 8 апреленән
Студенттар	27 000
Сит ил студенттары	100-300 кеше
Специалитет	13000
Бакалавриат	10000
Магистратура	3000
Аспирантура	100-500
Докторантура	50 тиклем
Докторҙар	310
Уҡытыусылар	2000
Урынлашыуы	Башҡортостан Өфө-баш идара, Стәрлитамаҡ, Бөрө, Сибай, Нефтекама, Учалы (факультет).
Юридик адресы	Өфө, 450074, Зәки Вәлиди ур., 32
Сайт	http://www.bashedu.ru http://башгу.рф

Башҡорт дәүләт университеты, БДУ — Башҡортостандың беренсе юғары уҡыу йорто, Өфө ҡалаһында 1909 йылда Уҡытыусылар институты исеме менән асыла. 1920 йылдың ғинуарынан «Халыҡ мәғарифы институты», ә 1923—1929 йылдарҙа «Халыҡ мәғарифы буйынса ғәмәли институт» тип йөрөтөлә.

1929 йылдың октябренән уның базаһында К. А. Тимирязев исемендәге Башҡорт дәүләт педагогия институты ойошторола.

1957 йылда уҡыу йорто «Октябрҙең 40 йыллығы исемендәге Башҡорт дәүләт университеты» итеп үҙгәртелә. 1992 йылда «Октябрҙең 40 йыллығы» исеме төшөрөп ҡалдырыла һәм юғары уҡыу йорто «Башҡорт дәүләт университеты» тип атала башлай.

• Американың «The Financial Engineer Times» (USA, California) медиа-үҙәге төҙөгән Рәсәй университеттары рейтингына ярашлы, Башҡорт дәүләт университеты 2018 йылда Рәсәйҙең алдынғы вуздары араһында 91-се урынды биләй һәм үҙенең әһәмиәте буйынса байтаҡ Мәскәү университеттарын уҙып киткән^[1].
• 2017 йылдың ғинуарында Башҡортостандың дүрт юғары уҡыу йорто иҫәбендә Башҡорт дәүләт университеты студент берләшмәләре эшмәкәрлеген үҫтереү программаларын һайлап алыу конкурсында еңеүсе булды^[2].
• 2016 йылда Башҡорт дәүләт университеты Рәсәйҙең иң яҡшы 60-тан ашыу вузы исемлегенә инде^[3].

Өфөлә педагогик юғары уҡыу йорто асыу мәсьәләһе 1905 йылда, Ырымбур, Өфө, Пермь губерналарын, шулай уҡ Турғай һәм Урал өлкәләрен хеҙмәтләндергән Ырымбур уҡыу округы үҙәге Ырымбурҙан Өфөгә күсерелгәндән һуң күтәрелә.

1909 йылдың 2 июлендә Рәсәй империяһының халыҡ мәғарифы министры Александр Шварц Өфөлә 1909 йылдың 1 июленән, йәғни финанслау башланған көндән өс йыллыҡ уҡытыусылар институты асырға рөхсәт итеү тураһында күрһәтмә бирә. Бер үк ваҡытта Халыҡ мәғарифы министрлығы Ырымбур уҡыу округы попечителенә директор вазифаһына тейешле кандидатура табырға ҡуша. Һөҙөмтәлә Өфө гимназияһы уҡытыусыһы Александр Николаевич Лисовкий һайлап алына.

1909 йылдың 4 октябрендә Өфө уҡытыусылар институты үҙенең ишектәрен аса, ул Телеграф урамының 9-сы йортонда (хәҙерге ваҡытта Заһир Исмәғилев исемендәге Өфө дәүләт сәнғәт институты корпустарының береһе, Цюрупа урамы, 9) урынлаша. Ырымбур уҡыу округы попечителе институтты асыҡ тип иғлан иткәс, тантанала ҡатнашҡандарҙың барыһы исеменән халыҡ мәғарифы министрына телеграмма төҙөлә һәм ебәрелә. Унда императорға тоғролоҡ тойғолары белдерелә. Телеграммаға Өфө губернаторы, Өфө һәм Минзәлә епискобы, преосвященный Нафанил, Ырымбур уҡыу округы попечителе, дворяндарҙың өйәҙ башлығы, губерна земство идаралығы рәйесе, Өфө уҡытыусылар институты директоры һәм башҡа рәсми кешеләр ҡул ҡуя. Был телеграмма Рәсәйҙең төрлө төбәктәренән «императорға тоғролоҡ тойғоларын, сикһеҙ һөйөүҙәрен» белдергән 20 башҡа хат, мөрәжәғәттәр араһында 1909 йылдың 12 ноябрендә халыҡ мәғарифы министры тарафынан Император Николай II-гә тапшырыла.

1912 йылда институттың тәүге сығарылышы була. Уны, тулы уҡыу курсы үтеп, 24 кеше тамамлай. Педагогик советтың 1912 йылдың 4 июне ҡарары менән уларға ҡала училищеһы уҡытыусыһы исеме бирелә. Институтты алтын миҙал менән — Борткевич Михаил һәм Самарин Николай, көмөш миҙал менән — Антонюк Иосиф, Младенцев Никита, Панков Иосиф, Проскуряков Николай һәм Толмачев Дмитрий тамамлайҙар. Уларҙың барыһы ла Ырымбур уҡыу округының ҡала училищеларына уҡытыусылар итеп тәғәйенләнә.

1917 йылдың сентябрендә 2-се курс уҡыусыларын артабан уҡыу өсөн тәүге тапҡыр ике ағымға бүләләр: физика-математика һәм тәбиғи-география бүлектәре. 1-се курсҡа ҡабул итеү 3 бүлектең: тарих-әҙәбиәт, физика-математика һәм тәбиғи-география бүлектәренең һәр береһенә айырым атҡарыла.

1919 йылда Өфө уҡытыусылар институты «Халыҡ мәғарифы институты» итеп үҙгәртелә^[4]. 1923 йылдан алып институт «Практик институт» исемен ала һәм өҫтәмә рәүештә ауыл хужалығы белгестәре лә әҙерләй башлай.

1929 йылда уның базаһында К. А. Тимирязев исемендәге Башҡорт дәүләт педагогия институты ойошторола. 1930 йылда институттың эсендә үҙгәртеп ҡороуҙар була, бүлектәр факультеттарға әйләндерелә (физика-математика факультеты, тәбиғи фәндәр факультеты, география факультеты, тарих-филология факультеты). Был факультеттарҙа 15 кафедра эшләй. Шул уҡ йылда ситтән тороп уҡыу бүлеге, тағы бер йылдан киске уҡыу бүлеге асыла.

1957 йылда СССР Министрҙар Советының 1957 йылдың 20 июлендәге ҡарары менән педагогия институты «Башҡорт дәүләт университеты» тип үҙгәртелә. 6 ноябрҙә университетты асыу тантанаһы үткәрелә. Илдә ул 37-се уҡыу йорто була. Уны ойоштороусы һәм университеттың беренсе ректоры — Шәйхулла Хәбибулла улы Чанбарисов була^[5].

Башҡорт дәүләт университеты белем көсөнөң ҡеүәтле сағылышына һәм бик күп кешеләр өсөн уларҙың туған йорттарына әйләнде.

Факттар шуны һөйләй: тәүге уңыштар гуманитар дисциплиналар белгестәре әҙерләүҙә яуланған. 1934 йылда башҡорт теле һәм әҙәбиәте факультеты студенты Һәҙиә Дәүләтшина СССР Яҙыусылар союзының Беренсе съезында ҡатнаша. Унда Максим Горький, Александр Фадеев тарафынан уның ижады шәхсән яҡлау таба һәм баһалана. Артабан тап Һәҙиә Дәүләтшина үҙенең классик реалистик «Ырғыҙ» романын ижад итә. Икенсе булып бөтә Союз киңлектәрендә профессор Йәлил Кейекбаев танылыу яулай. Төрки һәм Һинд-Европа телдәренең сағыштырма-тарихи анализы тел ғилеме өлкәһендә бөтә донъя күләмендәге ғилми асыш тип табыла. Һәҙиә Дәүләтшина менән Йәлил Кейекбаевтың уңыштары башҡорт теле һәм әҙәбиәте менән филология фәненең үҫешендә Башҡорт дәүләт университетының ҙур ролен раҫлай.

Тарих факультетында ла ҙур уңыштарға өлгәшелә. Тәү сиратта XVIII быуаттағы башҡорт ихтилалдарының идеологик, социаль, националь йөкмәткеһен яңынан ҡарап баһалаған һәм Зәки Вәлидиҙең ижтимағи-сәйәси, ғилми һәм әҙәби-публицистик эшмәкәрлеген яңынан тергеҙгән хеҙмәттәрҙе әйтергә кәрәк. Шул уҡ факультетта иң боронғо ваҡыттарҙан алып хәҙерге көнгә тиклем осорҙо үҙ эсенә алған, ике киҫәктән торған «Башҡортостан тарихы» баҫылып сыға.

Университет Башҡортостан, шулай уҡ бөтә ил менән бергә үҫешә. Нефть сығарыусы, нефть эшкәртеүсе промышленностың һәм машиналар етештереүҙең үҫеше физика-математика, химия, биология һәм геология-география фәндәренең үҫешенә лә көслө йоғонто яһай. Был йәһәттән профессорҙар Дмитрий Ожиганов, Валентин Иванов, Миркашир Фарзтдинов, Фәнил Саяхов, Алексей Леонтьев, Карл Минскер, Евгений Журавлев, Григорий Заблуда, Юрий Кулагин, Камил Вәлиевтарҙың исемдәрен атап үтергә кәрәк.

Был йылдарҙа Башҡорт дәүләт университеты ижтимағи, донъяға ҡараш өлкәһендә ысын мәғәнәһендә фәнни ҡараш формалашыу үҙәгенә әйләнде. Гуманитар фәндәр өлкәһендә профессорҙар Әхнәф Кирәев, Миҙхәт Ғәйнуллин, Лев Бараг, Игорь Распопов, Ромен Нәзировтар ҙур абруй яуланылар. Егерме йылдан ашыу университет менән Шәйхулла Чанбарисов етәкселек итте. Ул университеттың материаль базаһын булдырыу, уҡыу йортон педагогик кадрҙар менән нығытыу, яңы специальностар асыу өҫтөндә ныҡышмалы эшләне. Уның СССР-ҙа университет белеме үҫеше тураһындағы ғилми хеҙмәте тәүгеләрҙән булып баҫылып сыҡты, был хеҙмәт юғары белем буйынса белгестәрҙең юғары баһаһын алды.

Бөгөн Башҡорт дәүләт университетының штатында 1000-дән ашыу юғары квалификациялы уҡытыусылар эшләй, 27 меңгә яҡын студент уҡый.

2012 йылда Рәсәй Мәғариф һәм фән министрлығының юғары уҡыу йорттарҙы кәметеү һәм эрләштереү пландар буйынса БДУ-ға Бөрө дәүләт социаль-педагогия институты һәм Зәйнәб Биишева исемендәге Cтәрлетамаҡ дәүләт педагогия академияһы индерелде.

БДУ-ның Стәрлетамак филиалы һәм Зәйнәб Биишева исемендәге Cтәрлетамаҡ дәүләт педагогия «БДУ-ның Стәрлетамак филиалы» булып эшләй башланы.

2012 йылда Рөстәм Хәмитов РФ Мәғариф һәм фән министры менән осрашыуҙа БДУ, М. Аҡмулла исемендәге БДПУ һәм Өфө дәүләт иҡтисад һәм сервис университеты нигеҙендә «Өфө федераль университеты» ойошторорға тәҡдим итте.

2017 йылдың мартында Өфөнөң Туҡай урамында Башҡорт дәүләт университетының туғыҙ ҡатлы яңы уҡыу-уҡытыу корпусы асылды, уның майҙаны – 14395,20 квадрат метр. Бында география, тарих, философия һәм социология факультеттары, шулай уҡ Иҡтисад, финанс һәм бизнес институты урынлаша^[6].

1. Етәкселек һәм эшҡыуарлыҡ хәүефһеҙлеге инстититуты (институт управления и безопасности предпринимательства)
2. Хоҡуҡ институты (институт права)
3. Физика-техника институты
4. Биология факультеты
5. География факультеты
6. Инженерия факультеты
7. Тарих (исторический) факультеты
8. Башҡорт филологияһы һәм журналистика факультеты
9. Математика һәм информацион технологиялар факультеты

Математика һәм мэғлүмәт технологиялар факультеты — Башҡорт дәүләт университетының факультеттары араһында иң эреләренең береһе. Факультет 1972 йылда физика һәм математика факультеттарының бүленеүе һөҙөмтәһендә барлыҡҡа килә. Әлеге ваҡытта бында яҡынса 80 уҡытыусы эшләй. Шулар араһында 74-нең ғилми дәрәжә һәм исеме бар, 21 уҡытыусы фән докторы, уҡытыусылар М. А. Илһамов, В. В. Напалков Рәсәй Фәндәре академияһы ағзалары. Математика факультетының күп кенә уҡытыусылары Башҡортостан Республикаһы, Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған фән һәм мәғариф эшмәкәре тигән маҡтаулы исемгә лайыҡ булған.

Математика факультеты математика һәм физика факультеты корпусының айырым этаженда урынлашҡан. Факультет эстәлегенә 14 уҡыу аудиторияһы, 5 компьютер залы, кафедра һәм деканат кабинеттары, икенсе этажда уҡыу залы инә. Факультеттағы барлыҡ компьютерҙар бер-береһе менән локаль селтәр һәм сервер аша БДУ-ның локаль селтәре менән бәйләнгән, шулай уҡ Интернет селтәренә лә тоташҡан.

Юғары квалификациялы белгестәр әҙерләү өсөн факультетта аспирантура һәм докторантура ла бар. Кандидат һәм доктор ғилми дәрәжәләрен биреү буйынса Ғилми Совет эшләй.

Факультет кафедралары:

1. математика анализы кафедраһы;
2. юғары алгебра һәм геометрия кафедраһы;
3. функция теорияһы һәм функция анализы кафедраһы;
4. дифференциаль тигеҙләмә кафедраһы;
5. иҫәпләү математикаһы кафедраһы;
6. мәғлүмәт технологиялары кафедраһы;
7. математик моделирование кафедраһы;
8. программирование һәм иҡтисад информатикаһы кафедраһы;
9. тотош мөхит механикаһы кафедраһы.

Математика факультеты тулы уҡыу циклын булдырған: студенттар бакалавриат, дипломлы белгес, магистратура, аспирантура һәм докторантурала уҡый ала. Классик университеттың, айырыуса математика факультетының, белем биреү принциптарының береһе — һәр белгестең буласаҡ эшмәкәрлегенең күп вариантлы булыуы.

Математика факультеты биш йыл уҡыу дәүерендә түбәндәге һөнәрҙәр буйынса дипломлы белгестәр әҙерләй: 010100 — «Математика», «математик» квалификацияһы тапшырыла; 010500 — «Ғәмәли математика һәм информатика», «Математик. Системалы программист» квалификация тапшырыла.

Икенсе курстан һуң студент туғыҙ кафедраларҙың береһен һайлай. Бынан башҡа, өҫтәлмә курстар өйрәнеп, һәр бер студенттың шәхси план буйынса үҫешеү мөмкинлеге бар. Шулай уҡ факультетта бакалавр(дүрт йыл уҡыу) һәм магистрҙарҙы(ике йыл уҡыу) «Математика» һәм «Ғәмәли математика һәм информатика» йүнәлештәре буйынса әҙерләйҙәр, аҙаҡ уларға ошо йүнәлештәр буйынса бакалавр(магистр) дәрәжәһе бирелә.

Факультет магистрҙарҙы ике программа буйынса әҙерләй: «Ябай дифференциаль тигеҙләмә» һәм «Математика моделированиеһы».

Магистратураға уҡыуҙа, ғилми эштә ҙур һөҙөмтәләргә өлгәшкән бакалаврҙарҙы алалар. Уҡыу ваҡытында магистр һайланған прграмма буйынса нигеҙле, махсус әҙерлек белем ала. Математика факультетында биш йыллыҡ программа буйынса белем алған белгестәр һәм магистрҙар, теләктәре булһа, уҡыуын аспирантура һәм докторантурала камиллаштырыуын дауам итә.

Йыш үткәрелеп торған ғилми тикшеренеүҙәр математика фәненең һәм физика, биология, иҡтисад, нефть эшкәртеү, экология фәндәренең мәсьәләләренә ҡағыла. Факультет ғалимдары эксперименттар үткәреү, мәғарифты үҙгәртеп ҡороу, айырым алғанда, Берҙәм дәүләт имтиханы индереү һорауҙарында әүҙем ҡатнашалар.

Факультет ғалимдары Мәскәү, Санкт-Петербург, Новосибирск, АҠШ, Германия, Франция, Канадалағы үҙҙәренең коллегалары менән тығыҙ бәйләнеш тоталар.

Факультетта дүрт һөнәр буйынса аспирантура эшләп килә: 01.01.01 — математика анализы; 01.01.02 — дифференциаль тигеҙләмәләр; 01.01.07 — иҫәпләү математикаһы; 05.13.18 — математика моделированиеһы, һанау методы һәм комплекслы программа. Факультеттың сығарылыш студенттары түбәндәге һөнәр буйынса аспирантураға уҡырға инә: 08.00.13. — иҡтисадтың математик һәм инструменталь медоттары(иҡтисад факультеты) йәки 01.02.05 — шыйыҡса, газ һәм плазма механикаһы(физика факультеты).

Студенттар ғилми-тикшеренеү эшендә ҙур әүҙемлек күрһәтә һәм Рәсәй, региондар кимәлендә, уҡыу йорттары араһында уҙғарылған конкурстарҙа ҡатнаша. Йыл һайын факультетта студенттар, аспиранттар, йәш ғалимдар араһында региональ ғилми-практик конференция үтә. Шулай уҡ ике тапҡыр халыҡ-ара конференцияһы ла уҙғарылған. Уны үткәреүҙә Рәсәйҙең нигеҙле тикшеренеүҙәр фонды һәм Маҡсатлы федераль программалар гранттары ярҙам күрһәтә.

Математика факультеты ғилми-тикшеренеү эшмәкәрлеге өсөн математик метод һәм компьютер технологиялары; тәбиғәт фәне, техника, иҡтисад, идара итеүҙең мәсьәләләрен сисеү буйынса һөҙөмтәле методтар әҙерләү; ғилми, тикшеренеү, проект-конструктор, эксплуатация-идара эшмәкәрлеген программа-мәғлүмәт менән тәьмин итеү; математика дисциплиналар циклын уҡытыу (банк, предприятие, учреждение, офистар) өлкәләрендә белгестәр әҙерләй.

Факультет Рәсәй фәндәр академияһының Өфө ғилми үҙәгенең Математика һәм механика институты, Рәсәй фәндәр академияһының нефтехимия һәм катализ институты, «Газпром Нефтехим Салауат» ойошмаһы менән килешеү төҙөгән. Сығарылыш студенттары сәнәғәт предприятиеларында ла эшләйҙәр. Ҡайһы бер студенттар сит илдәрҙә (АҠШ, Канада, Франция, Бөйөк Британия, Германия, Италия һ.б.) уңышлы эшләп килә.

1. Психология факультеты
2. Роман-герман филологияһы факультеты
3. Философия һәм социология факультеты
4. Филология факультеты
5. Химия факультеты
6. Иҡтисад факультеты
7. Дөйөм университет кафедралары
8. Студенттарҙың өҫтәлмә белем биреү һәм тәрбиә үҙәге (студенческий центр дополнительного образования и воспитания)
9. БДУ колледжы

• Чанбарисов Шәйхулла Хәбибулла улы (1953—1981)
• Ғимаев Рәғиб Насретдин улы (1981—1999)
• Харрасов Мөхәмәт Хәдис улы (2000—2010)
• Мостафин Әхәт Ғәзизйән улы (2010—2013)
• Морозкин Николай Данилович (2013—2022)
• Захаров Вадим Петрович (2022 йылдан - вазифа башҡарыусы)

2022 йылдың 8 апрелендә ректор вазифаһын башҡарыусы итеп Вадим Петрович Захаров тәғәйенләнде, ә Николай Морозкин университет президенты вазифаһына ҡуйылды^[7].

Университеттын баш йорто 1950 йылда архитектор Кәлимуллин Барый Ғибәт улы проекты буйынса төҙөлдө.

Башҡорт дәүләт университетын тамамлаусылар категорияһын ҡарағыҙ.
Категорияла булмаған шәхестәр түбән яҙылған.

• Айытҡолова Эльвира Ринат ҡыҙы — Башҡортостан Республикаһы Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай депутаты^[8] .
• Солтанова Рәшиҙә Искандәр ҡыҙы — Башҡортостан Республикаһының Ҡатын-ҡыҙҙар союзы рәйесе^[9] .
• Ғүмәрова Люция Шаһыбал ҡыҙы — 2009-2013 йй. Башҡортостан Республикаһының Конституция Суды рәйесе.
• Имаева Гөлнара Зәйнетдин ҡыҙы (14.01.1965) — фольклорсы, филология фәндәре докторы (2010) Г. З. Имаеваның фәнни эшмәкәрлеге урыҫ халыҡ әкиәттәрен, уларҙың көнсығыш славян, төрки телле, шул иҫәптән башҡорт йолалары һәм әҙәбиәте менән типологик бәйләнештәрен өйрәнеүгә арналған^[10].

2009 йылдың 12 февралендәге АА № 000780 лицензияһына ярашлы, Башҡорт дәүләт университетының өҫтәмә профессиональ белем биреү бүлеге түбәндәге программаларҙы тормошҡа ашыра:

• «Арбитраж идара итеүселәрҙе әҙеләүҙең берҙәм программаһы»
• «Сифат менеджменты системаһының Р ИСО сер.9000 ГОСТ-ына ярашлылығын сертификациялау»
• «Баһалау эшмәкәрлеге»
• «Ломбардтарҙың һәм һатып алауҙарҙың эшмәкәрлеге менеджменты»
• «Енәйәт юлы менән табылған килемдәрҙе һәм терроризмды финанслауҙарҙы легалләштереүҙәргә ҡаршы тороу»
• «Медиация»
• «Наркотиктарға бәйләнгән булыуҙы профилактикалау буйынса эште ойоштороу методикаһы».

Уҡыу ваҡыты: ҡыҫҡа курстар — 72—100 сәғәт, урта курстар — 100—500 сәғәт. Курстарҙы тамамлаусыларға дәүләт өлгөлө документтар тапшырыла.

Юғары уҡыу йортоноң профиле һәм профессиональ яңынан әҙерлек программалары буйынса белгестәрҙең квалификацияһын күтәреү:

• «Предприятиеның (кәсепселектең) хаҡын баһалау»
• «Кризисҡа ҡаршы идара итеү»
• «Психология. Клиник психология»
• «Баҡса-парк ландшафты төҙөлөшөндә фитодизайн»
• «Система программисы»
• «Документтар эшен алып барыу һәм идаралыҡты документтар менән тәьмин итеү»
• «Персонал менән идара итеү»
• «Культура — ара коммуникациялар һәм тәржемә»
• «Һайлау хоҡуғы һәм процесы»

Уҡыу ваҡыты: 500 сәғәттән 1000 сәғәткә тиклем. Курстарҙы тамамлаусыларға яңынан профессиональ әҙерлек үтеү тураһында һәм тейешле өлкәлә эшләү хоҡуғы биргән дәүләт өлгөлө диплом тапшырыла.

Рәсәйҙең Мәғариф һәм фән министрлығы ҡарамағындағы профессиональ белем биреү учреждениелары ғилми-педагогик кадрҙарының квалификацияһын күтәреү:

• «Рәсәй — демократик федератив дәүләт»
• «Тәбиғәт ресурстарын рациональ ҡулланыуҙың физик нигеҙҙәре»
• «Экологик-аналитик мониторинг»
• «Скважиналарҙы геофизик һәм гидродинамик тикшереү»
• «Йәшәйеште тәьмин итеүҙең сифатын күтәреү буйынса социаль-медицина хеҙмәте»
• «Юғары уҡыу йорттарында сит тел уҡытыусыларының профессиональ эшмәкәрлегенең информацион-коммуникатив технологиялары»
• «Үҫемлектәрҙең популяцион экологияһы»

Уҡыу ваҡыты: — 72 сәғәт. Курстарҙы тамамлаусыларға квалификацияны күтәреү тураһында танытма тапшырыла.

Эшһеҙ граждандарҙы һәм эштән сығарылыуҙары мөмкин булған хеҙмәткәрҙәрҙе профессиональ әҙерләү:

• «Бәләкәй кәсепселек менеджеры»
• «ПЭВМ 1 С-та бухгалтер иҫәбе: Предприятие 8.0 Эш хаҡы һәм персонал менән идара итеү»
• «ПЭВМ 1 С-та бухгалтер иҫәбе: Бухгалтерия 8.0»
• «Менеджмент (ойошма менән идара итеү)».

Уҡыу ваҡыты: ҡыҫҡа курстар — 40 сәғәттән 500 сәғәткә тиклем. Курстарҙы тамамлаусыларға тейешле өлгөлө документтар тапшырыла.

Сит тел булараҡ урыҫ теле буйынса дәүләт тестарын үткәреү үҙәге. Был курстар сит ил граждандары өсөн, гражданлыҡтары булмағандарҙы Рәсәй Федерацияһына ҡабул итеү өсөн һәм сит ил граждандарының урыҫ телле мөхиттә уҡыу һәм эшләү өсөн әҙер булыуҙарын тикшереү өсөн үткәрелә. Тестарҙы уңышлы үтеүселәргә дәүләт өлгөлө сертификат тапшырыл. Соискателдәр өсөн философия һәм сит телдәр буйынса кандидатлыҡ имтихандарын тапшырырға әҙерләү курстары. Уҡыу ваҡыты — 40 сәғәттән 60 сәғәткә тиклем.

БДУ студенттары һәм уҡытыусылары өсөн сит телдәрҙе ныҡлы өйрәнеү курстары:

• «Инглиз теле»
• «Француз теле»
• «Немец теле»
• «Итальян теле»
• «Ҡытай теле».

Уҡыу ваҡыты: 180 сәғәт (4 семестр). Курстарҙы тамамлаусыларға тейешле өлгөлө документтар тапшырыла.

Берҙәм дәүләт имтихандарын тапшырырға интенсив әҙерләү курстары:

• Урыҫ теле;
• Әҙәбиәт;
• Математика;
• Йәмғиәтте өйрәнеү;
• Тарих;
• Биология.

Уҡыу ваҡыты — 8 ай һәм 5 ай.

Башҡортостан Республикаһы фәненең һәм иҡтисадының актуаль проблемалары буйынса мастер-кластар һәм ҡыҫҡа ваҡытлы, бер-биш көнлөк сем��нарҙар.

Халыҡ-ара рейтингтар
Рейтинг атамаһы	Рейтинг төрө	Йыл	Донъялағы урыны	Рәсәйҙәге урыны	Башҡортостандағы урыны
QS World University Rankings	Төбәк рейтингы — QS EECA (Emerging Europe and Central Asia)	2020	301-350	85-105	2-3
	Төбәк рейтингы — QS BRICS	2019	351-400	83-101	2-3
Times Higher Education (THE)	Донъя рейтингы — World University Ranking	2020	1001+	16-39	1-2
	Донъя рейтингы — Impact Ranking	2019	201-300	7-20	1
	Subject Ranking - Йүнәлеш«Physical Sciences»	2020	801+	24-33	1-2
Round University Ranking (RUR)	Донъя рейтингы	2019	635	21	1
	Reputation Ranking	2019	728	53	2
	Academic Ranking	2019	646	17	1
	Subject Ranking - Йүнәлеш «Natural Sciences»	2019	561	32	1
	Subject Ranking - Йүнәлеш «Technical Sciences»	2019	651	56	2
	Subject Ranking - Йүнәлеш «Life Sciences»	2019	488	18	1
MosIUR «Университеттың өс миссияһы»	Донъя рейтингы	2019	1101-1200	59-74	1-2
UI Green Metric	Донъя рейтингы	2019	583	31	1
U-Multirank	Донъя рейтингы (Төбәк буйынса урын — Europe)	2019-2020	444	29	1
Scimago Institutions Rankings	Донъя рейтингы (Төбәк буйынса урын — Eastern Europe)	2019	188	77	2
Webometrics Ranking of World Universities	Web донъя рейтингы (Төбәк буйынса урын — Europe)	2019	847	33	1
UniRank	Web донъя рейтингы	2019	2839	61	1
Nature Index	Донъя рейтингы	2019	-	65	1
Wikipedia Ranking of World Universities	PageRank	2017	843	81	1
	CheiRank	2017	925	53	1
	2DRank	2017	714	41	1
TRANSPARENT RANKING: Google Academy	Донъя рейтингы	2019	2784	43	1
Милли рейтингтар
Рейтинг атамаһы	Рейтинг төрө		Йыл	Рәсәйҙәге урыны	Башҡортостандағы урыны
ВУЗ-дарҙың эреләтелгән йүнәлештәр буйынса абруйы рейтингы — Эксперт РА	Йүнәлеш: «Иҡтисад һәм идара итеү»		2018	42	1
ВУЗ-дарҙың уйлап табыу әүҙемлеге рейтингы	Милли рейтинг		2019	51-53	2
ВУЗ-дарҙың фәнни һөҙөмтәлелегенең предмет рейтингы	Предмет «Химия»		2019	28-29	1
	Предмет «Биохимия»		2019	17-18	1
	Предмет «Химик технологиялар»		2019	36-38	1
Рейтинг востребованности вузов — «Социальный навигатор»	Классические вузы РФ		2018	16	1
Национальный рейтинг университетов — «Интерфакс»	Национальный рейтинг		2019	59	1
Мониторинг качества приёма в вузы — «Высшая школа экономики»	Качество бюджетного приёма		2019	318	6
	Качество платного приёма		2019	65	2
Academic Ranking of World Universities - European Standard (ARES)	Национальный рейтинг		2019	52	1
SuperJob	Рейтинг экономических вузов России по уровню зарплат выпускников		2019	16	1
	Рейтинг юридических вузов России по уровню зарплат выпускников		2019	15	1
Рейтинг «Национальное признание»: лучшие вузы	Классические вузы РФ		2019	17	1
Рейтинг поисковой популярности «Яндекс»	Национальный Web рейтинг		2017	20	1
Science Index - электронная библиотека eLibrary.ru	Общее количество публикаций за 5 лет		2019	21	1
	Число публикаций в зарубежных журналах и российских из перечня ВАК		2019	37	1
	Число публикаций в журналах, входящих в Web of Science и Scopus		2019	64	2
	Число авторов, имеющих публикации в журналах, входящих в Web of Science или Scopus		2019	45	1
	Число внешних цитирований (не из публикаций этой же организации)		2019	58	2

• Өфө фән һәм технологиялар университеты

• Университеттың тарихы 2016 йыл 5 март архивланған.

• БашДУ Рәсми сайты
• Мостафин Ә. Ғ. Башҡорт дәүләт университеты // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.

Был мәҡәлә Башҡорт Википедияһының яҡшы мәҡәләләр исемлегенә инә.