Xəndəkotu

Xəndəkotu
Xəndəkotu
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superasteridlər Klad: Asteridlər Klad: Lamidlər Dəstə: Göyzabançiçəklilər Fəsilə: Göyzabankimilər Yarımfəsilə: Boraginoideae Cins: Xəndəkotu
Beynəlxalq elmi adı
	Symphytum L., 1753[…];
ITIS	32025
NCBI	192327
EOL	40245

Xəndəkotu (lat. Symphytum) — bitkilər aləminin göyzabançiçəklilər dəstəsinin göyzabankimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Çoxillik hündür otdur. Tamkənarlı yarpaqları növbəli düzülür. Qırmızı-bənövşəyi, göy, çəhrayı, sarı, ağ və s. çiçəkləri qıvrım çiçək qrupunda yerləşir. Ləçəkləri boruvarıdır. Meyvəsi toxumçadır. Avropa, Cənubi Asiya və Şimali Afrikada 25-dək, Azərbaycanda 3 növü məlumdur. Rütubətli yerlərdə bitir. Dərman xəndəkotunun (lat. Symphytum officinalis) kök və kökümsovunda alkaloid və aşı maddəsi var. Tibdə və baytarlıqda iltihaba qarşı və qankəsən dərman kimi istifadə edilir. Azərbaycanda bitən cod xəndəkotu (lat. Symphytum asperum) donuz və adadovşanları üçün yemdir. Hər 2 növ yaxşı balverən, həmçinin boyaq bitkisidir. Yoğunkök xəndəkotu yeyilir. Qafqaz xəndəkotu, iriçiçək xəndəkotu və s. dekorativ bitki kimi becərilir.

Sinonimləri

Heterotipik sinonimləri

Consolida Riv. ex Ruppius
Procopiania Guşul.
× Procopiphytum Pawł.

Növləri

Symphytum aintabicum Hub.-Mor. & Wickens
Symphytum anatolicum Boiss.
Cod xəndəkotu (Symphytum asperum Lepech.)
Symphytum × bicknellii Buckn.
Symphytum bornmuelleri Buckn.
Symphytum brachycalyx Boiss.
Symphytum bulbosum K.F.Schimp.
Symphytum carpaticum Yu.M.Frolov
Qafqaz xəndəkotu (Symphytum caucasicum M.Bieb.)
Symphytum circinale Runemark
Symphytum cordatum Waldst. & Kit. ex Willd.
Symphytum creticum (Willd.) Runemark
Symphytum davisii Wickens
Symphytum × ferrariense C.Massal.
Symphytum grandiflorum DC.
Symphytum gussonei F.W.Schultz
Symphytum hajastanum Gvin.
Symphytum ibiricum Steven
Symphytum kurdicum Boiss. & Hausskn.
Symphytum longisetum Hub.-Mor. & Wickens
Symphytum × mosquense S.R.Majorov & D.D.Sokoloff
Dərman xəndəkotu (Symphytum officinale L.)
Symphytum orientale L.
Symphytum ottomanum Friv.
Symphytum podcumicum Yu.M.Frolov
Symphytum pseudobulbosum Azn.
Symphytum savvalense Kurtto
Symphytum sylvaticum Boiss.
Symphytum tauricum Willd.
Symphytum tuberosum L.
Symphytum × ullepitschii Wettst.
Symphytum × uplandicum Nyman
Symphytum × wettsteinii Sennholz

İstinadlar

↑ Linney K. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium. 5 Stokholm: 1754. S. 66. doi:10.5962/BHL.TITLE.746
↑ Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 1. S. 136.

Həmçinin bax

[_49597974fe59bd9b-1] Linney K. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium. 5 Stokholm: 1754. S. 66. doi:10.5962/BHL.TITLE.746

[_8a6374ab5e05af2e-2] Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 1. S. 136.

[1]