Valetta limanı

Valetta limanı
malta Il-Port il-Kbir
Ümumi məlumatlar
Ada	Gil adası
Yerləşməsi
35°53′42″ şm. e. 14°31′14″ ş. u.HGYO
Ölkə	Malta
Akvatoriyası	Aralıq dənizi
Valetta limanı
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Valetta limanıı (malta Il-Port il-Kbir) — ingiliscə adı Qrand Harbor ilə də tanınan Maltanın ən böyük limanı. Qədim dövrlərdə finikiyalılar buranı bir liman olaraq istifadə etmişlər. Daha sonra limanın vəziyyəti əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdırılmış, limanlar, priçallar və istehkamlar meydana gəlmişdir.

Böyük liman hospital cəngavərləri üçün 268 il boyunca böyük strateji əhəmiyyətə sahib idi və ingilislərin adaya gəlişindən sonra da onu itirməmişdi.

23 sentyabr 1551, 1555 və ya 1556-cı illərdə (müxtəlif mənbələrə görə) Böyük limandan dağıdıcı bir fırtına keçir^[1]. Suyun üzərində meydana gələn bir tornado bir çox gəmini (Malta cəngavərlərinin sifarişli 4 gəmi daxil olmaqla) batırır. Bundan sonra hava burulğanı quruya çıxır və təxminən 600 nəfərin ölümünə səbəb olur. Tornadonun olmasına baxmayaraq, Maltanın paytaxtı - Valletta - o dövrdə mövcud deyildi. Malta cəngavərlərinin Böyük Ustası şəxsən 28 mart 1566-cı ildə onun təməl daşını qoyur.

Böyük liman 1565-ci ildə Maltanın Böyük mühasirəsi zamanı cəngavərlərlə və türklər arasında bir döyüş meydanına çevrilir. İkinci Dünya müharibəsi zamanı Maltanın blokadası dövründə, Port müqəddəs Elma da daxil olmaqla limandakı bir çox dok və hərbi qurğu nasist blokunun, xüsusən də İtaliya və Almaniyanın qüvvələri tərəfindən məhv edilir. Ayrıca Valletta və digər üç şəhərə böyük ziyan dəyir.

İngilis ordusu adanı tərk etdikdən sonra liman hərbi əhəmiyyətini itirir, lakin beynəlxalq ticarət baxımından aktiv olaraq qalır.

Şimal-qərbdə liman Valletta və ətrafındakı Floriananın bir hissəsini əhatə edən Ssebarras Yarımadası ilə əhatə olunmuşdur. Bu yarımada ayrıca Böyük Limanı Marsaxett limanından ayırır. Limanın cənub-şərq sahili bir çox buxta və burunlardan ibarətdir. Onlardan limana dörd kiçik axın axır. Həmçinin bu tərəfdə Cospikua, Birqu və Singea şəhərləri də vardır. Malta əhalisinin əksəriyyəti, Böyük limanın üç kilometrlik radiusunda yaşayır və bölgəni ölkənin və eyni zamanda Avropanın ən sıx əhali yerləşdiyi bölgəyə çevirir.

• Vikianbarda Böyük liman ilə əlaqəli mediafayllar var.
• Böyük liman Arxivləşdirilib 2007-09-28 at the Wayback Machine
• Valettanın limanları