Proskopiya

Proskopiya və ya prekoqnisiya (lat. praecognitio, prae- - pre- və cognitio - təsəvvür, bilik^[1] ) — ekstrasensor qavrayış forması. Gələcək hadisələr haqqında bilik əldə etmək üçün hipotetik paranormal qabiliyyəti (prekoqnitiv kəşfiyyat ) və ya başqa bir insanın gələcək düşüncələri (prekoqnitiv telepatiya)^[1], faktiki biliklərə əsaslanaraq məntiqi nəticələr və proqnozlar vermək qabiliyyəti ilə eyni deyil .

Təbiətin məlum qanunlarından nəzəri cəhətdən çıxarıla bilməyən və eksperimental olaraq təsdiq olunmayan qabaqcadan tanınma hadisəsinin parapsixoloji izahları^[1], Popperin saxtalaşdırılma meyarına uyğun gəlmədiyi üçün akademik elmi ictimaiyyət tərəfindən rədd edilir . Prekoqnisiyanın mövcudluğuna inamın yayılması ənənəvi olaraq yaddaşın təbiətinə təsir edən xurafatların təsiri və müəyyən hadisələrin baş vermə ehtimalını mühakimə etmək qabiliyyəti ilə izah olunur ^[2] .

• Александров Е. ��. «Естествознание в мире духов» // В защиту науки : Бюллетень / [отв. ред. Е. Б. Александров] ; сост. Е. Б. Александров, Ю. Н. Ефремов ; Комиссия РАН по борьбе с лженаукой и фальсификацией научных исследовани. — 2015. — № 16. — С. 14—29.
• Васильев Л. Л. Таинственные явления человеческой психики. — 2-е изд., испр. и доп. — М. : Госполитиздат, 1963. — 168 с.
• Горбовский А. А. Пророки? Прозорливцы? — М. : Знание, 1991. — 48 с. — (Новое в жизни, науке, технике. Сер. Знак вопроса ; № 1). — ISBN 5-07-001842-6.
• Хэнзел Ч.. Парапсихология = ESP: A Scientific Evaluation / пер. с англ. Ф. В. Широкова; послесл. А. И. Китайгородского. — М. : Мир, 1970. — 320 с. — (В мире науки и техники).
• Saltmarsh H. F. The Future and Beyond : Evidence for Precognition and the Survival of Death. — L. : Hampton Roads Publishing, 2004. — 312 p. — ISBN 1571743928.
• Zohar, Danah. Through the Time Barrier : Precognition and Modern Physics. — L. : David & Charles, 1983. — ISBN 978-0-434-89740-7.