Pariya dövləti

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç

Pariya dövləti — beynəlxalq birlik tərəfindən təcrid edilmiş sayılan dövlət. Bir pariya dövləti onun siyasətlərini, hərəkətlərini və ya mövcudluğunu qəbuledilməz hesab edən dövlətlər tərəfindən beynəlxalq təcridolunma, sanksiyalar və hətta işğalla üzləşə bilər.

Son bir neçə əsrə qədər bir dövləti pariya dövləti kimi təyin etmək səlahiyyəti nisbətən aydın idi və çox vaxt dini hakimiyyət orqanlarına verilirdi. Məsələn, Osmanlı imperiyası Avropa dövlətləri tərəfindən 1648-ci ildə Vestfaliya müqaviləsindən başlayaraq XIX əsrə qədər "dini səbəblərə" görə pariya dövləti kimi qəbul edilmişdi.[1][2] Bununla belə, daha yaxın vaxtlarda pariya dövləti olmağın meyarları və əlavə təsirləri, habelə onu belə təyin edən orqanlar çoxlu fikir ayrılıqlarının mövzusudur.[3]

Bəzi meyarlara görə, dövlətlər qonşuluğundakı ətraf dövlətlər tərəfindən pariya dövlətləri hesab edilə bilər. Digər meyarlara görə, Birləşmiş Millətlər Təşkilatı kimi beynəlxalq qurum və ya bəlkə də müəyyən dövlətlər arasında konsensus terminin mənasını və ya istifadəsini idarə edə bilər.[3]

  1. Weiss, Ari B. Revolutionary Identities and Competing Legitimacies: Why Pariah States Export Violence (Thesis). Carbondale, IL: Southern Illinois University, Carbondale. 2012. 2, 15. 9 January 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 August 2014.
  2. Louard, Evan. The Globalization of Politics (as cited in Lawal, 2012, p.226) (PDF). London: Macmillan. 1990. səh. 36. ISBN 9780333521328. 4 March 2016 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 14 August 2014.
  3. 1 2 Olawale, Lawal. "Pariah State System and Enforcement Mechanism of International Law" (PDF). Journal of Alternative Perspectives in the Social Sciences. 4 (1). 2012: 226–241. 4 March 2016 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 12 August 2014.