Karl fon Osetski
| Karl fon Osetski | |
|---|---|
| alm. Carl von Ossietzky | |
 | |
| Doğum tarixi | 3 oktyabr 1889[1][2][…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 4 may 1938[3][1][…] (48 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | vərəm |
| Fəaliyyəti | jurnalist |
| Mükafatları |
 |
| Üzvlüyü | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Karl von Ossiyetski (3 oktyabr 1889[1][2][…], Hamburq[3][4] – 4 may 1938[3][1][…], Berlin[3][4]) — Almaniya pasifisti və Hitleri ifşa etdiyinə görə 1935 Nobel sülh mükafatı laureatı olub.Sonradan Sovet casusu adı ilə həbs olundu.Həbsdə vərəm xəstəliyinə tutuldu və öldü.
Həyatı
[redaktə | mənbəni redaktə et]
Karl von Ossiyetski 3 oktyabr 1889-cu ildə Hamburqda anadan oldu.İqnatius Ossiyetskinin oğlu oldu.1908-ci ildə 19 yaşında olanda Alman Sülh Birliyinə üzv oldu. Müxtəlif jurnallarda müharibə əleyhinə və anti-militarist məqalələr yazdı. 1914-cü ildə hərbi məhkəmələrin yurisdiksiyasını şübhə altına alan məqaləyə görə "ordunu təhqir etmək" ittihamı ilə cəzalandırıldı. 1916-1918 illəri arasında Garp Cəbhəsində işə qəbul edildi. Qayıdandan sonra müharibənin davam etməsinə və izzətlənməsinə qarşı yazdı. 1918-ci ilin noyabrında qısa inqilabda Hamburq İşçi və Əsgərlərində çalışdı . Elə həmin il Berlinə köçdü və Alman Sülh Birliyinin baş katibi oldu.Weimar Respublikası dövründə Ossietzky'nin əsas işi, bu yeni dövlətin demokratik-konstitusional bir vətəndaş şüuru üzərində qurulmasıdı.Humanist və solçu liberal münasibətilə kommunistlərdən uzaqdır və inkişaf edən irqçi-millətçi hərəkatdan kəskin ziddiyyətdədir. Xüsusilə Almaniya 'nın yenidən silahlanma cəhdlərinə və xalqın itirilən I. Dünya Döyüşü ' nın qisasını almaq üzrə ajite edilməsinə, qətiyyətlə qarşı çıxır. "Müharibə - Heç vaxt!" kampaniyanın qabaqcıllarından biridir. Anti-militarist yazılarına görə mühakimə olunur və dəfələrlə məhkum edilir. Bir sıra sol liberal meyl jurnallarının direktorudur. 1927-ci ildə rejissor olan Kurt TucholskyAlmaniyanın o dövrün ən nüfuzlu jurnallarından olan Weltbühne (Dünya Səhnəsi) tərəfindən də töhfə verildi . Bu vaxt, 1931 - ci ildə Alman ordusunun beynəlxalq müqavilələrə qarşı gizli yürütdüyü silahlanma siyasətini ortaya qoyan məqaləsinə görə "casusluq" və "hərbi sirləri açmaq" ittihamları ilə 18 ay həbs cəzasına məhkum edildi. 1932-ci ilin sonunda ümumi amnistiyadan istifadə edərək sərbəst buraxıldı. 1933-cü ilin əvvəllərində nasistlər hakimiyyətə gələndə xaricə qaçmağı düşünərkən gizli polis ( Gestapo ) tərəfindən tutuldu. Ona işgəncə verilir. Aprel ayında konsentrasiya düşərgəsinə göndərilir. Vərəm konsentrasiya düşərgəsinin sərt şərtləri altında 1936-cı ildə baş verir. Berlindəki bir xəstəxanaya yerləşdirildi.
Elə bu anda 23 noyabr 1936-cı ildə Osloda Karl von Ossietzky'nin 1935 Nobel Sülh Mükafatına layiq görüldüyü elan edildi . Bu mükafat əvvəlki il üçün artıq nəzərdə tutulmuşdu, ancaq Almaniya hökumətinin təzyiqi səbəbiylə verilə bilmədi.
.jpg)
Nasist Təbliğat Naziri Cozef Goebbelsin gündəliklərində o yazır: 25 Noyabr 1936: "Dünən: səssiz bir gün. Ossietzky Nobel Sülh Mükafatını aldı. Təhqiramiz təxribat! O, xəyanətə görə çoxdan cəzalandırılmışdı. Biz mütləq bir şey etməliyik. Führer bu barədə düşünür, amma heç bir nəticə çıxara bilməz. " (1935-1939 illəri üçün Ralf Georg Reut tərəfindən hazırlanan Tagebücher'in 3-cü cildindən nəşr edilmişdir. Piper Verlag, Münhen 2003).
Nasist zabitlərindən biri Hermann Göring Nobelli məhbusla şəxsən əlaqə saxladı və onu mükafatdan imtina etməyə təşviq etdi. Ossietzky'nin cavabı belədir: "Uzun düşündükdən sonra mənə verilən Nobel Sülh Mükafatını qəbul etmək qərarına gəldim. Gizli Dövlət Polisi nümayəndələri tərəfindən Alman milli birliyindən xaric olduğumun fikrində iştirak edə bilmirəm. söhbət xalqların, millətlərin bir-birini başa düşməsindən getmir. "
Ossietzky'nin mükafat sertifikatı və pul mükafatı almasına icazə verilir, ancaq mərasimdə iştirakına mane olur. Osloda mərasim qiyabi olaraq keçirilir.Goebbels'in Hitlerlə birlikdə etdiyi qiymətləndirmə ilə əlaqədar 27 noyabr 1936-cı ildə yazdığı qeyd: "Ossietzky işi hələ də gündəmdədir. Führer Milli Mükafat qoymağı və Nobeli tamamilə rədd etməyi planlaşdırır, çünki bu şüurlu, təkəbbürlü bir təxribatdır. (…) Ossietzky Qərar qəbul edildiyi təqdirdə: Ossietzky ala bilər, gələcəkdə bütün almanlar üçün Nobel mükafatı alması qadağan ediləcək. Führer hər il sənət və elm sahəsində layiq olan almanlara veriləcək 100 min nişandan cəmi 300 min nişan təyin edəcək. "
Əslində, 30 yanvar 1937-ci ildə Hitler "İncəsənət və Elmə görə Milli Mükafat" adlı bir qrup nəşr etdi. Goebbels-in 31 yanvar 1937-ci il tarixli qeydində deyilir: "Hər il sənət və elm sahəsində Milli Mükafatın 300 min nişanını alıram. Təlimlərə dair göstərişlər alıram. Nobel mükafatı almanlara qadağan edildi. Bundan sonra millətə sərt bir söz söylədi. Hamımızın həyəcanlıyıq. Heç kim göz yaşından utanmır."
Beləliklə, Almanlara Nobel qadağası qoyuldu. 1937-ci ildə Milli Sosialist Partiyasının Konqresində "Alternativ" Milli Mükafatlarının birincisi , dünyaca məşhur cərrah Sauerbach , memar Troost və Nasistlərin irqçi ideoloqları Alfred Rosenbergə verildi . Ossietzky, 1938-ci il mayın 4-də, polis nəzarəti altında vərəm xəstəliyindən dünyasını dəyişdi.
Carl von Ossietzky adına insan hüquqları medalı 1963-cü ildən bəri hörmətli beynəlxalq mükafatdır. 1983-cü ildə Hamburq Dövlət Kitabxanasının adı Carl von Ossietzky Kitabxanasına dəyişdirildi. 1991 'də Oldenburg Universitetinə, Carl von Ossietzky Universiteti adı verildi. Berlində təvazökar, lakin təsir edici bir monumental məzar var. Bu gün Almaniyanın demək olar ki, hər şəhərində Carl von Ossietzky adına bir ibtidai və ya orta məktəbi görmək olar.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ 1 2 3 4 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ 1 2 Carl Ossietzky // filmportal.de. 2005.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 Осецкий Карл фон // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохорова 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 Catalog of the German National Library (alm.).
