Honkonq bayrağı

Honkonq bayrağı
Təfərrüatlar
İstifadəsi	Mülki və dövlət bayrağı, mülki və dövlət dəniz bayrağı
normal
Proporsiya	2:3
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Honkonq bayrağı və ya Çin Xalq Respublikası Honkonq Xüsusi Rəhbərlik Bölgəsi Bayrağı, (ŸƏnənəvi Çin dili: 中華人民共和國香港特別行政區區旗; Sadələşdirilmiş Çin dili: 中华人民共和国香港特别行政区区旗), qırmızı zəmin üzərində Honkonqa xas bahunya çiçəyini təmsil edən beş tac yarpaqdan ibarətdir. Zəmin rəngi qırmızı Çin Xalq Respublikasının rəsmi bayrağına bağlı qalınaraq seçilmişdir.

Honqkonq bayrağı 16 fevral 1990-cı ildə dizayn olunmuş və 4 aprel 1990-cı ildə yeddinci Çin Milli Xalq Məclisinin üçünü iclasında qəbul edilmişdir.^[1] Böyük Britaniyanın tabeliyindən çıxaraq, Çin Xalq Respublikasına bağlanma şənliklərinin keçirildiyi 1 iyul 1997-ci ildə ilk dəfə rəsmi olaraq qaldırılmışdır. Bayrağın dəqiq istifadə yerləri və qaydaları Çin Xalq Respublikasının paytaxtı Pekində iclasda hazırlanmışdır^[2].

1843-cü ildən 1997-ci ildə ingilislərin Honkonq üzərindəki səlahiyyətlərini Çin Xalq Respublikasına verdiyi vaxta qədər Honqkonq bayrağı bir neçə dəfə dəyişilmişdir. Bunan əvvəlki bayrağın sol tərəfinin üst hissəsində qalan ingilis bayraq simgəsi və sağ hissəsinin ortasında ağ dairə içində olan Honqkonq simgəsindən ibarət idi.

Bayrağın dizaynında milli, siyasi və dini amillərin izlərini görmək olar. Bayrağın ən əsas xüsusiyyəti rəngidir. Minillər boyunca Çin insanının həm günlük həyatında, həm də şənlik və dini bayramlarda istifadə etdiyi qırmızı milliyyətçiliyi təmsil edir. Bununla birlikdə Çin Xalq Respublikasının rəsmi bayrağının da qırmızı olması anavətən bağlılığını göstərir.

Bayrağı əmələ gətirən başqa bir element 5 ləçəkli bahunya çiçəyidir. Yalnız Honqkonq təbiətində yetişən bu xoş qoxulu çiçək orxideyaya bənzər növdür. 1965-ci ildə Honqkonq şəhər bələdiyyəsi tərəfindən şəhərin simvolu seçilmişdir. Əlində çəhrayı açan çiçək olmasına baxmayaraq, Honqkonq bələdiyyəsində ağ təsvir edilmişdir. O vaxtdan sonra bəzi dəyişikliklərə məruz qalmış və son halı 1997-ci ildə Honqkonq Xüsusi İdarə sənədinin rəsmi bayrağı statusunu almışdır.

Aşağıdakı tabloda olan rəqəmlər Honqkonq bayrağı üçün qəbul edilmiş rəsmi ölçülərdir. Bu ölçülərdən kənar olan bütün bayraqlar standartdan kənardır və rəsmi olaraq heç bir yerdə istifədə edilməzlər.

Ölçü	Uzunluğu və eni (cm)
1	288 × 192
2	240 × 160
3	192 × 128
4	144 × 96
5	96 × 64
Avtomabil üçün bayraq	30 × 20
İmza mərasimləri	21 × 14
Masaüstü bayraqlar üçün	15 × 10

Aşağıdakı cədvəldə Honqkonq bayrağının rəng çalarları HTML, RGB və Pantone olaraq göstərilmişdir.

Rəng	HTML	CMYK	Parça rəngi	HSL	Pantone
Qırmızı	#FF0000	0-87-99-0	Çin qırmızısı	0°,100%,50%	186
Ağ	#FFFFFF	0-0-0-0	Ağ	0°,100%,100%

Honqkonq bayrağının istehsalı üçün Honqkonq hökuməti tərəfindən hazırlanmış rəng tonları və ölçüləri məsələsində əməl olunmalı bəzi qaydalar var. Xüsusilə bayrağın üzərində olan ağ çiçək fiquru bayrağın hər iki üzündə də bir-biri ilə eyni olmalıdır.

Qırmızı rəngli bayraq düzbucaqlıdır. Dirəkdən asılmaq üçün ayrılan hissə ağ rəngli olur. İstehsal mərhələsində qırmızı rəngin Çin Xalq Respublikasının bayrağı ilə eyni rəng tonlarında olması məqbul görülür. Rəsmi qaydalara görə bayrağın eni hündürlüyündə 1,5 qatıdır. Ortada olan bahunya çiçəyini əhatə edəcək dairənin ölçüsü bayrağın ümumi hündürlüyünün 0,6 hissəsini əhatə edir. Ortada olan bahunya çiçəyi xəyali bir nöqtədən doğaraq saat əqrəbi istiqamətində 5 ləçəkdən ibarıtdir. Çiçəyin hər bir ləçəyinin üzərində bayrağın tonu ilə eyni tonda olan beş guşəli ulduz var. Bayrağın mərkəzindən çıxan, hər bir ləçəyi ikiyə bölən və ulduz formalarının altından sona çatan qırmızı zolaqlar əsl çiçəklərdə tapılan Stamensi təmsil edir.

Birləşmiş Krallıq dövründə müstəmləkəçi dövlətlərdən biri olsa da, Honkonq bayrağı 100–150 ildə bir çox dəyişikliklərə məruz qaldı. Bu dəyişikliklər o zaman detallı şəkildə qeydə alınmadığı üçün məlum olanlar olduqca məhduddur. 1843-cü ildə, Nanking Müqaviləsinə əsasən, Çinlilərin hakimiyyətindən çıxıb İngilis hakimiyyəti altına girən Honqkonqda istifadə edilən ilk bayraq mavi bir rəngə sahib və bir küncdə İngilis bayrağı simvolu olmuşdur. Sağ tərəfində Hong Kongun regional gerbi olmuşdur. Ancaq bu bayraq 1868-ci ildə Hong Kong bələdiyyə sədri Richard Graves Macdonell tərəfindən ləğv edildi.

Daha sonra, 1870-ci ildə sol tərəfinin yuxarı yarısında İngiltərə bayrağını və sağ tərəfinin ortasında ağ bir dairədə bir tac və tac altında Hong Kong simvolizə edən H. K hərfləri yerləşdirilmışdir. Lakin üç il sonra hərflər çıxarıldı və bayraq bir müddət belə istifadə edildi. Bu dövrdə Honqkonq nişanı haqqında heç bir məlumat yoxdur. Daha sonra, 1879-cu ildə, ağ dairədəki tac simvolu əvəzinə, Çin yelkənli qayığı və dağları ilə Honqkonqun gerbləri əlavə edildi.

Hong Kongda yenidən İngilis hakimiyyəti altında II. İkinci Dünya müharibəsindən sonra köhnə bayraqlara qayıtmaq cəhdləri edilsə də, aşağıdakı cədvəldəki 3 nömrəli bayraq Çin Xalq Respublikasına suveren hüquqların verilməsinə qədər istifadə edildi^[3].

Honqkonq Xüsusi İnzibati Bölgəsinin suveren hüquqlarının Çin Xalq Respublikasına verilməsindən əvvəl, Honqkonqlular öz bayraqlarını seçmək üçün yeni qurulmuş regional hökuməti təmsil etmək üçün bayraq dizaynı müsabiqəsi keçirildi. Müsabiqə 7000-dən çox əsər təqdim olundu. Münsiflərin seçdiyi bütün əsərləri Çin Xalq Respublikası hökuməti tərəfindən rədd edildikdə, dizayner Tao Ho-ya təklif göndərildi.

Bayrağın seçiləcəyini təyin etmək üçün ilk olaraq münsiflər heyətinin üzvü seçilən Ho, oraq və çəkic və hətta dollar işarəsi daxil olmaqla minlərlə bayraqdan altısını seçdi, lakin bunlar da Çin hökuməti tərəfindən rədd edildi.

Daha sonra Ho və digər iki dizaynerdən bayrağı özləri düzəltmələri istəndi. Bayrağı yaradan əsas elementləri axtararkən Ho, bir gün gəzdiyi çiçək bağçasında gördüyü bahunya çiçəyinə heyran qaldı və çiçəyin görünüşünün bayraqla uyğunlaşdırılmış formasının düzgün seçim olacağına qərar verdi. Sonra, dövlət bayrağının əsas rənglərindən istifadə edərək, onu bu çiçək fiquru ilə birləşdirdi və Honqkonqun indiki bayrağı yarandı^[4].

Çin Xalq Respublikasının dövlət bayrağı və Honqkonq bayrağı icra başçısının rəsmi ofisində, Hökumət Sarayında, Honqkonq Beynəlxalq Hava Limanında və Hong Konga giriş nöqtələrində var. Bundan əlavə, Apelyasiya Məhkəməsi, Qanunverici orqanlar Şurası və Honqkonq İqtisadi və Kommersiya İdarəsi kimi əsas hökumət idarələrinin əməkdaşları olduğu müddətcə bayrağın olması məcburidir. Xəstəxana, məktəb, idman kompleksləri, polis şöbələri, kimi digər dövlət idarələri də 1 Oktyabr Milli Günü, 3 İyul Honqkonq Xüsusi İnzibati Bölgə Elanı və 1 Yanvar Yeni İl Günü kimi xüsusi günlərdə bayraqlardan istifadə edə bilərlər. Ancaq bəzi istisnalarla bayraq, günorta saatlarında, ümumiyyətlə axşam 6-da endirilir və ertəsi gün səhər 8-də yenidən qaldırılır^[5].

Honqkonqun əsas qanunları bu bayrağın Honqkonqun rəsmi simvolu olmasına zəmanət verir. Bu qanunlara uyğun olaraq, Honqkonq sərhədləri içində yaşayan şəxslər və təşkilatlar bu regional bayrağa hörmət etməli və dəyər verməlidirlər. Honqkonq bayrağının uyğun və qeyri-düzgün istifadə qaydaları Regional Bayraq və Gerbi Qorunması Qanununda dəqiq göstərilmişdir^[6]. Bayrağı alt-üst etmək, asıldığı yerdən yerə və ya su səthinə toxunmaq və pis havalarda bayıra çıxarmaq qanunsuz davranışlardır. İstifadə edilməməsi lazım olan digər davranışlar bunlardır:

1. Süfrə kimi istifadə edilə bilməz.
2. Kətan və ya pərdə kimi istifadə edilə bilməz.
3. Təqdimat mərasimlərində heykəl və s. onu üzərini örtmək üçün istifadə edilə bilməz.
4. Hər hansı bir paltarın hamısında və ya bir hissəsində istifadə edilə bilməz.
5. Hər hansı bir kommersiya məqsədilə reklamlarda istifadə edilə bilməz.

Honqkonq bayrağını daşıyarkən və nümayiş etdirərkən əməl edilməli olan ənənəvi qaydalar var. Bayraq açıq havada istifadə olunarsa, günəş çıxanda qaldırılmalı və günəş batan kimi göndərəndən endirilməlidir. Hava şəraiti bayrağın kənarda istifadəsini qeyri-mümkün etdikdə, bayraq asıla bilməz. Gecələr yüksəldikdə bayrağı müəyyən xüsusi şərtlər daxilində bayrağı endirmək lazım deyil. Sıxlıq olan yerlərdə bayrağın üzərinə xüsusi işıqlar salınırsa, bayraq qaranlıqda qalmırsa, bayraq endirilməməlidir.

Honqkonq bayrağı heç vaxt altüst asıla, tutula və ya çəkilə bilməz. Ənənəyə görə, bayraq divara və ya kürsünün önünə asılmalıdırsa, 90 dərəcə bucaq altında, yəni dik olmalıdır. Bayraq həmişə dinləyicilərin soluna, natiqin sağına qoyulur. Bu bayrağın ləyaqəti təmsil edən sağ tərəf olması ənənəsidir. Bundan əlavə, köhnəlmiş, cırılmış, rəngsiz, ləkələnmiş və ya onun hər hansı bir hissəsinə yazılmış bayraqların istifadəsi hörmətsiz sayılır və Honqkonq qanunlarına görə cinayət məsuliyyətinə cəlb olunur. Bundan əlavə, bayrağın qaldırılacağı dirək və ip hamar və etibarlı olmalıdır.

Bayrağın bir səhnə və ya mühazirə fonunda divara asılacağı təqdirdə, ip bayrağın başına gəlməlidir. Qapı üstləri və s. qısa bir dirəklə sərgilənəcəksə, bayraq küləklə dalğalana və heç bir cisimə toxunmaması üçün 45 dərəcə bir ölçü ilə asılmalıdır. Çin Xalq Respublikasının dövlət bayrağı bu şəkildə asılmalıdırsa, hər iki bayrağın bir-birinə və ya başqa bir cisimə toxunmaması təmin edilir. Milli bayraq kimi, Honqkonq bayrağı heç bir zaman masanın üstünə qoyula bilməz, podiumları örtə və pilləkən zolağına asıla bilməz.

Çin Xalq Respublikasının milli bayrağı Honqkonq bayrağı ilə birlikdə istifadə edildikdə, müəyyən meyarlara əməl olunmalıdır. Birincisi, milli bayraq regional Honqkonq bayrağından daha üstün bir vəziyyətdə nümayiş olunur. Dövlət bayrağı Honqkonq bayrağından yüksəkdir. Belə hallarda əməl edilməli olan digər qaydalar aşağıdakılardır:

1. Çin Xalq Respublikasının bayrağı Honqkonq Xüsusi İnzibati Bölgəsinin bayrağından daha böyükdür.
2. Çin Xalq Respublikasının bayrağı — baş nazirin sözlərinə görə — həmişə Honk Kong bayrağının sağında yerləşir.
3. Çin Xalq Respublikasının bayrağı, varsa, çıxış edənlərin sağ tərəfinə qoyulur.
4. Çin Xalq Respublikasının bayrağı Honkonq Xüsusi İnzibati Bölgəsinin bayrağı ilə kənarda nümayiş etdirilməlidirsə, dövlət bayrağı ona baxan şəxsin sağ tərəfinə qoyulur.
5. Hər iki bayraq qaldırılarsa, əvvəlcə Çin Xalq Respublikasının dövlət bayrağı qaldırılacaqdır.

Bununla birlikdə, beynəlxalq meyarlarla müəyyənləşdirilmiş Olimpiya Oyunları qaydalarına uyğun olaraq, Honqkonq idman komandası Çin idman komandasının gümüş və ya bürünc medal qazandığı bir medal mərasimində qızıl medal qazandığı təqdirdə Honqkonq bayrağı üstündə qalacaq və buna görə yuxarıdakı qaydalar tətbiq edilməyəcəkdir.

Bayraq başqa ölkələrin dövlət bayraqları ilə birlikdə xaricdə nümayiş etdiriləcəksə, Honqkonq bayrağı bütün bayraqların sağ tərəfində, əgər varsa, tamaşaçıların və ya tribunaların solunda yerləşir. Daha sonra digər ölkə bayraqları Honqkonq bayrağının yanında İngilis adlarına görə əlifba sırası ilə yerləşdirilir. Digər bayraqlar Honqkonq bayrağı ilə eyni ölçülü və ya daha kiçik ola bilər, lakin daha böyük deyil.

Honqkonq bayrağının əlifba sırası ilə digərlərinin sağında və ya solunda olması problem deyil. Bayrağın sağ tərəfindən başlayaraq digər ölkələrin bayraqları yenidən əlifba sırası ilə düzülür və Honqkonq bayrağının ən yaxın solundakı bayraq əlifba sırası ilə sonuncu ölkədir. Honqkonq bayrağı ilk qaldırılır və ən sonda endirilir.

İkinci bir bayraqla çapraz şəkildə göstəriləcəksə, Honqkonq bayrağının bağlandığı qol digər bayrağın önündə və tamaşaçının solundadır. Birləşmiş Krallıq bayrağı ilə nümayiş olunarsa, bu qaydaya riayət etmək məcbur deyil.

Honqkonq bayrağı şirkət, və ya təşkilat bayraqları kimi qeyri-milli bayraqlar ilə reklam məqsədləri üçün istifadə edildikdə, bayraq ortada olmalıdır. Bu bayraqlar qaldırıldıqda, Honqkonq bayrağı öndən və daha yüksəklərə qaldırılır. Bayraq dirəklərinin hər biri eyni hündürlükdədirsə, o zaman ən birinci dirəkdən asılmalıdır. Bayraq yürüşlərdə və ya paradlarda digər bayraqlar ilə birlikdə istifadə olunursa, bayraq mərkəzdə saxlanılmalıdır. Digər bayraqların başında, ardıcıl olaraq saxlanılırsa qrupun sağında yerləşir.

Bayraq kütləvi mitinqlərdə, yığıncaqlarda və ya konfranslarda istifadə ediləcəksə, yeri spikerin və ya kürsünün sağ tərəfində, tamaşaçıların sol tərəfində yerləşir. Bayraq səhnənin heç bir yerində istifadə edilməyəcəyi təqdirdə dinamiklərdən və ya tamaşaçıdan uzaq bir sağ küncdə qoyulur.

Bayraq digər bayraqlar ilə birlikdə mərasimlərdə və ya rəsmi paradlarda istifadə ediləcəyi təqdirdə, ya digər bayraqların ortasında, ya sağında, ya da öndə və tək olmalıdır. Hong Kong qanununa əsasən bayraq heykəltəraşlıq, sənət əsərləri və ya abidə açılışlarında istifadə edilə bilər, ancaq şounun bir hissəsi olaraq cəmiyyətə təqdim ediləcək obyektin üstünə örtülə bilməz.

Bayrağın qaldırılması və ya mərasimlə yarıya endirilməsi zamanı, rəsmi paradlarda, milli şənliklərdə və nümayişlərdə iştirak edən şəxslər üzləri bayrağa tərəf dayanmalıdırlar. Bu vaxt hərbi forma geyən insanlar lazım gəldikdə salam verirlər. Yüksəkvəzifəli şəxslər bayraqları papaq ilə və ya papaq olmadan səsləndirə bilərlər. Dövlət himninin səsləndirilməsi zamanı bayraq hərbi qulluqçuların müşayiəti ilə qaldırılır.

Qəbul edilən qərarlara görə, Hong Kong bayrağı matəm göstəricisi olaraq yarıya endirilir;

1. Çin Xalq Respublikası Prezidentinin ölümü.
2. Dövrün Milli Xalq Komitəsi sədrinin ölümü.
3. Baş qərargah rəisinin və ya Baş Nazirin ölümü.
4. Milli Məclis sədrinin ölümü.
5. Çin Xalq Respublikasına əhəmiyyətli t��hfələr verən insanların ölümü.
6. Dünya sülhü və bəşəriyyətə mühüm töhfələr verən insanların ölümü.
7. Honqkonqa əhəmiyyətli töhfələr verən insanların ölümü.

Bu hallara əlavə olaraq Çin Xalq Respublikasının mərkəzi məclisinin qərarlarına uyğun olaraq ölkəni və dünyanı dərin sarsıdan təbii fəlakətlər qarşısında bayraqlar yarıya endirilə bilər.

Cırılmış, sökülmüş, rəngsiz, ləkələnmiş, qeyri-standart rəngli və ya qeyri-standart ölçülü bayraqlar lazım olduqda göstərilməməli və qanuna uyğun olaraq məhv edilməlidir.

Yararsız hala düşmüş bir bayraq, ehtiyatla, yandırılmaqla atılmalıdır.

Honqkonq qanunlarına görə, Honqkonq bayrağına edilən hücumlar və hörmətsiz münasibətlər Regional Bayraq və Gerbi Qorunma Qanununa əsasən cinayət sayılır^[7]. Sözügedən qanunda: cəmiyyətin qarşısında qəsdən yandıran, cıran, kirlədən, qaralayan, üstündən basan şəxs cinayət törətmiş sayılır və 3 il həbs cəzası ilə az miqdarda cərimə və ya 1 il həbs cəzası ilə yüksək miqdarda cərimə olunur^[8].

2001-ci ildə Honqkonq bayrağına şüar yazan, uzun saçlı ləqəbli Leung Kwok yuxarıda göstərilən qanuna görə qanuni olaraq mühakimə olundu və Honqkonqa ümidlərini ifadə etmək istədiyini söyləsə də 3000 Honqkonq dolları cərimə edildi^[9] .

Yunanıstanda 2004 Yay Olimpiya Oyunlarında bayraqları daşıyan Honqkonq qrupunun daşıdığı bayrağın ortasındakı çiçək fiqurunun bayraqları çap səhvinə görə əks istiqamətə çıxdı və açılış mərasimindən sonra bağlanış mərasimində bu səhv düzəldildi.

• CAP 2602 Regional Flag and Regional Emblem Ordinance
• Video, with English captions, from the HKSAR Information Services Department