Rəcəb Paşa məscidi
| Rəcəb Paşa məscidi | |
|---|---|
 | |
 | |
| 40°10′09″ şm. e. 44°30′16″ ş. u.HGYO | |
| Ölkə | |
| Yerləşir | İrəvan, Ermənistan |
| Sifarişçi | Rəcəb Paşa |
| Tikilmə tarixi | 1725 |
| Üslubu | İran memarlığı |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Rəcəb Paşa məscidi — 1725-ci ildə Rəcəb Paşa tərəfindən İrəvan qalasında inşa edilmiş məscid.[1]
Haqqında
[redaktə | mənbəni redaktə et]1724-cü ildə Osmanlı qoşunları yenidən İrəvanı ələ keçirdikdən sonra türk sərkərdəsi Rəcəb paşa şəhərin inkişafı üçün bir sıra tədbirlər həyata keçirmişdi. Onun tapşırığı ilə 1725-ci ildə Qalanın içərisində yeni bir məscid inşa edilmişdi ki, həmin məscid onu inşa etdirənin şərəfinə Rəcəb paşa məscidi adlandırılırdı.[2]
Memarlıq quruluşu
[redaktə | mənbəni redaktə et]Bu məscid düzgün paralelepiped formasında və sferik günbəzli idi, həmçinin Şərq üslubunda həndəsi ornamentlərlə bəzədilmişdi.[3][4]
Tarixi
[redaktə | mənbəni redaktə et]İrəvan qalasının 1827-ci il oktyabrın 1-də rus qoşunları tərəfindən işğalından bir gün sonra Rəcəb Paşa məscidinin günbəzindəki ay-ulduzu çıxarıb, yerində xaç və kilsə zəngi asaraq onu rus pravoslav kilsəsinə çevirmişdilər. Daha sonra onun xarici quruluşunda da dəyişiklik edilmiş, fasadına silindrik sütunlar əlavə edilmiş, damına örtük vurulmuş, xristian məbədi formasına salınmışdı.[5] Rəssam Frans Rubonun İrəvan qalasının alınmasına həsr etdiyi rəsmdə öndə Rəcəb paşa məscidi və onun minarəsi, arxa planda isə İrəvan xan sarayının yaxınlığında Sərdar məscidinin təsviri verilmişdir. 1930-cu illərdə aparılan "Allahsızlar" kampaniyası çərçivəsində Rus pravoslav kilsəsi də sökülərək məhv edilmişdir.[6]
Həmçinin oxu
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Erməni vandallarının məhv etdikləri İrəvan məscidləri
- İndiki Ermənistan ərazisində Azərbaycanın tarixi abidələri vandalizmə məruz qalıb
- Erməni vandalizmi ABŞ-ın hesabatında
- İrəvan məscidləri
- Qərbi Azərbaycanda dağıdılan və ya erməni kilsəsinə çevrilən məscidlər
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ "Məscidlər". iravan.preslib.az. 2021-09-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 iyun 2023.
- ↑ "İrəvan məscidləri". modern.az. 2021-12-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 iyun 2023.
- ↑ "Məscidlər". İrəvan.com (az.). 2016-01-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 iyun 2018.
- ↑ "Rəcəb paşa məscidi". 2023-03-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 iyun 2023.
- ↑ Şərif Əziz. Keçmiş günlərdən. Bakı, "Yazıçı", 1983, səh.44–47.
- ↑ "info-turc". 2008-11-21 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-11-18.
