William Dieterle

William Dieterle
Vida
Nacimientu	Ludwigshafen am Rhein[1], 15 de xunetu de 1893[2]
Nacionalidá	Alemaña Estaos Xuníos
Llingua materna	inglés
Muerte	Ottobrunn (es) [3], 9 d'avientu de 1972[2] (79 años)
Familia
Casáu con	Charlotte Dieterle (es)
Estudios
Llingües falaes	alemán[4] inglés[5]
Alumnu de	Max Reinhardt
Oficiu	direutor de cine, productor de cine, guionista, actor de cine, actor de teatru, coleicionista d'arte
Llugares de trabayu	Alemaña
Premios	ver Cruz d'Oficial de la Orde del Méritu de la República Federal d'Alemaña Estrella del Paséu de la Fama de Hollywood Goethe-Plakette des Landes Hessen  (1961)
Nominaciones	ver Óscar al meyor direutor (6 febreru 1938): The Life of Emile Zola
IMDb	nm0226189

William Dieterle (15 de xunetu de 1893, Ludwigshafen am Rhein – 9 d'avientu de 1972, Ottobrunn ^(es) ) foi un direutor de cine y actor xudíu-alemán nacionalizáu d'Estaos Xuníos en 1937.

Nació nel senu d'una familia xudía askenazí. Yera'l menor de los nueve fíos de Jacob y Berthe Dieterle. De neñu, la so familia tuvo considerables problemes económicos, lo que-y obligó a trabayar como carpinteru y vendedor de chatarra. Llueu Dieterle empezó a interesase, y a los 16 años yá se xuniera a una compañía de teatru ambulante. La so apariencia y ambición ayudáronlu a consiguir papeles de galán en producciones teatrales.

En 1919 atraxo l'atención de Max Reinhardt en Berlín, quien lu contrató como actor pa les sos películes. Dieterle empezó a actuar en filmes alemanes en 1921 pa ganar más dineru y rápido convirtióse nun popular actor de calter. Poco dempués cansóse d'interpretar y quixo empezar a dirixir.

Dirixó la so primer película Wilhelm Dieterle en 1923, Der Mensch am Wege, protagonizáu por una nueva Marlene Dietrich. Depués d'esti filme, siguió actuando mientres dellos años en notables películes alemanes como Das Wachsfigurenkabinett y Fausto, esta postrera empobinada por F.W. Murnau. En 1927, Dieterle y la so esposa, Charlotte Hagenbruch, crearon la so propia productora, lo que-y dexó dirixir más películes, como Geschlecht in Fesseln, na que tamién interpretó'l papel protagonista.

En 1930, Dieterle, nuna Alemaña onde l'ascensu del nazismu yera imparable, emigró a los Estaos Xuníos, en siéndo-y ufiertáu un trabayu en Hollywood, pa faer versiones alemanes de películes d'Estaos Xuníos. Dieterle afíxose rápido al estilu de Hollywood y llueu tuvo dirixendo películes orixinales. Tradució yá'l so nome al inglés: William Dieterle, y va adquirir la ciudadanía d'Estaos Xuníos nunos años: en 1937.

El primeru d'estos filmes, The Last Flight (1931), foi un ésitu, y apocayá foi reivindicáu como una gran obra maestra; tamién lo fueron Fashions of 1934 o Fog over Frisco.^[6]

Otres películes que dirixó mientres los años 1930, agora yá con un mayor presupuestu, fueron Jewel Robbery, Adorable, Madame Du Barry, A Midsummer Night's Dream (A Midsummer Night's Dream, 1935), que s'inspiraba direutamente nun montaxe de Max Reinhardt, La traxedia de Louis Pasteur (The Story of Louis Pasteur, 1936), rellatu bien personal yá, o The Life of Emile Zola (The Life of Emile Zola, 1937), Juárez (Juarez, 1939), filme comprometíu coles vicisitúes de Méxicu nel sieglu XIX; y Esmeralda, la zíngara (The Hunchback of Notre Dame).

Mientres los años 1940 los trabayos de Dieterle tuvieron dotaos d'un calter más románticu y exuberante, y dellos críticos consideren los filmes d'esti periodu como les sos meyores obres. Hai un valor estetiista nes sos obres, que s'afai a cada filme pero nel que se fai bien patente'l so enclín a l'astracción.^[7]Dalgunes d'estes películes son The Devil and Daniel Webster (The Devil and Daniel Webster, 1941), El príncipe méndigu (Kismet, 1944) y Te volveré ver (I'll Be Seeing You, 1944), Cartes a la mio amada (Love Letters, 1945) y Jennie (Portrait of Jennie, 1948), especialmente allabada por una fantasía en parte influyida por imáxenes del cine mudu.

La carrera de Dieterle decayó mientres los años 50 a consecuencia del macarthismo.^{[necesita referencies]} Anque nunca foi incluyíu en nenguna llista negra, el so filme llibertariu como Bloquéu (Blockade, 1938), según dalgunos de los sos collaboradores habituales, yeren consideraos sospechosos.

Dieterle siguió realizando películes nos Estaos Xuníos mientres los años 1950, ente los que se cunten La ciudá en solombres (1950), el filme noir The Turning Point, Salomé (Salome, 1953) con Rita Hayworth, La sienda de los elefantes (Elephant Walk, 1954) con Elizabeth Taylor y la película biográfica Magic Fire, sobre'l compositor alemán Richard Wagner.

Tamién realizó delles películes n'Alemaña ya Italia, pero hai que cuntar el so fracasu de taquilla con The Confession, protagonizada por Ginger Rogers.

Rescampla güei que lo que se denomina'l 'clasicismu' del cine d'EEXX débese, amás d'a los pioneros (Griffith, Chaplin, Keaton) y a figures magnífiques que fueron surdiendo n'América, a decenes de figures que pasaron d'Europa a América, bien exiliaos, bien ante'l reclamu d'una industria poderoso: Murnau, Sternberg, Lang, Wyler, Ophüls, Curtiz, son exemplos desemeyaos. Dieterle foi unu de los que camudaron el llume, coles sos solombres y los sos contrastes: "el cine adquier una complexidá interna que va muncho más allá de los mecanismos narrativos y los condicionanates téunicos, confiriendo a les imáxenes un sigificado independiente de les infraestructures argumentales"; nacen nueves posibilidaes espresives y simbóliques que s'añader a les idees que tresmiten. Ende tuvo'l so llugar Dieterle, que se aporvecha al máximu de les posibilidaes de la imaxe (en parte pola so esperiencia teatral y cinemetográfica europees: Max Reinhardt, F. W. Murnau, Paul Leni.^[8]

Sicasí sigue siendo un autor por afayar, tantu nel so cine mudu como nes distintes etapes de la so filmografía sonora.

• (1987) Wakeman, John: World Film Directors, Vol. 1, 1890-1945. Nueva York: H.W. Wilson Company. ISBN 0824207572.
• (1997) Hillstrom, Laurie Collier: International Dictionary of Films and Filmmakers. Detroit: St. James Press. ISBN 1558623000.
• Joaquín Vallet, "W. Dieterle. Europa nel cine d'Estaos Xuníos", en llibretu de La vida de Y. Zola, DVD, Notorius, 2012.

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre William Dieterle.

• William Dieterle na Internet Movie Database (n'inglés)

• William Dieterle na Bibliothèque du Film;^[1] en francés.

• William Dieterle Archiváu 2007-08-16 en Wayback Machine nel sitio del Deutsches Filminstitut;^[2] n'alemán.