Primero Xusticia

Primero Xusticia
Fundador/a	Julio Borges
Secretaría xeneral	Tomás Guanipa
Fundación	1992
Sede	Caraques
Estáu	Venezuela
Ideoloxía política	democracia cristiana, sociolliberalismu, Humanismu y Ecoloxismu
Afiliación europea	Internacional Demócrata de Centru
Páxina web	primerojusticia.org.ve

Primero Xusticia (PX) ye un partíu políticu venezolanu d'enclín centro humanista llaicu. Asocede de l'asociación civil del mesmu nome. Fundáu nel añu 2000 como partíu rexonal, y participando per primer vegada a nivel nacional en 2003, convirtiéndose nel primer partíu dientro la coalición opositora al gobiernu d'Hugo Chávez denominada Mesa de la Unidá Democrática, según resultancies de les pasaes eleiciones rexonales de Venezuela de 2012.^[1]

Los sos principales líderes son Henrique Capriles Radonski, candidatu a les Eleiciones presidenciales de 2013; Julio Borges, Coordinador Nacional del Partíu; y Tomás Guanipa, Diputáu y secretariu xeneral del partíu.

El 13 d'ochobre de 2007, nel so Congresu Ideolóxico y Programático denomináu “Resteados cola Xusticia Social”, definiéronse como un partíu progresista-humanista”, que centra'l so remanar políticu nel ser humanu, con postures propies del humanismu integral. En marzu de 2009, el coordinador nacional del partíu, Julio Borges declaró que «Venezuela vive un capitalismu d'Estáu, non un socialismu».^[2] Y que un modelu socialista busca «democratizar la propiedá», que Borges manifestó creer y afirmó que Primero Xusticia ye promotor de la democratización de la propiedá.^[3] Pa les eleiciones presidenciales de 2012 el so líder políticu, Henrique Capriles, #definir a sigo mesmu como progresista y humanista.

Los sos valores fundamentales son la llibertá, el progresu, la igualdá, la solidaridá, la xusticia, la subsidiariedad y la participación.^[4]

Esti partíu políticu deriva de l'Asociación Civil del mesmu nome, aniciada en 1992 cola ayuda del Dr. Alirio Abreu Burelli, Maxistráu de la Corte Suprema de Xusticia y Maxistráu de la Corte Interamericana de Derechos Humanos de la OEA, pa promover reformes al Sistema de Xusticia Venezolana.

Nesti sentíu promovieron la Llei de Xusticia de Paz[cita ^{[ensin referencies]} ya impulsaron pa implementar esti sistema en Venezuela.^{[ensin referencies]}

Darréu nel procesu de l'Asamblea Nacional Constituyente promovida por Hugo Chávez, l'Asociación Civil realizó a la mesma una Propuesta de Constitución Nacional, na cual dibuxaríase la propuesta política del Partíu que más palantre se constituyiría.^[5]

L'asociación civil mientres el desenvolvimientu de l'Asamblea Nacional Constituyente, creó una rede d'organizaciones de Derechos Humanos que se llamó «Alianza Social pola Xusticia», que redactó tol testu de Derechos Humanos y del sistema de xusticia, del cual tomóse casi na so totalidá na Constitución de Venezuela de 1999.

Nel añu 2000 en convirtiéndose l'asociación civil en Partíu Políticu, postuló candidatos pa estes eleiciones, na cual llogró 5 diputaos: Julio Borges, Carlos Ocaríz, Gerardo Blyde, Ramón José Medina y Leopoldo Martínez Nucete más palantre xuniríase a esti grupu Liliana Hernández diputada electa por ABP Alianza Bravu Pueblu), Ellí realizaron distintes propuestes, como:

1. Llei de fomentu del emplegu: buscaba la promoción del emplegu sobre toos nos más nuevos.
2. Llei de Barrios: propuesta pa la titularización de les tierres de los sectores populares.
3. Llei Orgánica de Seguridá Social: buscaba establecer un sistema de pensiones y d'accesu a la salú universal.
4. Llei Orgánica de Policía Nacional: promovía una institución nacional p'atacar árees específiques como'l crime entamáu, secuestru, el terrorismu y los delitos de pescuezu blancu.

Nesta eleición sectores promovían l'astención como forma de protesta alegando falta d'enfotu nel Conseyu Nacional Eleutoral y faltes de garantíes pal votu secretu, Julio Borges contrariu a esti argumentu intentó convencer a Aición Democrática pa esi momentu primera fuercia político opositora de nun retirase de los comicios, ensin llograr ésitu.

Tres discutiniu nel Comité Políticu Nacional de Primeru Xusticia, na cual un sector representáu por Leopoldo López, Liliana Hernández, Gerardo Blyde, y Delsa Solórzano proponía la non participación en virtú de la imposibilidá de garantizar tresparencia eleutoral, y otru integráu por Julio Borges, Henrique Capriles Radonski y Carlos Ocariz alegaba la participación pa tener representación na Asamblea Nacional pa faer frente a los proyeutos de lleis del Partíu d'Hugo Chávez, imperó la tesis del primer sector, lo que traería de resultes #quebrar del partíu ente estos dos sectores dende esi mesmu avientu de 2005 y desenllázase en febreru de 2007 col retiru de Liliana Hernández, Delsa Solórzano, Leopoldo López y Gerardo Blyde del partíu.

Col eslogan «Hai un camín meyor» y con una serie de propuestes llexislatives como Llei pal primer emplegu, Llei Desarme, Llei de Barrios, postula xuntu alianza de partíos contrarios al actual gobiernu de Venezuela los sos candidatos.

Nestes eleiciones llogró 974.358 votos, lo que representa'l 8.62% de los votos válidos y #convertir nel tercer partíu venezolanu más votáu, y al empar #convertir nel segundu partíu de la coalición MUD, al atropar el 18.27% de los votos de la mesma.

Asina la fraición de Primeru Xusticia na Asamblea Venezuela va tar representada por:

• Juan Carlos Caldera, Diputáu pol estáu Miranda. Xefe de Fraición
• Julio Borges, Diputáu pol estáu Miranda.
• Tomes Guanipa, Diputáu pol estáu Zulia.
• Dinorah Figuera, Diputada pol Distritu Capital.
• Richard Mardo, Diputáu pol estáu Aragua.
• Richard Arteaga^[6], Diputáu pol estáu Anzoátegui.
• Gustavo Marcano, Diputáu suplente pol estáu Anzoátegui.
• Francisco Soteldo, Diputáu Suplente pol estáu Carabobo.
• Alejandro Romero, Diputáu Suplente pol estáu Lara.
• Eduardo Marin, Diputáu Suplente pol estáu Táchira.
• Rafael Guzmán, Diputáu Suplente pol estáu Miranda.
• Amaiza Tamburrini, Diputada Suplente pol estáu Nueva Esparta.
• Juan Pablo Patiño^[7] C., Diputáu Suplente pol estáu Sucre.

Sicasí'l partíu cunta con una representación entá mayor, depués de que trascurridas les mentaes eleiciones otros diputaos electos por partíos distintos #xunir a les files de la tolda aurinegra:

• Ismael García: diputáu pol estáu Aragua, electu pol partíu PODEMOS y ex xefe de la bancada del partíu Avanzada Progresista.
• Arcadio Montiel: diputáu pol circuitu Indíxena Occidental, electu pol partíu MIA-Zulia.
• José Gregorio Graterol: diputáu pol estáu Falcón, electu pol partíu GOYOVA.
• Hermes García: diputáu pol estáu Sucre, electu pol partíu PODEMOS.
• Miguel Pizarro: diputáu suplente pol estáu Táchira, electu pol partíu PODEMOS.
• José Antonio España: diputáu suplente pol estáu Miranda, electu pol partíu PODEMOS.
• Nemecio Villalobos : diputáu suplente pol estáu Anzoátegui, electu pol partíu PODEMOS.
• Alfonso Marquina: diputáu pol estáu Miranda, electu pol partíu Un Nuevu Tiempu.
• Julio Montoya: diputáu pol estáu Zulia, electu pol partíu Un Nuevu Tiempu.

Participen per primer vegada n'eleiciones nel añu 2000 llogrando 109.900 votos y tres alcaldíes: conceyu Chacao, tao Miranda por Leopoldo López; conceyu Baruta, tao Miranda por Henrique Capriles Radonski y el conceyu Diego Bautista Urbaneja (Lechería), estáu Anzoátegui por Gustavo Marcano. D'igual forma llogra una representación de 5 diputaos nel Parllamentu Venezolanu.

Promovió la recueya de firmes pa la convocatoria al Referendu presidencial de Venezuela de 2004 que buscaba revocar el mandatu d'Hugo Chávez el cual realizóse, y dio como resultáu la continuidá nel poder del mesmu.

Nes Eleiciones rexonales de Venezuela (2004), decidió participar nos comicios a pesar de los llamaos a l'astención de dellos grupos opositores quien denunciaben fraude nes resultancies del Referendu presidencial de Venezuela de 2004, llogrando 227.161 votos. Ello dexó que los sos alcaldes: Henrique Capriles Radonski (Baruta- Miranda), Leopoldo López (Chacao-Miranda), y Juan Fernández (Los Salias-Miranda) fueren reelectos con más del 80% de los votos nos respeutivos conceyos, sicasí nel restu del país munchos de los sos candidatos #plegar al llamáu d'Astención realizáu pola mayoría de los sectores de la Oposición Política Venezolana.

El 27 de mayu de 2005, dende Maracaibo, estáu Zulia Borges col eslogan «Primeru Venezuela» anunció la so candidatura presidencial pa les eleiciones de finales de 2006, buscando construyir una alternativa a Hugo Chávez, ellí llanzó'l so programa d'Emplegu, Seguridá y Xusticia al que denominó'l Progresu Popular».^[8]

Tres un alcuerdu nacional el 9 d'agostu de 2006 pa tener un solu candidatu que va enfrentar a Hugo Chávez decidió retirar esa candidatura y sofitar al Líder del partíu rexonal Un Nuevu Tiempu Manuel Rosales na Eleición presidencial de Venezuela (2006), que tuvo como resultáu la tercer reelección d'Hugo Chávez, y la conversión de Primeru Xusticia na tercer fuercia político del país con 1.299.546 votos (11,16%), siguiendo bien de cerca al partíu Un Nuevu Tiempu que recibió 1.555.362 13,37% de los votos escrutados), pero distante del Movimientu Quinta República, que llogró 4.845.480 votos (41,66%).

Una vegada concluyida la campaña eleutoral pa les eleiciones presidenciales de Venezuela, el partíu #preparar pa unes eleiciones internes pa febreru de 2007, polo que se produció una intensa confrontación interna, aportada del discutiniu sobre la posición qu'adoptaría'l Partíu pa les Eleiciones parllamentaries de Venezuela de 2005^[9] al puntu de crease una ala del partíu autu-denominada Xusticia Popular que concluyiría na salida d'ésta al partíu Un Nuevu Tiempu. A pesar d'esto les eleiciones internes #realizar con una participación mayor al 60% de la so militancia.

Cuando'l presidente venezolanu presentó la so propuesta de Reforma Constitucional 2007 foi'l primer partíu opositor que llamó a la participación nes eleiciones que l'asamblea nacional propondría pa someter a referendu la propuesta, a pesar de la insistencia na astención de dellos sectores, depués xuntaríense al so llamáu'l restu de los partíos políticos opositores al presidente venezolanu, formando asina una coalición opositora denominada Unidá Nacional.

Promovió la opción del “NON” pal Referendu constitucional de Venezuela de 2007, sol lema: “asina NON”.

Na nueche del referendu distintos medios internacionales daben por ganadora la opción del Sigo. Hores antes de dase los resultaos Julio Borges Coordinador Nacional, espresó ante los medios de comunicación que “la semeya final ye bien zarrada”, hores dempués el CNE presentaba los resultaos que dieron ganador la opción del NON per un marxe estrechu de 1.5 puntos a favor, lo cual constituyíase na primer derrota eleutoral del Presidente venezolanu Hugo Chávez.

Nes Eleiciones rexonales de Venezuela (2008) foi'l partíu opositor más votáu nel Distritu Metropolitanu de Caracas y nel estáu Miranda, asina Henrique Capriles Radonski #convertir nel primer Gobernador d'esti partíu políticu, y Carlos Ocariz n'Alcalde del conceyu Sucre (Miranda), el conceyu con mayor númberu de barriaes d'América Llatina, tamién Ovidio Lozada dirixente del partíu llogró'l trunfu na Alcaldía del conceyu Los Salias nel estáu Miranda, nel estáu Táchira gana la postulada pol partíu Primeru Xusticia les eleiciones municipales a l'Alcaldía de San Cristóbal), Mónica de Méndez, y nel estáu Nueva Esparta, Francisco Torcat gana les eleiciones nel conceyu Arismendi, meses dempués n'abril del 2009 muerre por entueyos de salú. Depués en 2010, al realizase les eleiciones pa escoyer al so socesor, queda electu Richard Fermín, de Primeru Xusticia, como nuevu Alcalde de L'Asunción, conceyu Arismendi. Tamién en Nueva Esparta, Primero Xusticia tien al Llexislador Joni Rahal, ante'l Conseyu Llexislativu insular.

El 15 de febreru de 2009 sofitaron la opción del "NON" ante'l Referendu constitucional de Venezuela de 2009 que proponía enmendar la Constitución pa esaniciar la llende al númberu de postulaciones pa Presidente, Gobernadores, Diputaos y Alcaldes, propuesta que resultó triunfante.

Nel añu 2010 llancen una campaña sol lema de ‘Hai Un Camín Meyor'. Les confrontaciones amenaes poles candidatures pa l'Asamblea Nacional traigo a que líderes como Yon Goicoechea #alloñar de la campaña. Nestes eleiciones del 26 de setiembre llograron 12 curules (6 principales, y 6 suplentes) na Asamblea Nacional.

• Porcentaxe de votos de PX dientro de les diversos bloques opositores nes eleiciones rexonales de Venezuela de 2004. PX nun participó en dellos estaos. El estáu Amazones (en gris), nun participó.
  Porcentaxe de votos de PX dientro de les diversos bloques opositores nes eleiciones rexonales de Venezuela de 2004. PX nun participó en dellos estaos. El estáu Amazones (en gris), nun participó.
• Porcentaxe de votos de PX dientro de la coalición opositora nes eleiciones presidenciales de Venezuela de 2006.
  Porcentaxe de votos de PX dientro de la coalición opositora nes eleiciones presidenciales de Venezuela de 2006.
• Porcentaxe de votos de PX dientro de la coalición opositora nes eleiciones rexonales de Venezuela de 2008. El estáu Amazones (en gris), nun participó.
  Porcentaxe de votos de PX dientro de la coalición opositora nes eleiciones rexonales de Venezuela de 2008. El estáu Amazones (en gris), nun participó.
• Porcentaxe de votos de PX dientro de la coalición opositora nes eleiciones parllamentaries de Venezuela de 2010.
  Porcentaxe de votos de PX dientro de la coalición opositora nes eleiciones parllamentaries de Venezuela de 2010.

• Henrique Capriles Radonski: Foi'l postreru presidente del Congresu de la República, dos veces alcalde de Baruta, Gobernador reelecto del estáu Miranda y candidatu a les eleiciones presidenciales del 7 d'ochobre de 2012 y el 14 d'abril de 2013 pola Unidá Democrática.
• Julio Borges: Abogáu, Diputáu a l'Asamblea Nacional pol estáu Miranda; conducía un esitosu programa de televisión tresmitíu pola canal priváu RCTV a finales de la década de los noventa, llamáu "Xusticia pa toos", nel que fungía de xuez de paz resolviendo casos. Diputáu a l'Asamblea Nacional (2000-2005) y Pre-candidatu a la presidencia de la república pa les eleiciones presidenciales en 2006.
• Tomás Guanipa: Diputáu a l'Asamblea Nacional de Venezuela y Secretariu Xeneral del partíu Primeru Xusticia.
• Carlos Ocaríz: Exdiputáu de l'Asamblea Nacional, alcalde del conceyu Sucre nel estáu Miranda, y candidatu a les eleiciones rexonales pa la gobernación del estáu Miranda.
• Adriana D'Elia: Foi encargada de la Gobernación del estáu Miranda mientres la campaña presidencial de Henrique Capriles. Secretaria Xeneral de Gobiernu del mesmu estáu.
• Richard Mardo: Diputáu de l'Asamblea Nacional pol estáu Aragua y candidatu pa les eleiciones rexonales pa la gobernación del estáu Aragua.
• Ramón Mochachu: Exprefeutu de Caracas y actual alcalde del conceyu Chacao del estáu Miranda pal periodu (2013-2017).
• Gustavo Marcano: Diputáu de l'AN pol estáu Anzoátegui 2011-2016, Coordinador Nacional Axuntu de PX, Alcalde del conceyu Urbaneja, estáu Anzoátegui 2004-2008, 2013-2017.
• Jesús Armes: Conceyal de Caracas 2013-2017.

• Abelardo Díaz Coordinador Rexonal de Primeru Xusticia Táchira. Diputáu a l'Asamblea Nacional pal Periodu 2011-2016, actual candidatu a la gobernación.
• Jony Rahal Llexislador Conseyu Llexislativu estáu Nueva Esparta.
• Eduardo Delgado Conceyal del conceyu San Cristóbal, actual candidatu a l'alcaldía.
• Richard Fermín Alcalde del conceyu Arismendi nel estáu Nueva Esparta.
• Juan Pablo Guanipa conceyal del conceyu Maracaibo.
• Homero Ruiz Secretariu d'Organización de Primeru Xusticia Táchira. Diputáu a l'Asamblea Nacional pal Periodu 2011-2016.
• Eduardo Marin Diputáu (S) de l'Asamblea Nacional pal periodu 2011-2016 pol estáu Táchira.
• Wilson Castro Coord. Rexonal de Primeru Xusticia nel Estáu Bolívar Diputáu del Conceyu Llexislativu del mesmu estáu, pal periodu 2008-2012. Candidatu (2013) pa l'alcaldía del conceyu Caroni (#Ciudad Guayana) pola MUD.
• Carlos García Coord. Rexonal de Primeru Xusticia nel estáu Mérida y Alcalde del conceyu Llibertador del mesmu estáu.
• Ricardo Mota #Miembro de la Xunta Nacional Xuvenil Primero Xusticia 2014 - 2017. Líder Emerxente del Estáu Monagas. Pre Candidatu a l'A.N. (Primaries 2015). Sec. Xuvenil Rexonal 2012 - 2014 (Monagas). Sec. Xuvenil Municipal 2009 - 2011 (Maturin).
• Jorge Millán Coord. Rexonal de Primeru Xusticia nel Distritu Capital Ex Diputáu al Congresu Nacional pal periodu 1998-2000. Ex #Conceyal del conceyu Llibertador pa los periodos 1993-1999. Conceyal anguaño.
• Nolberto Herrera Diputáu suplente de Primeru Xusticia nel Conseyu llexislativu del estáu Lara, candidatu nel añu 2013 pa l'alcaldía del Conceyu Torres (Lara).
• Johan Martin Conseyeru de la Xunta Nacional Xuvenil Primero Xusticia 2014 - 2017. Líder Emerxente del Estáu Aragua. Sec. Xuvenil Rexonal 2014 (Aragua). Anguaño tamién se desempeña como Secretariu Políticu Rexonal de Primeru Xusticia Aragua.

El Comité Políticu Nacional (CPN) ye l'autoridá suprema, qu'axunta a los representantes de tolos estaos onde'l partíu tien representación. Del CPN emana la Xunta de Direición Nacional (JDN), encargada de la direición xeneral y responsable ante'l CPN. D'esta mesma forma'l MPJ entámase rexonal y llocalmente per mediu de los Comités Políticos Estadales y Municipales y les Xuntes de Direición Estadales y Municipales. Los miembros de los Comités Políticos son escoyíos pola militancia por aciu llistes de votación, tamién formen parte d'estos tolos dirixentes qu'ocupen cargos públicos d'eleición popular nos sos respeutivos niveles.

Adicionalmente a la estructura política atopamos lo que ye la estructura operativa de Primeru Xusticia na cual tenemos que ta compuesta por secretaríes y caúna encárgase d'una exa d'aición específicu. Ente estes secretaríes resalten:

• Secretaría d'Organización: encargada de too la exa eleutoral y estructural del partíu, al cargu de Carlos Guillermo Avantu Arocha;

• Secretaría de Xusticia na Cai: Al cargu de Alejandro Mejía la so visión ye ser el centru de participación social de Primeru Xusticia pa liderar, por aciu el trabayu voluntariu, a una sociedá y conducila de la frustración y l'abandonu a la esperanza y asina xenerar el cambéu que Venezuela precisa. El so equipu de trabayu ye Moisés Herrera como Coordinador Xeneral, Oriana Herrera como Coordinadora de Comunicaciones, Mauricio Lluna como Asistente de Comunicaciones, Jesús González como Coordinador de Proyeutos y Yeiker Guerra como Coordinador de Finances.

• Secretaría d'Asuntos Internacionales: encargada de toles rellaciones internacionales del partíu.

• Secretaría de Xusticia Xuvenil: ellabora aiciones destinaes al meyoramientu de la calidá de vida de los mozos, según tamién lluchar por reformes estructurales na vida universitaria del país, esta Secretaría ye dirixida polos mozos del partíu de 16 a 28 años.

• Secretaría de Xusticia Civil: #encargar de rellacionar al partíu con tolos maxisterios y gremios profesionales del país; la Secretaria de Xusticia Obrera, remana tola área sindical.

• Secretaría d'Asuntos Municipales: encargada d'encarar les rellaciones municipales y buscar meyores nesti sistema

• Fundación Xusticia y Democracia: que ye la que s'encarga de tolo rellacionao cola doctrina y tesis ideolóxica de Primeru Xusticia y la formación de los sos dirixentes por aciu cursos altamente desenvueltos. El so actual Presidente ye'l Arq. Shully Rosenthal.

• Secretaría Xusticia Especial: #encargar de les reivindicaciones de discapacitaos en #cualquier ámbitu, y de ser el primer espaciu de los líderes discapacitaos de Venezuela, creada'l 18 de marzu de 2007.

Dende'l 2007 Primero Xusticia empezó a trabayar l'área de Política 2.0 cola apertura del so blogue, que caltién l'históricu de noticies dende'l 2007 hasta'l 2010. Depués abriendo la so canal oficial en YouTube, y les sos páxines oficiales en Facebook y Twitter anovaron nel usu de les redes sociales na política de Venezuela, el pioneru y creador d'esta área en Primeru Xusticia foi l'ex-secretariu xuvenil nacional de #organización Carlos Sánchez Nieto, esto apaez citáu nel llibru Comunicación Política n'América Llatina, #gestión campañes y tic´s , nel escritu comunicación política na Venezuela revolucionaria na páxina 217, d'esti importante llibru de referencia pa la comunicación política.^[10]

Ye'l partíu políticu venezolanu con mayor interaición nes redes sociales dende'l 2007.

Señálase la participación de los sos alcaldes na detención de funcionarios del Gobiernu de Chávez, tres el golpe d'Estáu 2002. El so sofitu al paru petrolero de 2002-2003 que decidieron empecipiar les distintes organizaciones, partíos, sindicatos, federaciones d'empresarios pa buscar l'arrenunciu d'Hugo Chávez.

Foi acusáu pola abogada estauxunidense Eva Golinger, de recibir financiamiento dende organizaciones como la Fundación Nacional pa la Democracia (NED), dependiente del poder llexislativu estauxunidense. Sicasí, les evidencies llograes al traviés de la Llei estauxunidense pa la Llibertá d'Información (FOIA) solo prueben la llegalidá dientro d'Estaos Xuníos del dineru recibíu por estos.

Dientro de la oposición venezolana foi acusáu pol partíu socialcristiano COPEI por presuntamente unviar siquier 5 millones de mensaxes curtios de testu un día antes de la eleición presidencial del 3 d'avientu, esto cola intención (según COPEI) d'evitar que'l votante escoyera les opciones d'otros partíos que-y daben los so sofitu a Manuel Rosales p'asina alzar el númberu de votos de Primeru Xusticia, que nun tán sofitaos en pruebes solo en supuestos.^[11]

El 4 de marzu de 2010 nun programa de #televisión Leopoldo López acusó a Primeru Xusticia d'usurpar el nome del nuevu movimientu Voluntá Popular, creando más discutinios ente la unidá opositora venezolana. Les persones acusaes tán venceyaes a los dirixentes Julio Borges y Tomes Guanipa.^[12]

El 3 d'abril de 2014 nuna entrevista per radio la periodista Patricia Poléu denuncia a Julio Borges y a otros miembros del partíu Primeru Xusticia de collaboracionismu col gobiernu de Nicolás Maduro.

• Partíos políticos de Venezuela
• Julio Borges
• Carlos Ocariz
• Henrique Capriles Radonski
• Adriana D'Elia