Llingües tirséniques

Llingües tirséniques
Distribución xeográfica	Etruria, Recia y; Isla de Lemnos
Falantes	Estinguíes (†)
Subdivisiones	Réticu; Etruscu-Lemnio
	;
	Ver tamién; Idioma - Families - Clasificación de llingües
	[editar datos en Wikidata]

La familia tirsénica o tirrénica, derivada del nome Tyrrhenoi ye una familia de llingües propuesta pol llingüista Helmut Rix (1998), qu'argumentó que l'etruscu, el réticu y el lemnio son llingües emparentaes con un ciertu númberu de cognaos identificables. Rix supón que'l proto-tirsénico pudo esistir alredor del añu 1000 e. C.

Rellación con otres llingües

Tamién se propunxo que la familia tirsénica podría formar parte d'una macrofamilia de llingües más grande llamada macrofamilia exea qu'incluyiría tamién l'eteocretense (antiguu cretense, la llingua de los minoicos) y l'eteochipriota. Si pruébase qu'estes otres llingües tán rellacionaes col etruscu y el réticu, podríen constituyir una evidencia d'una espansión de pueblos pelásgicos dende les islles del mar Exéu y Creta al traviés de Grecia y la península italiana hasta los Alpes. Esta propuesta nun tien inda amplia aceptación, y de fechu esisten intentos de rellacionar el etecretense y el etechipritoa coles llingües nostráticas.

Primeramente propunxérase que les llingües tirrénicas taben rellacionaes coles llingües anatolies pertenecientes a la familia indoeuropea (Steinbauer 1999; Palmer 1965) pero dicha propuesta nun tuvo aceptación xeneral (a pesar de que Palmer probó que delles inscripciones en Llinial A podíen interpretase dende'l luvita).

Carauterístiques comunes

Rix asume que'l proto-tirsénico pudo falase escontra'l 1000 e. C. Dalgunos de los cognaos putativos ente l'etruscu y el réticu son:

Etr. zal, Rét. zal, 'dos'

Etr. -(a)cvil, Rét. akvil, 'don, regalu, apurrida'

Etr. zinace, Rét. t'inaχy, '[él] fixo'

un sufixu de xenitivu -s presente n'etruscu, lemnio y réticu

otru sufixu de genetivo: -a in réticu, -(i)a n'etruscu :un

participiu pasáu -ce n'etruscu y -ku en réticu

Otru conxuntu de congandos ente'l lemnio y l'etruscu son:

Sufixu de caso dativu *-si y *-ale atestiguaos nel Cercu de Lemnos (Hulaie-ši 'pa Hulaie', Φukiasi-ale 'pa los foceos') y nes inscripciones etrusques (e.g. aule-si 'a Aule' en Cippus Perusianus).
un sufixu de pasáu *-a-i (etruscu <-y> como en ame 'yera' (< *amai); Lemnio <-ai> como en šivai 'vivíen').

Estrabón na so Xeografía (V,2) citando a Antíclides atribúi a los pelasgos de Lemnos y Imbros una fundación compartida en Etruria.^[1]

Ver tamién

Referencies

↑ Myres JL. "A history of the Pelasgian theory" The Journal of Hellenic Studies, 1907, pp. 169-225 s. 16 {Pelasgians and Tyrrhenians) Strabo: " And again, Anticleides says that they (the Pelasgians) were the first to settle the regions round about Lemnos and Imbros, and indeed that some of these sailed away to Italy with Tyrrhenus the son of Atys" (public domain translation by H.L. Jones at Lacus Curtius).

Bibliografía

Dieter H. Steinbauer, Neues Handbuch des Etruskischen, St. Katharinen 1999
Helmut Rix, Rätisch und Etruskisch, Innsbruck 1998
L R Palmer, Mycenaeans and Minoans, Second ed. New York: Alfred A. Knopf. 1965.

[1] Myres JL. "A history of the Pelasgian theory" The Journal of Hellenic Studies, 1907, pp. 169-225 s. 16 {Pelasgians and Tyrrhenians) Strabo: " And again, Anticleides says that they (the Pelasgians) were the first to settle the regions round about Lemnos and Imbros, and indeed that some of these sailed away to Italy with Tyrrhenus the son of Atys" (public domain translation by H.L. Jones at Lacus Curtius).

[1]