La rindición de Breda

La rindición de Breda
La rendición de Breda y The Surrender of Breda
Tipos	pintura
Artista	Diego Velázquez
Serie	Serie de batallas (es)
Añu	1635
Periodu	barrocu
Xéneru	pintura de historia (es)
Estilu	barrocu
Material	pintura al oleu y Llenzu
Dimensiones	307 () × 367 () cm
Propietariu	Fernando VII d'España
Coleición	Muséu del Prado (Madrid)
Catalogación
Códigu muséu	P001172
Catálogu	A Treasury of Art Masterpieces: from the Renaissance to the Present Day (es) :(82); Inv. Testamentaría Carlos II, Buen Retiro, 1701-1703 (en) :([244]); Inv. Carlos III, Palacio Nuevo, 1772 (en) , Inv. Testamentaría Carlos III, Palacio Nuevo, 1794 (en) , Inv. Fernando VII, Palacio Nuevo, 1814-1818 (es) :(244); Catálogu Muséu del Prado, 1854-1858, Inv. Real Museo, 1857 (es) :(319); Catálogu Muséu del Prado, 1872-1907:(1060); Catálogu Muséu del Prado, 1942-1996, Catálogu Muséu del Prado, 1910:(1172); Diego Velázquez catalog raisonné, 1996 (en) :(73); Diego Velázquez catalog raisonné, 1969 (en) :(59)

La rindición de Breda o Les llances ye un oleu sobre llenzu, pintáu ente 1634 y 1635 por Diego Velázquez y que se caltién nel Muséu del Prado de Madrid dende 1819.^[1]

Contestu históricu

Pa entender dende un puntu de vista históricu esta obra de Velázquez, hai que se remontar un pocu a lo que taba asocediendo dende finales del sieglu XVI y principios del XVII. Los Países Baxos (lideraos pol so noble más importante, Guillermo d'Orange) taben somorguiaos na guerra de los ochenta años o guerra de Flandes, na que lluchaben por independizase d'España.

En 1590, con Mauricio de Nassau-Orange (cuartu fíu de Guillermo) como estatúder de les Provincies Xuníes de los Países Baxos, la ciudá de Breda foi tomada polos holandeses. La tregua de los dolce años caltuvo'l país n'aselu ente 1609 y 1621. Cuando'l rei d'España Felipe IV xubió al tronu en 1621, la tregua espiró y la guerra vuelve a entamar. La intención de Felipe IV yera recuperar esa plaza tan importante dende la cual podría maniobrase pa otres conquistes.

Velázquez tamién s'inspiró en determinaos pasaxes de la comedia El sitiu de Breda, de Calderón de la Barca.^[2]

Sitiu de Breda

Felipe IV nomó xefe supremu de la espedición a Breda al meyor estratega al so serviciu conocíu naquella dómina, al aristócrata xenovés Ambrosio de Spinola, que punxo al mandu de 40.000 homes más un bon númberu de xenerales españoles, como'l marqués de Leganés y Carlos Coloma, militares bien famosos.

La ciudá de Breda taba defendida por Justino de Nassau, de la casa d'Orange. El cercu y sitiu a la ciudá foi una lleición d'estratexa militar. Dellos xenerales d'otres naciones allegaron ellí en calidá de lo que güei s'entiende como «amestáu militar», pa conocer y reparar la táutica del gran Spinola. Lo principal yera torgar qu'hasta'l sitiu llegaren refuerzos de cebera y municiones. Pa ello ficieron una serie d'aiciones secundaries; una de les que más ésitu tuvo foi la d'anubrir los terrenes inmediatos y torgar asina'l pasu a la posible ayuda.

Les cróniques de la dómina cunten que la defensa de Breda aportó a heroica, pero la guarnición tuvo que rindise y llevantar la bandera. Justino de Nassau capituló'l 5 de xunu de 1625. Foi una capitulación honrosa que l'exércitu español reconoció como tala, almirando nel so enemigu la valentía de los asediados. Por estes razones dexó que la guarnición saliera formada n'orde militar, coles sos banderes al frente. Los xenerales españoles dieron la orde de que los vencíos fueren rigorosamente respetaos y trataos con dignidá. Les cróniques cunten tamién el momentu en que'l xeneral español Spinola esperaba fuera de les fortificaciones al xeneral holandés Nassau. La entrevista foi un actu de cortesía, y l'enemigu foi tratáu con caballerosidá, ensin humildación. Esti ye'l momentu históricu qu'escoyó Velázquez pa pintar el so cuadru.

Descripción del cuadru

El cuadru pintóse, xunto con otros dolce, pa la decoración del denomáu Salón de Reinos del Palaciu del Buen Retiro, una especie de villa suburbana alzada por orde de Felipe IV d'España al estilu de les esistentes en Roma. Esti gran palaciu, formáu por dellos pabellones ente amplios xardinos, construyóse anexu al monesteriu de San Jerónimo del Real, que la so ilesia entá subsiste de llombu del Muséu del Prado. L'actual Parque del Retiro ye una parte d'aquellos terrenos.

El Salón de Reinos yera la estancia más relevante del conxuntu, pos yera onde Felipe IV recibía a los embaxadores y demás autoridaes estranxeres. Con cuenta d'impresionalos con una imaxe de poder bélicu y económicu, el Conde-Duque d'Olivares decidió decorar esti gran salón con imáxenes de los principales ésitos militares d'España, magar casi toos estos fechos yeren relativamente antiguos. Esta estrataxema foi escurrida por Olivares pa despintar qu'España, realmente, empezaba a menguar como potencia mundial. Xunto colos cuadros relativos a batalles, colgóse otra serie de pintures, debíes a Francisco de Zurbarán, sobro los Trabayos d'Hércules, personaxe míticu que los reis españoles consideraben antepasáu de so.

Pa la serie de dolce batalles, convócase a Velázquez y a otros artistes, como Vicente Carducho, Jusepe Leonardo, Juan Bautista Maíno y Antonio de Pereda. Los dos últimos fueron, xunto con Velázquez, quien realizaron los cuadros anguaño más valoraos polos críticos. Quitando un cuadru que resultó destruyíu (unu de los dos que pintó Eugenio Cajés), la serie caltiénse nel Muséu del Prado, magar nun s'exhibe xunta.

Velázquez desendolca'l tema ensin balagoria nin sangre. Los dos protagonistes tán nel centru de la escena y más paecen dialogar como amigos que como enemigos. Justino de Nassau apaez coles llaves de Breda na mano y fai degomán d'arrodillarse, lo cual ye torgáu pol so contrincante, que pon una mano sobre'l so costazu y tórga-y humildase. Nesti sentíu, ye una rotura cola tradicional representación del héroe militar, que solía representase argutu sobre'l derrotáu, humildándolu. Igualmente allóñase del hieratismu qu'apoderaben los cuadros de batalles.

Velázquez representa con realismu al xeneral Spínola, al que conocía personalmente, pos viaxaren xuntos a Italia en 1629. Un detalle bien interesante ye la cantidá de llances d'un llau y d'otru. Un realismu asemeyáu y la carauterización individual apréciase nes cares de los soldaos, que tán trataos como semeyes.

Detalles como la gran cantidá de llances españoles en comparanza coles de los Países Baxos y l'acoyida de los vencíos per parte d'España fueron introducíos a pidimientu d'Olivares p'amosar la fuercia y nobleza propies (Olivares yera conocíu pola so intelixencia, arrogancia y ego).

Vistimienta

Nasáu apaez con coletu, casaca o xilecu fechu en piel y calzón de color pardu con adornos d'oru, palombu d'encaxe (pescuezu grande y vueltu sobre'l llombu) y sombreru chambergu negru na so manzorga. Spinola lleva armadura pavonada con adornos d'oru, Valona^[3] d'encaxe, botes de piel y una banda de color carmín. Na manzorga enguantada lleva'l sombreru tamién negru, más la bengala o cayáu de mandu, símbolu d'autoridá.

Esti cuadru foi destináu al Salón de Reinos de la corte del Buen Retiro de Madrid, destináu a narrar les batalles del monarca. Cuando s'asitió ellí, inda Velázquez nun lo roblara anque dexara preparáu un pequeñu rincón embaxo a la derecha del cuadru con una fueya en blanco, ensin dulda pa poner ellí la fecha y la so firma. Nunca lo fixo, como asocedió con otres tantes obres sos.

Notes

↑ Marcos Molano, María del Mar (ochobre de 2000).
↑ «Iconografía e Iconoloxía como métodos de la historia del arte por J. J. Martín González en Cuadernos de arte e iconografía, ISSN 0214-2821, 1989.». Archiváu dende l'orixinal, el 2014-05-17.
↑ Pescuezu grande y vueltu sobre'l llombu y pechu, que s'emplegó especialmente nos sieglos XVI y XVII.

Bibliografía

José Camón Aznar (1999). Summa Artis: Historia General del Arte. La pintura española del siglo XVI. Vol. 24. Espasa Calpe. ISBN 9788423952243.
José Luis Morales y Marín (1998). La pintura en el barroco. Espasa Calpe. ISBN 8423986276.
Lafuente Ferrari, Enrique. Museo del Prado. Pintura española de los siglos XVI y XVII. Aguilar S.A. 1964
Cirlot, L. (dir.), Museo del Prado II, Col. «Museos del Mundo», Tomo 7, Espasa, 2007. ISBN 978-84-674-3810-9, páxs. 30-31

Enllaces esternos

Ficha na páxina web del Muséu del Prado (castellán)
Artículu sobre'l cuadroen (castellán)
Diario La Tercera Archiváu 2015-06-05 en Wayback Machine (castellán)

[1] Marcos Molano, María del Mar (ochobre de 2000).

[2] «Iconografía e Iconoloxía como métodos de la historia del arte por J. J. Martín González en Cuadernos de arte e iconografía, ISSN 0214-2821, 1989.». Archiváu dende l'orixinal, el 2014-05-17.

[3] Pescuezu grande y vueltu sobre'l llombu y pechu, que s'emplegó especialmente nos sieglos XVI y XVII.

[1]