Herrerías

Herrerías
Alministración
País	España
Autonomía	Cantabria
Partíu xudicial	San Vicente de la Barquera
Tipu d'entidá	conceyu de Cantabria
Alcalde de Herrerías (es)	Juan Francisco Linares Buenaga
Nome oficial	Herrerías (es)[1]
Códigu postal	39...
Xeografía
Coordenaes	43°18′56″N 4°27′53″W / 43.315555555556°N 4.4647222222222°O / 43.315555555556; -4.4647222222222
Herrerías Herrerías (España)
Superficie	40.34 km²
Altitú	188 m
Llenda con	Val de San Vicente, San Vicente de la Barquera, Valdáliga, Rionansa, Lamasón y El Valle Baju de Peñamellera
Demografía
Población	600 hab. (2023) - 341 homes (2019) - 264 muyeres (2019)
Porcentaxe	0.1% de Cantabria
Densidá	14,87 hab/km²
Más información
Estaya horaria	UTC+01:00
aytoherrerias.es

Herrerías ye un conceyu de la comunidá autónoma de Cantabria (España). Ta asitiáu na mariña occidental de la rexón anque nun tien mariña, y dientro de la cuenca del ríu Nansa. El so nome provién de les ferreríes qu'había nesti términu. Esti conceyu ye ricu en cueves y tien una d'estraordinariu valor: la Cueva d'El Soplao, compartida colos vecinos conceyos de Rionansa y Valdáliga. Pertenez al partíu xudicial de San Vicente de la Barquera.

Créese qu'esti territoriu tuvo habitáu dende la Prehistoria, a partir del Paleolíticu Cimeru, según los restos que se toparon en conceyos estremeros. Tocantes a los cántabros qu'ocuparon la rexón, considérase que perteneceríen a la gens de los concanos. En tiempu de los romanos, una vía d'accesu a la mariña cántabra, concretamente a San Vicente de la Barquera, sería, dende Llébana, al traviés del collado de Pasanéu hasta'l valle del Nansa y por tanto pasando por Herrerías.

Na Edá Media formó parte de la Merindad de les Asturies de Santillana. La primer mención a una llocalidá d'esti conceyu data del añu 951, en qu'un documentu referíu al Monesteriu de San Martín de Turieno falar d'una donación en Camilianes, esto ye, Camijanes. Otres poblaciones apaecen en documentos medievales: Bielva, Cabanzón, Cades y Casamaría. Nesta dómina empezaron a desenvolvese na zona les ferreríes qu'utilizaben la fuercia motriz del ríu Nansa pa mover los martiellos pilonos, y de esta actividá derivó'l nome del conceyu. Les poblaciones de Herrerías fueron de behetría, según el Llibru de les Merindades de Castiella (1351), tomando dalgunes d'elles señores llibremente.

El primer conceyu constitucional de Herrerías formar mientres el Trieniu Lliberal, coles llocalidaes de Cades, Casamaría, Camijanes y Rábago. Cabanzón y Bielva integrar nel de Val de San Vicente hasta 1835, en que pasaron a Herrerías.

Trátase d'un conceyu de pequeña estensión: 40,3 quilómetros cuadraos, na parte baxa del valle del Nansa, ríu que lo percuerre y que la so fuercia aprovechar nel pasáu pa ferreríes y molinos. Ta cerca de la mariña occidental de Cantabria, magar escarez de mariña.

Les sos 700 habitantes (INE, 2006), distribuyir en:

• Bielva (Capital), 237 hab.
• Cabanzón, 136 hab, 93 en Cabanzón y 43 nel barriu d'Oteru.
• Cades, 83 hab.
• Camijanes, 111 hab, 71 en Camijanes y 40 en La Collada.
• Casamaría, 69 hab.
• Ponte'l Arrudo, 10 hab.
• Rábago, 54 hab.

Llenda al norte colos conceyos de Val de San Vicente y San Vicente de la Barquera, al sur con Lamasón y Rionansa, al este con Valdáliga y al oeste con Peñamellera Baxa (Principáu d'Asturies).

La población económicamente activa del conceyu pártese, en proporción práuticamente idéntica, ente'l sector secundariu (36,8%), el terciariu (35,2%) y el primariu (28,1%).

El conceutu de delda viva contempla namái les deldes con caxes y bancos relatives a creitos financieros, valores de renta fixa y préstamos o creitos tresferíos a terceros, escluyéndose, poro, la delda comercial.

Gráfica d'evolución de la delda viva del conceyu ente 2008 y 2014

Delda viva del conceyu en miles d'Euros según datos del Ministeriu de Facienda y Ad. Públiques.[2]

La delda viva municipal per habitante en 2014 xubía a 0 €.^[3]

A pesar del so pequeñu territoriu, Herrerías ye unu de los conceyos con menor densidá de población de Cantabria, con 17,37 habitantes per quilómetru cuadráu. La población del conceyu ye de 700 habitantes según el padrón de 2006 (INE 2006). Sufrió, dende los años 1960, una progresiva despoblación y avieyamientu de los sos habitantes.

El conceyu, que tien una superficie de 40,34 km²,^[4] cuenta según el padrón municipal pa 2017 del INE con 623 habitantes y una densidá de 15,44 hab./km².

Gráfica d'evolución demográfica de Herrerías ente 1842 y 2017

Población de derechu según los censos de población del INE.[5]      Población según el padrón municipal de 2017.[6]

Desglose de población según el Padrón Continuu por Unidá Poblacional del INE.

Nucleos	Habitantes (2013)[7]	Varones	Muyeres
Bielva	233	132	101
Cabanzón	120	69	51
Cades	78	49	29
Camijanes	94	43	51
Casamaría	57	29	28
Ponte'l Arrudo	57	34	23
Rábago	13	7	6

Juan Francisco Llinares Buenaga (PRC) ye l'actual alcalde del conceyu. Les siguientes tables amuesen los resultaos de les eleiciones municipales celebraes nel añu 2003 y 2007.^[8]

Eleiciones municipales, 25 de mayu de 2003 Partíu Votos % Conceyales PRC 382 64,42 % 5 PP 168 28,33 % 2 Alcalde electu: Juan Francisco Llinares Buenaga (PRC).

Eleiciones municipales, 27 de mayu de 2007 Partíu Votos % Conceyales PRC 357 64,32 % 5 PSOE 99 17,84 % 1 PP 97 17,48 % 1 Alcalde electu: Juan Francisco Llinares Buenaga (PRC).

Esti conceyu cunta con un Bien d'Interés Cultural, na categoría de monumentu: la Torre de Cabanzón. Amás, pequí pasa otru BIC, la Ruta Llebaniega, qu'enllaza'l Camín de Santiago de la mariña col Camín Francés (resolución de 15 de febreru de 2007).

Tamién ye d'interés la Panera de Cades, horru que tien incoado espediente de declaración como BIC dende 2003. Al pie de ella atopa una ferrería rehabilitada nel añu 2000, y abierta al públicu como centru d'interpretación.

Polo xeneral, toles llocalidaes tienen conxuntos urbanos que caltienen la tipoloxía constructiva tradicional cántabra, con cases de pequeñu tamañu, en filera, dixebraes ente sigo per mediu de hastiales o murios cortafueos de piedra, y con solana corrida d'unu a otru muriu.

La orografía d'esti conceyu ye de macizos caliares que la so altitú máxima ronda los 600 msnm. El so principal accidente xeográficu ye la Sierra del Escudu de Cabuérniga. Ente Ponte'l Arrudo y Treceño, na vecina Valdáliga, hai una carretera que supera l'Altu de la Rehoya o collada de Bielva, de 336 m. Escontra'l norte, pela carretera que se dirixe a Pesués, esiste un mirador, llamáu «del Poeta», que dexa vistes panorámiques sobre la cuenca baxa del Nansa y la vecina Peñamellera (Asturies).

Pasa por esti conceyu'l ríu Nansa, unu de los principales de Cantabria, que naz en Polaciones y desagua en Tinamenor. Hai dos cotos salmoneros: Los Olivos y Béxar. Unu de los afluentes del Nansa ye'l Tanea; ellí onde se xunen hai un banzáu, el de Palombera (1949), que produz enerxía hidroeléctrica.

A lo llargo d'estes corrientes d'agua surde'l monte de ribera, que coesiste en Herrerías con encinares y plantíos de repoblación pa la so esplotación industrial (pinos y ocalitos). Hai un árbol singular: la «Encinona de Cabanzón». Tamién s'atopen praderías.

Esti conceyu forma parte de la Reserva del Saja, atopándose equí'l llote de caza mayor llamáu Cuesta'l Táladro. Na reserva atópase representada fauna ibérica de la Cordal Cantábricu.

Cerca de Rábago, nel altu de La Florida, alcuéntrase la Cueva del Soplao, declarada Bien d'Interés Cultural, con categoría de Llugar Natural en 2005. Trátase d'una cueva única dotada d'un aspeutu especialmente singular gracies al aprovechamientu de delles galeríes pa la esplotación d'una mina de galena (plomu) y blenda (cinc). Anque'l so desenvolvimientu namái afecta al sosuelu de Valdáliga y Rionansa, por proximidá y vinculación tamién s'inclúin terrenes de Herrerías na redolada del cuévanu.

• Selmana Santa, la quema del Judas».
• Corpus Christi, en Rábago.
• 24 de xunu, San Juan, en Cades.
• 3 de xunetu, Virxe de la Lluz, n'Oteru, Cabanzón.
• 22 de xunetu, La Madalena, en Cabanzón.
• 31 de xunetu, San Ignacio de Loyola, en Rábago.
• 9 d'agostu, San Román, en Camijanes.
• Primer fin de selmana de setiembre, Virxe de Loreto, en Casamaría, cola llamada «Fiesta del ramu».
• 14 de setiembre, Cristu de los Remedios, en Bielva.

• Gregorio Molleda, relixosu del sieglu XVIII, nacíu en Casamaría.
• Rogelio González Vinoles (1896–1960), destacáu xugador de bolos del sieglu XX, conocíu col llamátigu de El Zurdu de Bielva.

• Cueva del Soplao.
• Bienes d'Interés Cultural de Cantabria

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Herrerías.

• Sitiu web oficial

• Herrerías n'OpenStreetMap.