Branta bernicla

Branta bernicla gansu caraprietu
Estáu de caltenimientu
Esmolición menor (IUCN 3.1)[1]
Clasificación científica
Reinu:	Animalia
Filu:	Chordata
Clas:	Aves
Orde:	Anseriformes
Familia:	Anatidae
Subfamilia:	Anserinae
Xéneru:	Branta
Especie:	B. bernicla (Linnaeus, 1758)
Distribución
Subespecies
B. b. bernicla B. b. hrota B. b. nigricans
Consultes
[editar datos en Wikidata]

Les especies d'aves con nome común en llingua asturiana márquense como ^NOA. En casu contrariu, conséñase'l nome científicu. El gansu caraprietu^[2] (Branta bernicla) ye una especie d'ave anseriforme de la familia Anatidae mesma del Holárticu. Ye un gansu que cría en territorios del Árticu, en Noruega, Rusia, Canadá, Alaska y Groenlandia, y migra pa pasar l'iviernu nel sur, nes costes d'Europa occidental, la mariña atlántica d'Estaos Xuníos, la mariña pacífica d'América del Norte y la mariña del nordeste d'Asia y Xapón.

La barnacla carinegra describióse científicamente por Carlos Linneo en 1758 na décima edición de la so obra Systema naturae, col nome de Anas bernicla,^[3] que significa «patu barnacla». Darréu foi treslladáu al xéneru de gansos Branta, creáu pol naturalista tirolés Giovanni Antonio Scopoli en 1769.^[4] El nome del xéneru ye la forma llatinizada del términu inglés, brant, que designa a esta especie.^[5]

La etimoloxía del so nome común, barnacla, lo mesmo que de la forma llatinizada del so nome científicu, bernicla, procede del nome inglés barnacle, d'orixe inciertu,^[6] que significa barnacla cariblanca. Dalgunos piensen que'l términu procede del sinónimu de barnacle, tamién aplicáu a los crustáceos cirrípedos, pola creencia popular de qu'estos gansos nacíen de les conches de los balanos,^[7][6] al desconocese que se reproducíen nel llonxanu árticu.

Reconócense trés subespecies de barnacla carinegra:^[8][4]

• Branta bernicla bernicla - barnacla carinegra de barriga escura; cría nes costes ártiques de Siberia central y occidental y envierna n'Europa occidental, con más de la metá de la población nel sur d'Inglaterra, el restu nel norte d'Alemaña y el norte de Francia.
• Branta bernicla hrota - barnacla carinegra de barriga pálida o barnacla carinegra del Atlánticu. Cría na Tierra de Francisco José, Svalbard, Groenlandia, y nordeste de Canadá, envernando en Dinamarca, nordeste d'Inglaterra, en Strangford Lough n'Irlanda del Norte y na mariña atlántica d'Estaos Xuníos dende Maine hasta Georgia.
• Branta bernicla nigricans - barnacla carinegra negra. Cría nel noroeste de Canadá, Alaska y Siberia oriental, y envierna mayormente nes costes occidentales d'América del Norte dende Alaska hasta California, pero tamién dalgunes nel este d'Asia, principalmente en Xapón.

La barnacla carinegra ye un gansu pequeñu de picu curtiu y gruesu. Mide ente 55-66 cm de llargu, con un valumbu alar de 106-121 cm, y pesa ente 0,88 y 2,2 kg.^[9][10] El so plumaxe ye de tonos pardu buxos, cola cabeza y pescuezu coritos. El so baxu banduyu y región caudal son de color blancu puru, en contrate coles réctrices negres de la so curtia curtia, la más curtia ente los gansos.

El cuerpu de la subespecie B. b. bernicla ye abondo uniformemente pardu buxu en toles sos partes, los sos lladrales y la barriga nun son significativamente más pálidos que l'envés. La cabeza y el pescuezu son negros, con manches blanques nos llaterales de la parte cimera del pescuezu. La subespecie B. b. hrota polo xeneral tien más más variedá de tonos de pardu buxu nel so cuerpu. Presenten un contraste marcáu ente los tonos claros de los sos lladrales y banduyu y el so llombu escuru. La so cabeza y el pescuezu son coritos, con una mancha pequeña a cada llau del pescuezu. Sicasí, en B. b. nigricans los tonos pardos coritos tán más estendíos, y presenta grandes contrastes ente'l blancu y los tonos coritos. El so llombu y les sos partes inferiores son cuasi del mesmu tonu pardu coritu, llegando les partes escures non solo más embaxo sinón tamién más tras que nes otres formes, sicasí, tien una gran mancha blanca prominente nel lladral. Tamién tien una llista irregular blanca nel pescuezu, muncho más enllargada que les demás subespecies, que forma un collar cuasi completu.

La barnacla carinegra ye una ave migratoria de llarga distancia que cría nel Árticu, na tundra costera d'Eurasia y América del Norte, incluyíes Groenlandia y les demás islles ártiques. Tres la dómina de cría viaxa al sur pa pasar l'iviernu, nes costes d'Europa occidental, dende Dinamarca al norte de la península ibérica; la mariña atlántica d'Estaos Xuníos, la mariña pacífica d'América del Norte, dende l'estremu sur de Canadá hasta Baxa California, y la mariña del nordeste de China, Corea y Xapón.

Esta especie solía ser una ave puramente costera pel iviernu, qu'escasamente abandonaba los estuarios de marea, onde s'alimenta de yerba de mar (Zostera marina) y del alga llechuga de mar (Ulva). A finales del sieglu XX, empezó a usar les tierres agrícoles cercanes a la mariña, p'alimentase de yerbes y ceberes d'iviernu. Esta pue ser conducta aprendía d'otres especies de gansos. La presión por falta d'alimentu tamién puede ser un importante aliciente pa producir esti cambéu, yá que la población mundial amontóse más de diez veces hasta algamar los 400 000-500 000 individuos escontra mediaos de la década de 1980, posiblemente devasando la capacidá de carga de los estuarios. Na estación de cría, usa les zones costeres húmedes de la tundra tantu p'alimentase como pa criar.

La barnacla carinegra ye una de les especies a les cualos aplícase'l Alcuerdo sobre'l Caltenimientu d'Aves Acuátiques Migratories Africanu-Euroasiático (AEWA).

Fuera de la dómina de cría les barnaclas carinegras viven arrexuntaes en grandes bandaes. Les bandaes de barnaclas carinegras nun suelen volar na típica formación en V, vuelen rápido pero ensin alliniares. Les sos rutes migratories nun tán afitaes xenéticamente, sinón que los individuos de cada subpoblación tien qu'aprender les sos rutes. Les barbaclas carinegras alimentar de yerba, mofos, liquen y plantes acuátiques.

Les barnaclas son monógames pero formen una nueva pareya si pierden al so compañeru. La dómina de cría empieza en xunu pocu dempués de llegar a los sos cuarteles de reproducción. Les barnaclas carinegras reprodúcense colonialmente na tundra costera ártica. Tamién suelen criar nes islles costeres. Suelen añerar en pequeñes colonies asitiaes el llugares altu y secu de la tundra. Nun ye infrecuente qu'añeren nes proximidaes de les gaviluetes y les aves de presa, anque non tan frecuentemente como los ánsares emperadores. El so nial tien forma de concu, revistíu internamente de yerba y plumón, asitiáu nun llugar eleváu. Davezu ponen de trés a cinco güevos. Los pitucos eclosionen tres 24 a 26 díes d'incubación, y el so desenvolvimientu tarda unos 40 díes. Una vegada que los pitucos nacen siguen a les sos families a los llagos, ríos y estuarios de la zona de cría. El venceyu de pareya sume nesti periodu. Los machos dexen a les femes tres la eclosión p'arrexuntase en grupos de machos alloñaos. Nesti periodu produz la muda dura dende mediaos de xunetu hasta mediaos d'agostu.La muda completa empieza cola eclosión de los pitucos. La vez de la tarde qu'empieza a mediaos de xunetu n'aves adultes, dura aproximao hasta mediaos d'agostu, cuando los xuveniles consiguen la capacidá de vuelu.^[11]

• Madge & Burn. Wildfowl. ISBN 0-7470-2201-1
• Syroechkovski, E. E., Zöckler, C. & Lappo, E. 1998. Status of Brent Goose in northwestern Yakutia, East Siberia. Brit. Birds, 91: 565-572.
• Ebels, E. B. (1997) Identification of brent geese: a new feature. Dutch Birding, 19(5): 232-236 (destaca les diferencies nel color de la barriga ente diverses formes).

N'inglés:

• Páxina sobre la Barnacla Carinegra na guía de campu p'aves Birdguides.
• RSPB A hasta Z d'Aves d'Ucraína.
• Superganso, na BBC.
• Sellos o estampillas de corréu (de Canadá, Alemaña y Xerséi).
• Videos de Barnacla Carinegra na Internet Bird Collection.
• Galería de semeyes de la Barnacla Carinegra en VIREO.

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Branta bernicla.

Wikispecies tien un artículu sobre Branta bernicla.