Lingüistica

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

A lingüistica ye a ciencia d'o luengache.

O suyo obchectivo (seguntes Saussure u Chomsky) ye a descripción / esplanicación d'o tarabidau d'o luengache. Aspectos como a variación lingüistica, a pragmatica u a lexicografía son difuera d'o estudio lingüistico.

Chomsky fa una nueva teoría d'o luengache an que situga a lingüistica dentro d'o estudio mes amplo d'a mente humana, concretament dentro d'o mentalismo u innatismo, rama d'a psicolochía que esfiende que a luenga ye una facultat autonoma, innata.

Ista postura mentalista de Chomsky no fa pacha con posturas empiristas u materialistas como a que fa servir Labov, que creyen que o luengache no puede ser estudiau sin entender a suya prencipal función: a comunicación humana. Ista posición funcionalista metería a la lingüistica en o puesto d'o social. Asinas, fan mes important a pragmatica, o cambio y a variación lingüistica.

D'istas dos grans creyencias filosoficas y d'as suyas mezclas, naixerán cuasi todas as escuelas d'a lingüistica moderna. Tanto o mentalismo como o empirismo quieren esplanicar a naturaleza d'o luengache, miran a esplanicación, no solo a descripción d'os tarabidaus lingüisticos. Ista ye a fin d'a lingüistica.

Lingüista ye una persona que s'adedica a la investigación lingüistica. Una persona que parla bellas luengas ye un poliglota

A lingüistica estudia toz os aspectos d'a luenga y incluye sozcampos como:

Estudio teorico d'o luengache que s'ocupa de metodos d'investigación y de questions comuns a las luengas.

Pendendo d'o enfoque escolástico, os componens d'analis cambian. Per eixemplo: ta la escuela formalista son diferents que ta la escuela funcionalista, per tanto no toz istos components son estudiaus per as dos teorías, sino que la una en estudia bels, y l'atra belatros:

Estudio d'os fonemas pronunciaus per una comunidat de parlants.

Estudio d'a realización alofonica individual de ditos fonemas. Os alofonos son sonius d'o parlache, realizacions diferents d'un mesmo fonema.

Estudio d'o significau d'as parolas.

Estudio d'o tarabidau d'o luengache.

Estudio d'o tarabidau interno d'as parolas.

Estudio d'o modo con que se fa servir o luengache en bellas situgacions que pueden modificar a interpretación d'o mensache.

Se veiga tamién Lexicolochía

Estudio interdisciplinario entre a lingüistica y a informatica que s'ocupa d'o desembolique de models d'o luengache per l'uso d'a computadora.

• Adquisición d'o luengache
• Analís critica d'o discurso
• Antropolochía Lingüistica
• Criptoanalís
• Desciframiento
• Escritura
• Estilistica
• Filosofía d'o luengache
• Grafolochía
• Lingüistica antropolochica
• Lingüistica aplicada
• Lingüistica computacional
• Lingüistica evolutiva
• Lingüistica historica u comparata
• Neurolingüistica
• Ortografía
• Psicolingüistica
• Sociolingüistica
• Uso d'o luengache

• Parlants individuals, comunidaz de parlants y lingüistica universal
• Descripción y prescripción.
• Luenga parlada u luenga escrita.
• Diacronía y sincronía.

• Leonard Bloomfield
• Noam Chomsky
• Joshua Fishman
• Ferdinand de Saussure
• Uriel Weinreich
• Ghil'ad Zuckermann

• Formalismo
  • Estructuralismo
    • Gramatica Transformacional u Chenerativa Transformacional
• Funcionalismo
  • Gramatica sistema-funcional
  • Word Grammar
• Lingüistica cognoscitiva
• Constructivismo
• Estratificacional

• CELIA Centre d'Etudes des Langues Indigènes d'Amérique
• PROEL Promotora Española de lingüística
• SIL (Summer Institute of Linguistics)

Organización tipo árbol d'a relación chenetica que tienen esferens luengas y esferens familias de luengas.

Listau per orden alfabetico de bels países an que bi ha vinclos a la descripción de diferents luengas parladas en cada país.

Luengas d'o mundo organizadas per orden alfabetico en relación con os continents an se parlan ditas luengas.

Listau de luengas d'o mundo organizau alfabeticament en relación con os suyos respectivos acronimos en o estándard ISO 639.

• Luengas oficials d'a Unión Europea
• Escritura
• Filolochía
• Frases usuals en bellas luengas
• Gramatica
• Charrar
• Luenga oficial
• Argot
• Luengache
• Lenguache
• Prolepsis
• Prochecto Rosetta prochecto ta que no se pierdan as luengas.
• Wikipedia:WikiProyecto Lingüística

• Asociación de Lingüística y Filología de América Latina
• Sociedad Espanyola de Lingüística
• Universia enlaces a lingüística
• Manuales de introducción a la lingüística