Wikipedia:Dialekt
S Alemannisch kennt e Viilzaal vo lokale Variante. Die Syte beantwortet verschidni Frooge rund um d Dialäktviilfalt.
Was für Dialäkt sin erlaubt?
Uff de alemannische Wikipedia sin alli Dialäktspiilarte willcho, wo zum alemannische Sproochruum zäält werde. Es isch nit s Ziil vo de alemannische Wikipedia, en „Standardalemannisch“ z schaffe, sundern es sin alli Mundarte willchu. Mer muess au nit imene „reine“ klar lokalisierbare Ortsdialäkt schrybe, sundern derf syn ganz eigne persönliche Dialäkt schrybe. Es derf also jede so schrybe, wie em s Muul gwaggse isch.
Di alemannische Dialäkt unterscheide sich in gwüsse grammatikalische Sache vum Hochdütsche. Bsunders bi Übersetzige cha's vorcho, dass mer sich bim Schrybe vo de hochdütsche Grammatik beyflusse loot. Als Hilf, zume des z vermyyde, git's d Syte „Wikipedia:Wiä schriib ich guets Alemannisch?“. Die Syte cha au hilfrych für Lüt sy, wo im Alemannische unsicher sin, zum Byspil wyl's in ihrem Umfäld wenig gschwätzt wird.
Was für Orthographie sin erlaubt?
Prinzipiell sin alli Schrybige erlaubt. Mer cha sich zum Byspil nooch Empfehlige richte wie de Dieth-Schrift, em Orthal, de Schrybempfeelige für s Alemannische vum Harald Noth (Oberrhinalemannisch) oder de Schrybempfeelige usem "Heimatbuch in alemannischer Mundart" vum Armin Diem (Vorarlbergisch). Mer cha sich au aa alemannische Schriftsteller orientiere oder – wie di meischte – syni eigni Lieblingsschrybig entwiggle.
Mer sött sich aber nooch däm richte, wie s Alemannisch usserhalb vo de Wikipedia gschriibe wird. Eigni Erfindige – bsunders Yyfiere vo eigne Schriftzeiche, wo im Alemannische nit verbreitet sin – sin nit erwünscht.
Lueg au uf Hilfe:Schrybig.
Wie solli e Artikel bearbeite, wo imene andre Dialäkt isch?
Hüüfig wott mer en Artikel ergänze oder korrigiere, wo en andre gschrybe het. Allgemein muess mer sich in däm Fall nit nochem Dialäkt vum andre richte, sunder cha im eigne Dialäkt wyterschrybe.
Empfohle isch: Wänn du en ganz neue Absatz oder Abschnitt aafangsch, oder en Absatz ganz umschrybsch, no schryb in dym Dialäkt. Wänn du minimali Änderige aa eim oder e paar Sätz machsch, no versuech, de Dialäkt un d Schrybig vum ursprüngliche Autor sowyt mögli z imitiere. Wänn du des nit chasch, no schryb einewäg in dym Dialäkt wyter!
Dialäktänderige, was isch erlaubt?
In de allermeischte Fäll sött mer de Dialäkt vum Verfasser respektiere un stoo lo. In gwüsse Fäll isch e Dialäktändrig erlaubt:
- Wenn du en churze Artikel ussbausch oder en ganze Absatz neu schrybsch, no derfsch en ganz in dyn Dialäkt übersetze.
- Bi Artikel, wo e lokals Thema hen (z.B. Gmeinde, Persone, Brüüch usw), wo nit im Dialäkt vo dere Gegend sin, isch's sogar erwünscht, wenn de Artikel in de Lokaldialäkt übersetzt wird.
- Innerhalb vumene Artikel sött d Schrybig vumene Dialäkt konsistent sy. In Artikel, wo innerhalb vum glyche Dialäkt viili verschidni Schrybige bruucht werde, chammer e Vereiheitlichung vornee.
- E Autor cha syn eigne Artikel über e lokali Bsunderheit au sälber zum übersetze freigä; do defür gits d Vorlag Vorlage:Örtlicher Dialekt.