Verena Stefan

D Verena Stefan (* 3. Oktoober 1947 z Bärn; † 29. Novämber 2017^[1] z Montreal, Kanada) isch e Schwyzer Schriftstelleri gsii. Mer het si internazionaal vor allem gchännt fir ire autobiograafisch Romaan-Debüt Häutungen vu 1975.

D Stefan isch e Doochter vun eme sudeetedytsche Vater un ere dytschschwyzerische Mueter gsii. Si isch bi ire Grooßeltere ufgwagse. Ire Grooßvater, Julius Brunner, isch Dokter uf em Land gsii.^[2] Wu si 1967 am Gimnaasium Kirchenfeld iri Matuura gmacht ghaa het, isch si uf Berlin gange. Deert het si ne fisioterapeitischi Uusbildig gmacht un as Chrankegimnaschti gschafft. Anne 1973 het si an dr Freie Uniwersiteet Berlin aafange Soziology un verglyychendi Religioonswisseschaft studiere, het s Stuudium aber nit abgschlosse.

Anne 1972 het si zue dr Mitgrinderne vu dr feministische Gruppe „Brot und Rosen“ gheert. 1974 isch d Stefan ufs Land zooge, wu si im Krais vu Glyychgsinnte iri privaat Filosofy, e Mischig us Feminismus, Ekology un Esoteerik, praktiziert het.^[3] Anne 1975 het si im Münchner Verlaag Frauenoffensive ire eerscht Buech, Häutungen, vereffetligt, wu in dr Joor druf zue me Bestseller un Kultbuech vu dr Frauebeweegig wooren isch un Uusleeser fir dr Ufschwung vu feministischer Literatuur in dr etablierte Verlaag gsii isch. S Buech isch in aacht Sprooche ibersetzt woore.^[4]

D Stefan het in däm autobiograafisch breegte Buech e radikaale Feminismus verdrätte. Iri Zyyl sin wyybligi Sälbschtfindig, e nei wyybli Lyybbewusstsyy un e wyybligi Eschteetik gsii, wsi het dooderfiir e aigeständigi Sprooch gfunde.

Anne 1980 het si dr Gediichtband Mit Füssen mit Flügeln vereffetligt, wu 8.000 mool verchauft wooren isch, wu s aber kai rezänsioon derzue gee het.^[3] Im nämlige Joor isch iri Ibersetzig vum Gediichtband Der Traum einer gemeinsamen Sprache vu dr Adrienne Rich uusechuu, 1983 d Ibersetzig vu Lesbische Völker. Ein Wörterbuch vu dr Monique Wittig.

Im Joor 1987 het si Wortgetreu ich träume vereffetligt, wu si s Teema Natuur din bhandlet het. S Buech, wu d Stefan as „Eerig vu dr Mueter Äärd un e Erinnerig draa, wie gschlisse si scho isch“" verstande het, isch in dr Frauebeweegig uf staarki Ablääbig gstooße.^[3]

In irem Buech Es ist reich gewesen het si 1993 in dr Foorm vun eme fiktiive Gsprääch zum Dood vu ire Mueter d Lääbeswyyse vu zwoo Generazioon vu Fraue tematisiert, wu di aint dervu in d Frauebeweegig ufbrochen isch.^[3]

D Autoori het Kiirs fir kreatiiv Schryybe z Dytschland un in dr Schwyz glaitet. Syter 2000 het si in dr Hauptsach z Montreal gläbt un het vor allem uf Änglisch gschriibe.

Wu byyn ere Chräbs diagnoschtiziert wooren isch, het si aagfange iri Erfaarige mit dr Chranket im autobiograafisch unterlaite Romaan Fremdschläfer ufzschaffe, wu 2007 uusechuu isch. Dr Uusdruck „Fremdschläfer“ het aigetli ne speziälli Bedytig im Schwyzer Asylräächt, wu si in ire Titelwahl aber bewusst negiert ghaa het.^[5]

Anne 2014 isch ire autobiograafisch Romaan Die Befragung der Zeit uusechuu, wu d Stefan d Gschiicht vu irem Grooßvater verzellt het, wu 1949 wäg em Voorwuurf, är heeb illegaali Abdryybige voorgnuu, in di psichiaatrisch Klinik Waldau yygliiferet wooren isch.^[6]

S Schwyzerisch Literatuurarchiiv vu dr Schwyzerische Nazionaalbiblioteek het im Friejoor 2007 s Archiiv vu dr Verena Stefan gchauft. S umfasst Notize un Materialie zue dr Wäärch, Typoskript vu dr Wäärch, Draumnotize un Daagbiecher un Brief, Lääbesdokumänt, Fotografie, Audio- un Videokassette un e Sammlig vu Rezänsioone.

D Verena Stefan isch im Novämber 2017 im Alter vu 70 Joor in ire kanaadische Waalhaimet Montreal an dr Folge vu ire Chräbschranket gstoorbe. Si het iri Frau Lise Moisan hinterloo.^[7]

• 1976: Förderpreis der Freien und Hansestadt Hamburg
• 1977: Förderprys für Literatur vor Stadt Bärn
• 1988 un 1994: Buechprys vor Stadt Bärn
• 2001: Wäärchbyydraag Pro Helvetia
• 2008: Ainzelwäärchbryys vu dr Schwyzerische Schillerstiftig fir Fremdschläfer

• Häutungen. Autobiographische Aufzeichnungen, Gedichte, Träume, Analysen. Frauenoffensive, München 1975, ISBN 3-88104-000-5; Fischer E-Books, Frankfurt am Main 2015, ISBN 978-3-10-560553-0.
• Mit Füßen, mit Flügeln. Gedichte und Zeichnungen. Frauenoffensive, München 1980, ISBN 3-88104-095-1.
• Wortgetreu ich träume. Geschichten & Geschichte. Arche, Zürich 1987, ISBN 3-7160-2059-1.
• Es ist reich gewesen. Bericht vom Sterben meiner Mutter. Fischer Taschenbuch, Frankfurt am Main 1993, ISBN 3-596-11678-3; Fischer E-Books, Frankfurt am Main 2015, ISBN 978-3-10-560484-7.
• Rauh, wild & frei. Mädchengestalten in der Literatur. Fischer Taschenbuch, Frankfurt am Main 1997, ISBN 3-596-13116-2.
• Fremdschläfer. Roman. Ammann (Meridiane 115), Zürich 2007, ISBN 978-3-250-60115-9.
• mit Chaim Vogt-Moykopf (Hrsg.): Als sei ich von einem anderen Stern. Jüdisches Leben in Montreal. Wunderhorn, Heidelberg 2011, ISBN 978-3-88423-356-6.
• Die Befragung der Zeit. Nagel & Kimche, Zürich 2014, ISBN 978-3-312-00606-9.
• Ein Riss im Stoff des Lebens Nagel & Kimche, Zürich 2021, ISBN 978-3-312-01206-0.

Ibersetzige:

• Adrienne Rich: Der Traum einer gemeinsamen Sprache. Gedichte 1974–1977 (mit dr Gabriele Meixner). Frauenoffensive, München 1980.
• Monique Wittig: Lesbische Völker. Ein Wörterbuch (mit dr Gabriele Meixner). Frauenoffensive, München 1983.
• Maureen Murdock: Der Weg der Heldin. Eine Reise zur inneren Einheit (Ibersetzig vu der Gediicht). Hugendubel, München 1994.

• Rezensione zue Wärch vu Verena Stefan bi perlentaucher.de
• Archiiv Verena Stefan in dr Daatebank Helveticarchives bzw. as Online-Inväntaar (EAD) vum Schwýzerische Literatuurarchiiv
• Publikatione vo und über Verena Stefan im Katalog Helveticat vo dr Schwiizerische Nationalbibliothek
• Literatur vu un iber Verena Stefan im Katalog vu dr Dütsche Nazionalbibliothek
• Yytrag über Verena Stefan im Lexikon vom Verein Autorinnen und Autoren der Schweiz
• Heide Oestreich: Schriftstellerin Verena Stefan: „Ich bin keine Frau. Punkt.“ Interview in dr taz, 10. Mai 2008
• Dokumentarfilm Der Mensch meines Lebens bin ich vum Christian Walther, 2021, 52 min, SRF, Sternstunde Kunst.

1. ↑ Monika Mengel: Zum Tod der Schriftstellerin Verena Stefan. L-Mag, 30. Novämber 2017.
   No andere Aagaabe am 30. Novämber: Verena Stefan ist tot. Börsenblatt, 1. Dezämber 2017.
2. ↑ Luzia Stettler: Verena Stefans Denkmal für ihren Grossvater – den Abtreibungsarzt. srf.ch, 11. Mai 2014.
3. ↑ ^{3,0 3,1 3,2 3,3} Verena Stefan: Kakophonie - Vorwort zur Neuausgabe von 1994. In: Häutungen (= Die Frau in der Gesellschaft). Neue Ausgabe Auflage. Fischer Taschenbuch Verlag, Frankfurt am Main 1994, ISBN 978-3-596-11837-3, S. 4–25. 
4. ↑ Eintrag im Autoren-Verzeichnis der Stiftung Bibliomedia (Memento vom 11. April 2016 im Internet Archive)
5. ↑ Ingo Arend: Eine undurchsichtige Größe. Freitag, 9. Mai 2008.
6. ↑ Verena Stefan: Die Befragung der Zeit. Roman. Rezensionsnotiz zu Neue Zürcher Zeitung, 24. Juni 2014 uf Perlentaucher.de.
7. ↑ L-Mag.de:Die Hochzeiten, Verlobungen, Regenbogenbabies und Abschiede 2017

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Verena_Stefan“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.