Zum Inhalt springen

Faltejura

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
e Deil vum Faltejura im Kanton Solothurn

Dr Faltejura nimmt dr grescht Deil vum Jura-Gebirg yy. Är goht dur d Nord- un d Nordweschtschwyz (Kanten Aargau, Solothurn, Baselland, Bern, Jura), dr Neueburger Jura, dr Waadtländer Jura un e Deil durs Gebiet vo Frankrych.

Dr Faltejura wird in dr Chettejura un dr Jura vu dr Frejbärg yydeilt.

  • Dr Chettejura isch dur e baar, zmeischt paralleli Chette gchännzeichnet, wu dur Verfaltig vu dr Sedimänt iber dr Anhydrit-Salz-Gstei us dr Trias entstanden sin (wägem Färnschub). An synre breiteschte Stell, zwische Yverdon-les-Bains (CH) un Besançon (F), lige 16 Chette näbenenander. Im Chettejura git s au di hegschte Bärggipfel vum Jura, dr Crêt de la Neige, d La Dôle un dr Mont Tendre, wu alli e Hechi hän vu rund 1700 Meter. Di durschnittlig Hechi lyt bi eppe 1100 Meter, ohni Erosion wär dr Chettejura hite rund 2350 m hoch.
  • Dr Jura vu dr Frejbärg (au Plateaujura gnännt) isch di zwot Form vum Faltejura. Mer findet dert lycht gwällti Hochebene. S isch lang driber gstritte wore, wie die Form entstanden isch. Hit verträtte d Forscher d Meinig, ass die Landschaft urspringlig ähnlig wie dr Chettejura uusgsäh het, dur d Erosion aber scho vil sterker abgflacht isch.

Derwylscht d Gebirgszig ufgfaltet wore sin un zem Deil au no speter isch e Gwässernetz entstande, wu sich uf eire Syte no dr Däler zwische dr Bärgchette richtet, uf andre Syte aber au zwärch zue dr Chette Durgäng gschaffe het, d Chluse, wu sid em Alterdum ne großi Bedytig hän fir d Verchehrswääg.

Iber die markant Bärgchette, wu am Sidoschtrand vum Jura lyt, goht e Abschnitt vum Europäische Färnwanderwäg E4, wo in dr Schyz dr Höewääg über e Jura isch.[1]

  1. Website zuem Jurahöewääg. Archiviert vom Original am 25. Dezember 2018; abgruefen am 8. April 2019.