Skandeerder

'n Skandeerder of aftaster word gebruik om tweedimensionale voorwerpe soos foto's, grafieke en teksmateriaal in te skandeer en in 'n digitale formaat om te sit. Dokumente kan in swart en wit, grys en volkleur geskandeer word.
Met 'n LGT skandeerder is dit selfs moontlik om driedimensionale voorwerpe in te skandeer, soos bv. 'n bierbeker en ander ornamente.

Skandeerders is vroeër met 'n parallel-koppelvlak aan die rekenaar gekoppel en die drukker is dan aan die skandeerder gekoppel. Hierdie metode het voor- en nadele gehad.

Handskandeerders was vroeër die goedkoopste beskikbare skandeerder, maar is tans nie meer in gebruik nie, omdat vervaardigingskostes en dus die pryse van meer gevorderde skandeerders skerp gedaal het. Dit moet per hand oor die oppervlak geskuif word - soos 'n muis. Daardeur was dit ook nie eintlik moontlik om 'n hoë kwaliteit resultaat te verkry nie. Indien 'n mens nie parallel ingeskandeer het nie, was die resultaat verwronge en skeef en moes die proses dikwels herhaal word voor 'n geskikte resultaat behaal is. Die meeste skandeerders het ook maar slegs 'n oplossing van 200 dpi - 600 dpi opgelewer. Ander kon tot 1200 dpi en selfs 2400 dpi, met interpolasie bereik.

• Voordeel: Dit kon gebruik word om selfs prente uit boeke in te skandeer, of groter dokumente wat nie in 'n dromskandeerder gepas het nie.
• Nadeel: Lae resolusie, beperkte skandeer-breedte van sowat 9 cm - 20.5 cm, benewens die lae kwaliteit - wat meestal saamgeval het met 'n geskuifde skandering, indien 'n mens die skandeerder nie versigtig genoeg oor die dokument geskuif het nie. Dit het baie oefening en geduld geverg. Die skerp daling van die prys van ander skandeerders, het hierdie tegniek basies uitgefaseer.

Kyk ook: Laserskandeerder, Strepieskodeleser (Bar Code Scanner / Bar Code Reader)

Hierdie soort het 'n goedkoop maar effektiewe tegniek gebied wat veral by faksmasjiene gebruiklik was.

'n Platbedskandeerder lyk heelwat soos die boonste gedeelte van 'n fotostaatmasjien. Onder die deksel wat die glasplaat beskerm is die skandeermeganisme, wat die voorwerp wat op die glasplaat lê gaan inlees wanneer dit van die een- na die anderkant beweeg. Die sensor het 'n hele ry ligsensitiewe elemente wat regoor haaks is met die beweegrigting van die skandeermeganisme. 'n Ingeboude ligbron (meestal 'n buislig) is ook op die sensor aangebring om genoeg lig te voorsien om die voorwerp lyn vir lyn te kan inlees. Die kleinste eenheid wat die skandeerder kan lees is die maksimum optiese oplossing wat tans sowat 2400 dpi beloop, en amper as 'n standaard aangeneem kan word. Hoër oplossings is moontlik van sowat 3200 dpi tot 4800 dpi en selfs al 6400 dpi vir die top skandeerders.

Sommige skandeerders het ook 'n transperantkoppelstuk (engels: transparency adapter, TA), dit is 'n ekstra lig in die deksel, wat dit moontlik maak om ook skyfies en filmnegatiewe te kan inskandeer. Daarmee saam kom 'n raam wat op die glasplaat geplaas kan word waarin die skyfies geplaas kan word of filmstrookies ingesit kan word (positief of negatief). Deur die skandeersagteware, kan ingestel word wat ingelees moet word, bv. moet die skandeerder weet wanneer daar 'n skyfie ingelees moet word en dit nodig is om die lig in die deksel aan te skakel om die lig wat deur die skyfie skyn te kan inlees. Verder is dit ook nodig vir die skandeerder om te weet wanneer daar 'n negatief ingelees moet word, omdat die sagteware dan 'n spesiale verwerking moet toepas om die kleure vanaf die negatief in die korrekte positiewe beeld om te sit, sodat die kleure korrek vertoon word, soos op 'n foto.

Daar is twee tipes skandeerders op die mark vandag:

LGT's, ook bekend onder hulle Engelse naam, CCD ("Charge Coupled Device") gebruik gewoonlik 'n neonlig as ligbron. Dit neem 'n rukkie voor die neonlig sy werkstemperatuur bereik, dus moet die skandeerder wag totdat die buislig 'n rukkie aangeskakel was. Indien enige skandeerwerk voor die tyd gedoen word kan dit tot kleurverskuiwings op die geskandeerde beeld lei. Die optimale kleur word ingestel op die skandeerder sagteware.

Hierdie skandeerder se ligbron word deur wit LUD's voorsien. Hierdie koue lig word deur 'n halfgeleier gelewer, wat ook onmiddellik die volle werkstemperatuur bereik om 'n stabiele ligbron te verskaf.

Die kwaliteit van die skandeerde uitset is direk afhanklik van die kwaliteit van die oorspronklike inset, die kwaliteit van die skandeerder en die vaardigheid van die sagteware asook die van die bediener. 'n Skandeerde foto van 300 dpi is tans redelik standaard, maar vir vergrotings sal mens graag 600 dpi en hoër gebruik. Die verskil is egter nie 'n tweevoudige, maar wel 'n viervoudige toename in data, omdat die prent se lengte en breedte met 'n hoër oplossing (dpi) geskandeer word.

Die resolusie van die skandeerwerk stem direk ooreen met die doel waarvoor dit aangewend word.

• Drukwerk (gewoonweg 300dpi of 600dpi, gebruiklik is ook 1200dpi - 2400dpi, vir titelblaaie van glanstydskrifte)
• CD of DVD (96dpi soos vanaf digitale kameras vooraf ingestel, gebruiklik is ook alles wat mense wil stoor vir latere gebruik) - Groot foto's (6MP (Megapixel) neem heelwat langer om gelees te word as kleiner foto's (VGA = 800x640 beeldelemente), dit kan 'n skyfievertoning vertraag.
• Faks (200x100dpi 'standaard', of 200x200dpi 'fyn', gewoonweg swart en wit (1 bpp, (bit per pixel = bis per beeldelement, wat in Afrikaans eintlik beteken swart en wit - of in engels artline) daarna kan ook foto- en kleurtransmissies oorweeg word, wat die data-oordrag heelwat opstoot).
• Internet-webwerf (gewoonweg 96dpi, of 100dpi - 200dpi afhangend van die gebruik en selfs hoër indien die weergawe meer detail moet toon).