Seine
| Seine-rivier | |
|---|---|
 Die stroomgebied van die Seine
| |
| Stroomgebied | Frankryk |
| Oorsprong | Source-Seine |
| Monding | Le Havre, Frankryk Engelse Kanaal |
| Lengte | 776 km (482 myl) |
| Oorsprong-hoogte | 471 m (1 545 voet) |
| Monding-hoogte | 0 m (0 voet) |
| Gemiddelde afloop | 500 m³/s (18 000 vt³/s) |
| Stroomgebiedopp. | 78 650 km² (30 370 myl²) |
  Seine-rivier |
|
| Koördinate: 49°26′5″N 0°7′3″O / 49.43472°N 0.11750°O | |
.png) | |
Die Seine (Frans: la Seine, uitgespreek: [la sɛːn]) is die tweede langste rivier in Frankryk na die Loire. Dit ontspring sowat 30 kilometer noordwes van Dijon by Seine-Source ("Bron van die Seine"), 'n klein dorpie op die Noordoos-Franse Langres-plato, vloei in noordwestelike rigting deur Parys en mond in Le Havre in die Engelse Kanaal uit. Die Seine het 'n lengte van 776 kilometer en dreineer saam met sy syriviere 'n stroomgebied van sowat 78 700 km².
Die Seine word as een van Europa se groot historiese riviere gereken, maar veral word dit verbind met die Franse hoofstad Parys wat sy oorsprong op twee riviereilande, Île de la Cité en Île Saint-Louis, het. Hier kon die Seine maklik oorgesteek word. Die hoër geleë terrein aan die regteroewer is net soos die gebied by die Montagne Sainte-Geneviève, een van die Paryse heuwels in die huidige Quartier Latin aan die suidelike oewer, nie deur oorstromings geraak nie. Aan die suidelike linkeroewer van die Seine het die Romeinse nedersetting Lutetia, voorloper van die moderne Parys, ontstaan, terwyl die regteroewer noord van die Seine vanaf die middeleeue die middelpunt van Parys se seehandel geword het. Hier het skepe uit die hele Europa aangedoen.[1]
Die vrugbare hartland van sy rivierbekken in die Île-de-France was die bakermat van die Franse monargie en die kerngebied van waar later Frankryk as een van die groot Europese nasiestate sou uitbrei. Vandag is die streek steeds die politieke, ekonomiese en kulturele spilpunt van Frankryk.
Ekonomie
[wysig | wysig bron]
Die Seine vorm saam met sy syriviere 'n belangrike stelsel van kommersiële waterweë wat die grootste deel van die land se binnelandse waterverkeer hanteer. Die Seine se benedeloop is bevaarbaar deur seevarende skepe so ver as Rouen, 120 km van die see af. Die rivier verbind die Paryse rivierhawe in Gennevilliers sodoende met Le Havre, een van Frankryk se belangrikste seehawens. Meer as sestig persent van sy lengte, so ver as Boergondië, is bevaarbaar deur kommersiële plesierbote en byna sy hele lengte is geskik vir ontspanningsvaarte; uitstappiebote bied besigtigingstoere van die Rive Droite (regteroewer) en Rive Gauche (linkeroewer) binne die Paryse stadsgebied.
Die Seine se oewerpromenade in Parys is deur Unesco tot wêrelderfenis verklaar. Daar is 37 brûe in Parys wat oor die rivier strek, en dosyne meer buite die stad. Voorbeelde in Parys sluit in Pont Louis-Philippe en Pont Neuf, waarvan die laasgenoemde terugdateer tot 1607. Buite die stad sluit voorbeelde die Pont de Normandie in, een van die langste kabelhangbrûe in die wêreld wat Le Havre met Honfleur verbind.
Net buite Parys vloei die Marne- en Oiseriviere met die Seine saam. Die eersgenoemde syrivier verbind die Seine-rivierstelsel met die Ryn, terwyl die Oise toegang tot waterweë in België bied. Ander verbindings, soos dié met die Loire-waterweë en die Saône-Rhône-rivierstelsel wat in die 17de en 18de eeu deur die bou van kanale geskep is, speel vandag 'n ondergeskikte rol.
Danksy die Seinerivier was Rouen, ondanks sy ligging in die binneland, nog in die 16de eeu die grootste seehawe van Frankryk. Eers in die 19de eeu het die vrag, wat in Le Havre gehanteer is, dié van Rouen oortref. Die belangrikste goedere, wat tans as skeepsvrag vanuit Le Havre na Parys vervoer word, sluit petroleumprodukte en boumateriale in. Met 22 miljoen ton vrag, wat hier gehanteer is, was die Port de Paris in 2011 die tweede grootste binnehawe in Europa na Duisburg-Ruhrort in Duitsland.[2]
Die rivier voorsien daarnaas 'n reeks kernkrag- en termiese kragsentrales langs sy oewers van koelwater, terwyl ook die helfte van alle water, wat in die metropolitaanse gebied van Parys deur huishoudings en nywerhede verbruik word, uit die Seine afkomstig is. Die streek tussen Rouen en Le Havre haal selfs driekwart van sy drinkwater uit die Seine.
Verwysings
[wysig | wysig bron]Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Seine.- (en) "Seine River". Encyclopædia Britannica. Besoek op 7 April 2019.
