Ranonkelagtige
| Ranonkelagtiges | |
|---|---|
| |
| Ranunculus repens | |
| Wetenskaplike klassifikasie | |
| Koninkryk: | |
| Divisie: | |
| Klas: | |
| Orde: | |
| Familie: | |
| Subfamilie: | |
| Tribus: | |
| Genus: | Ranunculus L.
|
| Spesies | |
|
Subspesies | |
| Sinonieme | |
| |
Die Ranonkelagtiges (orde Ranunculus) bestaan volgens 'n moderne klassifikasiesisteem uit vier families en sluit bome, struike en kruidagtige verteenwoordigers in. Baie van hulle het helderkleurige, opvallende blomme, en soorte soos die anemone is gewilde tuinplante. ’n Besondere kenmerk van die ranonkelagtiges is die groot aantal meeldrade wat spiraalgewys gerangskik is.
.jpg)
Volgens 'n moderne klassifikasiesisteem bestaan die Ranonkelagtiges (orde Ranunculus) uit vier families, hoewel vroeër tot twaalf families onder die orde geplaas is. Die naam is afgelei van die Latynse woord rana, wat padda beteken, en dit dui waarskynlik op die feit dat baie van die ranonkelagtiges langs of in water groei. Die meeste ranonkelagtiges is kruidagtige plante, maar bome, struike en liane word ook binne die orde aangetref. Baie van hulle het 'n sterk geur of smaak en dikwels is die plante of dele daarvan giftig.
Die ranonkelfamilie (Ranuneulaceae) is met ongeveer 50 genera en 2 000 spesies die grootste en belangrikste van die orde. Die meeste lede van die familie is kruidagtige plante, maar ’n aantal houtagtige klimplante en struike word ook binne die familie aangetref. Heelwat variasies kom in die bou van die blomme voor, maar soos die ander ranonkelagtiges het die blomme van al die lede van die ranonkelfamilie 'n groot aantal meeldrade
Afsonderlike kelk- en kroonblare kan voorkom, of hulle kan tot 'n blomdek (periant) verenig wees. Dikwels is die kelkblare gekleurd. By 'n aantal spesies is die kroon deur 'n aantal nektarkannetjies vervang. Die meeste lede van die ranonkelfamilie kom in die gematigde dele van die Noordelike Halfrond voor, maar ongeveer 25 spesies word ook in Suid-Afrika aangetref. Die meeste van hulle (10) behoort tot die genus Knowltonia, en 'n paar verteenwoordigers van die hoofsaaklik Europese genera Ranunculus en Anemone word ook hier aangetref.
Die gewone ranonkels wat dikwels in tuine geplant word, is spesies of hibriede van die genus Ranunculus wat van die Noordelike Halfrond afkomstig is. Ook die anemoon wat die meeste in Suid-Afrikaanse tuine geplant word (Anemone coronaria), is van die Noordelike Halfrond afkomstig. Die familie Menispermaceae is grotendeels tot die trope beperk, waar daar ongeveer 70 genera en 300 spesies voorkom. 'n Paar genera kom ook in die gematigde dele voor en die ontleding van fossiele het aangetoon dat die familie vroeër in die Noordelike Halfrond goed verteenwoordig was.
Daar is geen verteenwoordigers van die familie in Suid-Afrika nie. Die meeste Menispermaceae is liane met enkelvoudige, gelobde, handvormig beaarde blare. Ook die tien genera en ongeveer 250 spesies van die Berberidaceae kom hoofsaaklik in die gemagtigde dele van die Noordelike Halfrond voor. Hulle is almal meerjarige kruidagtige gewasse of struike met enkelvoudige of saamgestelde blare en blomme wat alleen of in trosse gedra word.
Die Lardizabalaceae is 'n klein familie van agt genera en 20 spesies wat oor Suidoos-Asië en Chili versprei is. Met uitsondering van die genus Decaisnea is hulle almal liane met handvormig saamgestelde blare. Van die laaste twee families word ook geen verteenwoordigers in Suid-Afrika aangetref nie.
Bronnelys
[wysig | wysig bron]- Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0-908409-64-8, volume 23, bl. 164
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Ranonkelagtige.
Wikispecies het meer inligting verwant aan Ranonkelagtige- (en) "Buttercup". Encyclopædia Britannica. Besoek op 20 Augustus 2019.
