Paul Tortelier

Paul Tortelier (21 Maart 1914 – 18 Desember 1990) was 'n Franse tjellis en komponis.

Tortelier was gebore in Parys as die seun van 'n kabinetmaker met wortels in Bretagne . Hy was aangemoedig om die tjello te speel deur beide sy vader Joseph en moeder Marguerite(Boura). Aangesien hy intellektueel begaafde was, is hy reeds op 12 jaar by die Paryse Konservatorium ingeskryf waar hy die tjello bestudeer het saam met Louis Feuillard en daarna saam met Gérard Hekking. Hy het op 16-jarige leeftyd die eerste prys gewen in tjello by die konservatorium en het tydens die geleentheid die Elgar Tjello Concerto gespeel. Hy het daarna harmonie under Jean Gallon gestudeer. Sy debuutopvoering was in 1931 op die ouderdom van 17 jaar gemaak saam met die Orchestre Lamoureux waartydens hy Édouard Lalo se tjellokonsert gespeel het.

In 1935 het Tortelier as eerste tjellis aangesluit by die Monte-Carlo Filharmoniese Orkes en saam met die orkes gespeel tot 1937. Hy het opvoerings gegee onder Bruno Walter en Arturo Toscanini, en hy het ook die solodeel gespeel in Richard Strauss se' Don Quixote , met die komponis wat gedirigeer het. Dit is 'n stuk wat dikwels geassosieer sou word met Tortelier aangesien hy baie opvoerings daarvan gegee het en dit ook opgeneem het.

In 1937 het hy aangesluit by die Boston Simfonieorkes onder Serge Koussevitsky, waar hy tot 1940 as eerste tjellis sou speel. In 1938 het hy sy sololoopbaan by Boston se stadsaal begin, begelei deur Leonard Shure. Hy was ook vanaf 1947-47 eerste tjellis gewees van die Orchestre de la Société des Concerts du Conservatoire, Parys. In 1947 het hy sy Britse buiging gemaak onder Thomas Beecham toe hy weer Don Quixote gespeel het tydens die Fees van Richard Strauss in Londen. "My seun", het Beecham gese, "jy sal suksesvol wees in Engeland omdat jy oor die die regte temperament beskik". In 1950 was Tortelier deur Pablo Casals geselekteer om die primêre tjellis te wees tydens die Prades Feesorkes. Tortelier het geglo dat van al die tjelliste, dit Casals was wat hom die meeste beïnvloed het. 'n Franse kritikus het van Tortelier geskryf:" Indien Casals Jupiter is, dan is Tortelier Apollo." Tortelier het ook tydens die Peabody Mason Concert reeks van 1952 in Boston gespeel..^[1]

Hy was professor van musiek by die Conservatoire de Paris (1956–69); Folkwang Hochschule in Essen (1969–1975); en ook die Nice Konservatorium (1978–80). He was ook 'n honorêre professor by die Sentrale Konservatorium in Beijing, China. Ten spyte daarvan dat hy Frans was, het hy sy studente gemaan om Franse musiek te vermy en te konsentreer op Beethoven en Mozart- synde musiek te wees wat meer verkieslik vir die publiek was.

Alhoewel hy 'n Katoliek was, was Tortelier geïnspireer deur die ideale van die stigters van die nuutgevormde staat van Israel in 1948, en in die jare van 1955 tot 1956 het hy tyd saam met sy vrou en twee kinders spandeer in die Maabarot Kibboets naby Netanya.

Sy komposisies sluit 'n concerto vir twee tjellos en orkes (1950); 'n solo tjello suite in D; en twee sonatas vir tjello en klavier, in. Hy het ook 'n stel variasies vir tjello en orkes geskryf, en 'n simfonie nl. die Israel Simfonie na aanleiding van sy ondervinding in die kibboets. Sy uitgawe van Johann Sebastian Bach se Tjellosuites was deur Galliard gepubliseer in 1966.

Hy het aan Jacqueline du Pré klasse gegee toe sy kortliks sy klasse bygewoon het by die Parys Konservatorium, alhoewel hy nie haar prinsipiële of primêre onderwyser was nie (dit was William Pleeth gewees). Ander studente het Arto Noras, Nathan Waks en Raphaël Sommer ingesluit. Tortelier het in die 1970's 'n reeks meestersklasse aangebied wat opgeneem was en uitgesaai is op televisie deur die BBC, welke opnames sy dinamiese speelstyl ten toon gestel het.

Sy belangstellings het fietsry en die speel van die fluit ingesluit. Behalwe vir sy opvoerings op die tjello het hy ook verskynings as dirigent gemaak toe hy ouer geword het. (soortgelyk aan Mstislav Rostropovich. Alhoewel Rostropovich somtyds as die uitvinder daarvan geag word, was dit Tortelier wat die uitvinder was van die "skuins" gehoue tjello spits-wat dit moontlik gemaak het om die instrument meer horisontaal as vertikaal te hou.^[2]

Paul Tortelier het twee keer getrou. Sy eerste huwelik aan Madeleine Gaston het op 'n egskeiding in 1944 uitgeloop. Sy tweede huwelik was met Maud Monique Martin (ook 'n tjellis). Sy seun , Yan Pascal Tortelier, is 'n vername dirigent, en sy dogter, Maria de la Pau is 'n pianis. Hy het op die ouderdom van 76 gesterf aan 'n hartaanval in Villarceaux, Yvelines, naby Parys.

Tortelier het sy kinders onttrek van formele opvoering sodat hulle kon konsentreer op musiek. Hy was daaroor gevra, gedurende 'n onderhoud met Huw Wheldon op Britse televisie, en toe Wheldon vra of daar nie owerhede in Frankryk is wat jou dwing om jou kinders skool toe te stuur nie, het Tortelier geantwoord: "Ek wil nie enigiets oor owerhede weet nie. Ek is 'n solis, en my kinders sal soliste word." Weldon het daarna gevra "maar wat gebeur indien hulle nie soliste word nie?" waarop Tortelier verrassend geantwoord het, "Wel, indien jy begin dink wat sal gebeur indien jy nie slaag nie, sal jy nooit slaag nie."

Vername opnames sluit die Johann Sebastian Bach Tjello Suites van 1960 in Parys, en die opnames daarvan in Londen in 1982, die Elgar Tjello Concerto, met die Londen Filharmoniese Orkes met Adrian Boult as dirigent in 1972, en Richard Strauss se Don Quixote (Strauss) saam met die Koninklike Filharmoniese Orkes van 1947/48 onder Thomas Beecham in; sowel as die Sächsische Staatskapelle Dresden opnames van dieselfde werk onder Rudolf Kempe van 1973 in. (alles vir EMI ,met wie hy 'n eksklusiewe kontrak gehad het).

• "Bach in Duits beteken spruit of stroom--hierdie stroom hardloop na die rivier en daardie rivier hardloop na die see. Dit is 'n progressie wat op delikate en poëtiese wyse begin. Indien jy te veel uitdrukking met oordadige Romantisme byvoeg, hou die water op met vloei....indien jy 'n abstrakte Bach wil hê...dan word die water koud. Daar is [dan] nie langer 'n Bach wat God en natuur vereer nie, maar een wat die metronoom vereer."^[3]

• Anderson, Robert "Total Cellist" The Musical Times, Vol. 125, No. 1698 (Aug., 1984), bl. 446.
• Baker's Biographical Dictionary of Musicians (2001)
• Holland, Bernard "Paul Tortelier, a French Cellist And Political Idealist, Dies at 76." New York Times, 20 Desember 1990.
• Marquis Who's Who.
• Paul Tortelier. A Self-Portrait in Conversation with David Blum. Heineman, Londen, 1984.
• "Saraband" (onderhoud) The Economist, 25 Augustus 1990, bl. 75.

• cellist.nl: Paul Tortelier biografie, video, lys van onderwysers en leerlinge Geargiveer 3 Maart 2016 op Wayback Machine
• cello.org: Paul Tortelier biografie
• May Music Save Peace CD^{[dooie skakel]}