Moncton

Moncton
Stad
Byname:  Hub City
Leuse(s):  Resurgo
Ligging van Moncton in Nieu-Brunswyk.
Koördinate: 46°07′58″N 64°46′17″W / 46.13278°N 64.77139°W / 46.13278; -64.77139
Land	Kanada
Provinsie	Nieu-Brunswyk
Stigting	1766
Regering
• Tipe	Stedelike raad
• Burgemeester	George LeBlanc
Oppervlak
• Stad	141,17 km2 (54,51 vk. myl)
• Stedelik	146 km2 (56 vk. myl)
• Metro	2 406 km2 (929 vk. myl)
Hoogte	70 m (230 ft)
Bevolking
• Stad	69 074
• Digtheid	473,1/km2 (1 233,5/vk. myl)
• Stedelik	107 086
• Stedelike digtheid	733,5/km2 (1 912,3/vk. myl)
• Metro	138 644
• Metrodigtheid	57,6/km2 (149,2/vk. myl)
Tydsone	UTC-04:00 (AST)
• Somertyd	UTC-03:00 (ADT)
Poskode	E1A-E1G
Skakelkodes	506
Webwerf	moncton.ca

Moncton is een van die ag stede in die Oos-Kanadese provinsie Nieu-Brunswyk met sowat 69 074 inwoners in die stad en sowat 138 644 in die metropolitaanse gebied (2011). Die stad dra die naam van Robert Monckton, 'n Britse offisier wat destyds die toesig oor die deportasie van die Akadiërs hou.

Moncton lê in die suidoostelike deel van die provinsie Nieu-Brunswick; in die vallei van die Petitcodiacrivier, ten die noordoewer van 'n gedeelte waar die rivier 'n draai maak. Die vroeë setlaars gebruik dan ook die Franse bynaam le Coude vir die gebied. Moncton lê in die hartland van die maritieme provinsies. Teen die einde van die 19de eeu staan Moncton danksy die bou van belangrike spoorweglyne as die Hub City bekend. Die stad word ook die hoofkwartier van die Intercontinental Railway van Kanada.

Terwyl Moncton nou oorwegend Engelstalig is, praat sowat een derde van die bevolking Frans. Moncton tree ook as die gasheerstad van die Internasionale Spitsberaad van die Frankofonie in Augustus 1999 op. 'n Aantal Franstaliges in die stad bewaar die ou Akadiese Chiac-dialek.

Die stadsraad het op 6 Augustus 2002 besluit om van Moncton die eerste Kanadese stad te maak wat amptelik tweetalig is.

Die Capitol Theatre is 'n gerestoureerde vaudeville-huis uit die twintigerjare van die 20ste eeu wat nou as die sentrum van die stad se kulturele lewe dien. Ander belangrike instellings is die Atlantic Ballet Theatre en die Franstalige Théâtre l'Escouette. In die Moncton Coliseum, 'n arena met 8 000 sitplekke, vind konserte en handelskoue plaas. Dit is ook die hoofkwartier van die Moncton Wildcats, die plaaslike hokkiespan. Die hoofmusea is die Moncton-museum en La Musée Acadienne by die Franstalige Université de Moncton.

Die tweetalige Northrop Frye Literêre Fees vind in April plaas, ter ere van die literêre kritikus Northrop Frye. Skrywers van dwarsoor die wêreld woon die fees by. Die Internasionale Wyn- en Kos-uitstalling (World Wine and Food Exposition), wat elke November in Moncton plaasvind, is die grootste in Oos-Kanada.

Ter herdenking van 400 jaar Franse nedersettings in Noord-Amerika bied die museum Pointe-à-Callière (Montreal) in samewerking met die Musée du Château des ducs de Bretagne in Nantes (Frankryk) die uitstalling France / Nouvelle France, de l'Acadie à la Louisiane in die Musée acadien de l'Université de Moncton aan (29 Maart - 5 Junie 2005).

Die internasionale lughawe van Moncton is onlangs vergroot. Die spoorwegmaatskappye VIA Rail Canada en Canadian National Railway en die grootpad Trans Canada Highway verbind Moncton met die res van Kanada. Die stad is danksy sy ligging vandag 'n belangrike handelsentrum.

• Champlain Place is 'n winkelsentrum in die voorstad Dieppe.
• Crystal Palace is 'n vermaaklikheidspark teenoor Champlain Place.
• Die Gat van die Getye word deur die enorme getye van die Fundybaai veroorsaak, waarby die Petitcodiacrivier stroomop begin vloei.
• Magneetheuwel (Magnetic Hill) is 'n optiese illusie wat deur die plaaslike topografie veroorsaak word. Die plek word as 'n toeristesentrum ontwikkel; 'n dieretuin en 'n water-vermaaklikheidspark (Magic Mountain) is deel van die projek.

Moncton is 'n belangrike bestemming vir toeriste. In die omgewing van die stad is twee nasionale parke, Fundy National Park en Kouchibouguac National Park). Die warmwaterstrande van Northumberland Straight en die rotse van Hopewell Rocks lê eweneens digby die stad. Die Confederation Bridge na Prince Edward-eiland is 'n argitektoniese besienswaardigheid.

Moncton beskik oor twee universiteite: Die Université de Moncton, die grootste Franstalige universiteit buite die provinsie Quebec, en die Atlantic Baptist University, 'n klein Christelike instelling wat hom op die vrye kunste en natuurwetenskappe toespits. Daarnaas bied die University of New Brunswick grade in verpleegkunde aan. Mount Allison University, wat as een van die beste voorgraadse universiteite in Kanada beskou word, lê naby in die stad Sackville.

Daar is ook twee kampusse van die New Brunswick Community College in die gebied; die NBCC Moncton-kampus is Engelstalig, terwyl CCNB Dieppe Franstalige kursusse aanbied. Hierdie instellings spits hulle op die handels- en tegniese opleiding toe. Daar is ook 'n aantal privaatkolleges in die stad; die Moncton Flight College is een van die oudste in die land en het vir homself 'n baie goeie naam as een van die beste vliegskole verwerf.

Die twee grootse hospitale in die gebied is The Moncton Hospital (oorwegend Engelstalig, met sowat 400 beddens) en die Hôpital Georges-L. Dumont (oorwegend Franstalig, 350 beddens).

Moncton beskik oor twee koerante wat daagliks verskyn, die Engelstalige Times & Transcript, wat ook die belangrikste blad in Nouveau-Brunswick is, en die Franstalige L'Acadie Nouvelle. Daar is twee plaaslike televisiestasies, Radio-Canada/CBC (Franstalig) en ATV / CTV Television Network (Engelstalig). Daarbenewens saai twaalf radiostasies hul programma's vanuit Moncton uit.

• Aliant Tower: Die uitsaaitoring van 35 verdiepings oorheers die stadshorison van Moncton.

Nadat Moncton twee keer bankrot gegaan het, is dit in 1891 met die leuse Resurgam (Ons gaan herrys) as 'n stad geïnkorporeer.

Aanvanklik was die Intercolonial Railway en National Transcontinental Railway die belangrikste werkverskaffers in die stad. Ná die samesmelting van die twee maatskappye as Canadian National Railways, het CNR die grootste onderneming in die gebied geword. Spoorwegwerwe het die ekonomiese basis van die stad gevorm. Nadat die werwe in 1988 gesluit is, het die federale en provinsiale regerings met die herstrukturering van die plaaslike ekonomie begin. In die jare negentig het die informasietegnologie nuwe werkgeleenthede vir Moncton se inwoners aangebied; veral inbelsentrums het op sy tweetalige werkers gesteun. Moncton is nou die stad wat in die maritieme provinsies die vinnigste groei beleef, en daar word verwag dat dit teen die jaar 2010 die grootste stad van Nouveau-Brunswick sal wees.

Wikimedia Commons bevat media in verband met Moncton.

• Webwerf van L'Université de Moncton
• Webwerf van die stad Moncton