Mochudi

Mochudi
Lugfoto van Mochudi, Augustus 2007.
Mochudi
Koördinate: 24°25′S 26°9′O / 24.417°S 26.150°O / -24.417; 26.150
Land	Botswana
Distrik	Kgatleng
Stigting	1871
Hoogte	938 m (3 077 ft)
Bevolking
• Totaal	~40 000
Tydsone	UTC+2 (SAST)

Mochudi is 'n dorp in Botswana. Die dorp is die hoofstad van die Kgatleng-distrik.

Eerw. Pieter Brink van Wellington het enkele jare lank as ds. Henri Gonin se assistent op die sendingstasie Saulspoort, sowat 65 km noord van Rustenburg, onder die Bakgatlastam gewerk. Toe die ou kaptein Gamjan, kaptein Lentswe (Linchwe) se vader, met die grootste deel van sy volk na die Pilanesberg trek, het eerw. Brink hom daarheen gevolg en enkele jare onder hulle gewerk. Nie lank daarna nie het Gamjan nog dieper die woestyn ingetrek en 'n ander stam verslaan, maar die onverskrokke sendeling, wat onlangs sy vrou verloor het, het hom ook derwaarts gevolg. Die plek wat die stam en hul sendeling bereik het, staan sedertdien as Mochudi bekend.

Eerw. Brink het sy eerste indrukke van die ou kaptein se kraal as volg beskryf (uit die Nederlands vertaal): "Ons was nog nie lank uitgespan nie, toe ek die koppies begin beklim om 'n duidelik beeld van die ligging van die plek te kry. Ek is egter telkens teleurgestel, want daar was steeds hoër punte wat gedurig die uitsig belemmer het. Enige dae later het na die hoogste koppie gestap wat taamlik ver van die kraal verwyder is. Ek moes twee uur ver deur bosse en struike stap, deur gate en spelonke my weg deurdring ten einde my doel te bereik. Eindelik kom ek toe op die kruin van die hoogste koppie te staan waar ek 'n krans hoër as die bome gevind het en wat gemaklik uitgeklim kon word. Van hierdie plek af het ek 'n fraai uitsig oor die groot Kalahariwoestyn met haar onafsienbare vlaktes, geheel bedek met donker groen bome en bosse, wat herinner aan 'n groen see. Daar sit ek toe op 'n hoë rots, menslik gesproke heeltemal eensaam en alleen in die doodstil woestyn, waar net die blare van die bome, deur die sagte suidewind beweeg, hulle laat hoor. Wat ek daar gevoel het, kan ek nie beskryf nie. Die gedagte aan die duisende heidene wat in die grote woestyn om my ronddwaal, die gedagte aan die sending van ons Kerk en aan die werk wat ek kom doen het, die gedagte aan my dierbare vrou daarbo – sulke gedagtes het my hele siel vervul. Hoe leeg het my wêreld nou geword! Hoe vreemd voel ek my daarin! Ek was alleen en tog nie alleen nie, want die Here was met my as 'n sterke Held." Toe eerw. Brink na die kaptein se kraal terugkeer, het hy hom "geheel beschonken" aangetref. Veel hulp het hy dus nie van hom gekry nie, maar die sendeling het sy werk moedig voortgesit. Later het hy in die huwelik getree met 'n mej. Rousseau, wat 12 jaar lank te midde van vele ontberinge en opofferinge saam met eggenoot gearbei het op die sendingstasie Mochudi, waarvan die jong egpaar die stigters was.

Ná eerw. Brink se dood het eerw. Beijer, 'n Duitse sendeling, op Mochudi kom arbei. Hy het egter nie lank gelewe nie en ná sy vertrek moes die toegewyde en moedige Debora Retief twee jaar lank die werk aan die gang hou tot 'n sendeling weer gestuur kon word, maar ds. Willie Neethling is oorlede slegs 10 maande nadat hy na Mochudi gekom het. Hy is oorlede drie uur nadat hy ernstige beserings opgedoen het toe hy van die kerk se gewel afgeval het terwyl hy tydens 'n storm daarna gaan omsien het.

Die Buitelandse Sendingkommissie van die Kaapse Kerk het ds. Pieter Stofberg beroep om sy ou klasmaat, William James (Willie) Neethling, op te volg as sendeling onder die Bakgatlastam op Mochudi. Kort ná die aanvaarding van dié beroep, trou Stofberg in Johannesburg met Anna Hofmeyr (17 Augustus 1871 – 23 Maart 1899^[1]), die dogter van dr. Servaas Hofmeyr van Montagu. Voor haar huwelik het sy onderwys gegee en in Engeland opleiding as verpleegster en evangelisasie-werkster ontvang. Op 31 Julie 1898 is die egpaar op Stellenbosch na hul nuwe werkkring afgevaardig waar ds. Stofberg op 13 Augustus 1898 deur ds. Henri L. Gonin op Mochudi bevestig is.

Die eerste paar maande van ds. en mev. Stofberg se dienstyd is deur groot hongersnood onder die inboorlinge gekenmerk. Naas die sendingwerk, onderwys en geneeskundige hulp, moes die egpaar dus ook vir noodleniging sorg. Slegs agt maande ná hul aankoms sterf sy vrou onverwags aan die koors (malaria).^[2] Ten spyte van dié tragiese verlies sit ds. Stofberg sy taak met ywer voort tot 'n tweede terugslag die sendingstasie sewe maande later tref met die uitbreek van die Tweede Vryheidsoorlog. Op 22 Oktober 1899 is al die blanke lede van die sendingpersoneel deur die Britse troepe gevange geneem en na Bulawayo in Suid-Rhodesië gestuur. Later is hulle toegelaat om na die Kaapkolonie of Transvaal te gaan, terwyl slegs een, Deborah Retief, toestemming kon kry om na Mochudi terug te keer.

Ds. Stofberg vertrek gevolglik in Junie 1901 na Europa om 'n kursus in die geneeskunde te volg. Van die begin van 1902 af tot die einde van die oorlog tree hy as kapelaan van die Boerekrygsgevangenes in Portugal op. Hy keer in Julie 1902 na Suid-Afrika terug en hervat die volgende maand sy werk op Mochudi. Tydens sy afwesigheid het 'n reeks ongelukkige gebeurtenisse langs die grens tussen Transvaal en Betsjoeanaland plaas. Hoewel die Bakgatla onder hul opperhoof Lentswe (Linchwe) aanvanklik neutraal wou bly, is hulle tog aan die Britse kant in die Driejarige Oorlog betrek. Dit het uitgeloop uit op 'n aanval – bekend as die moord van Derdepoort – sonder Britse magtiging deur Bakgatla en ander Tswana op 'n Boerelaer op 25 November 1899; die verbranding (as vergelding) van die inboorlingstatte langs die Maricorivier deur die Boere, en herhaalde rooftogte deur die inboorlinge op die plase aan die grens. Hierdie gebeurtenisse, tesame met die langdurige afwesigheid van die sendelinge, het die sendingwerk benadeel en die verhouding tussen die wit en swart mense versteur. Dit het Stofberg, wat 'n Afrikaner met sterk nasionale gevoel was, in 'n moeilike posisie geplaas.

Nogtans het Lentswe die leiding in verband met die oprigting van 'n groot nuwe kerkgebou geneem wat in Maart 1904 in gebruik geneem is teen 'n koste van £2 000 wat hy self onder sy mense bymekaargemaak het, terwyl 'n nuwe skoolgebou in Junie 1906 voltooi is.

Gedurende sy dienstyd op Mochudi het ds. Stofberg etlike beroepe na makliker standplase in Suid-Afrika^[2] en selfs een in Londen van die hand gewys. Kort ná sy verlowing omstreeks 1906 besluit ds. Stofberg om as sendeling na Gutu, in Masjonaland, te gaan. In Februarie 1907 was hy egter in 'n ongeluk op Mochudi betrokke en spoedig het dit geblyk dat hy 'n ongeneeslike kwaal opgedoen het (prof. G.B.A. Gerdener beskryf dit as "'n geheimsinnige en ongeneeslike siekte"^[2]). Ná 'n siekbed van etlike maande waartydens hy swaar gely het, sterf hy aan die woning van sy suster op Robertson en word op Worcester begrawe.

• (nl) Dreyer, eerw. Andries 1910. Historisch Album van De Nederduitsche Gereformeerde Kerk in Zuid Afrika. Kaapstad: Cape Times Beperkt.
• (nl) Dreyer, eerw. Andries. 1924. Eeuwfeest-Album van de Nederduits Gereformeerde-Kerk in Zuid-Afrika, 1824–1924. Kaapstad: Publikatie-Kommissie van de Z.A. Bijbelvereniging.
• (af) De Kock, W.J. (hoofred.) 1968. Suid-Afrikaanse Biografiese Woordeboek deel I. Kaapstad: Nasionale Boekhandel Beperk.
• (en) Gerdener, prof. G.B.A. in Potgieter, D.J. (hoofred.) 1974. Standard Encyclopaedia of Southern Africa vol. 10. Cape Town: Nasionale Opvoedkundige Uitgewery.
• (en) Murray, ds. H. Murray in Potgieter, D.J. (hoofred.) 1974. Standard Encyclopaedia of Southern Africa vol. 10. Cape Town: Nasionale Opvoedkundige Uitgewery.
• (af) (en) Hofmeyr, W. Lou(w); Hofmeyr, Nico J.; Hofmeyr, S.M.; Hofmeyr, George S.; Hofmeyr, Johannes W. (samestellers). 1987. Die Hofmeyrs: 'n Familiegeskiedenis. Lynnwoodrif en Bloemfontein: Die Samestellers.