Leopold Godowski

Leopold Godowski (13 Februarie 1870 – 21 November 1938) was 'n Pools-Amerikaanse klaviervirtuoos ^[1], komponis, en onderwyser. Hy was een van die mees hooggeagte uitvoerders van sy tyd - en bekend om sy teorieë betreffende 'die aanwending van ontspanne gewig en ekonomie van beweging' binne die klavier- of pianiste tegniek - beginsels wat later gepropageer is deur van Godowski se leerlinge soos Heinrich Neuhaus.

Hy was tussen die musikale reuse van sy tyd beskou as die Boeddha van die klavier , en hy was verder waarskynlik die mees verstommende geval van 'n selfgeleerde kunstenaar en skepper in die geskiedenis van kuns, welke hom uitsonderlik maak.^[2] Ferruccio Busoni het ook beweer dat hy en Godowski "die enigste komponiste was om enigiets van belang of betekenis by te voeg tot die klavier repertoire sedert Franz Liszt."

Godowski was as komponis die beste bekend vir sy Java Suite, Triakontameron, en sy Passacaglia en Walzermasken. Hy het ook verskeie transkripsies of verwerkings van ander komponiste se werke gemaak. Die mees bekendste werk in die verband is die 53 Studies op Chopin se Études. (1894–1914).^[3]

Godowski was een van die mees hooggeagte pianiste van sy tyd, en was geprys deur onder meer luisteraars, verhore, kollegas en kritici. Arthur Rubinstein het opgemerk dat dit hom "vyfhonderd jaar sou neem om 'n tegniek soos Godowski s'n te kry".

Godowsky se fenomenaal ingewikkelde transkripsies en onverbeterlike tegniek het sommige kritici so ver beweeg as om hom te beskryf as "'n pianis vir pianiste", soos James Huneker ook gedoen het.^[4] Van Godowski se bewonderaars was sulke uitsonderlike pianiste soos Vladimir de Pachmann en Sergei Rachmaninoff, wat, volgens Godowski se dogter Dagmar, haar vader se musiek en opvoerings verafgod het.^[5]

Selfs persone wat nie van Godowski se interpretasies gehou het nie, het gewoonlik sy geweldige tegniese begaafdheid erken. Claudio Arrau het byvoorbeeld verklaar dat Godowski "een van die grootste tegnici" is, alhoewel hy sy speelwerk as "vervelig" beskou het en gekla het dat Godowski "nooit bo mezzo-forte gespeel het nie.".^[6] Godowski se ontsaglike repertoire omvat meer as twee eeue se musiek, van kontemporêre musiek tot die musiek van Rameau en Lully, wie se musiek hy verwerk het.^[7]Alhoewel hy gereeld openbare konserte gespeel het tot 1930, was Godowski 'verhoogsku', en het hy veral 'n afkeur gehad aan opname-ateljees, soos ook baie van die kunstenaars van sy tyd. Op een gebeurlikheid het hy die opnameproses as volg beskryf:

"Die vrees om 'n klein foutjie te maak vermeerder terwyl mens speel en vorder; hoe beter mens die voorafgaande stuk gespeel het; hoe meer het die vrees geword terwyl mens die teenswoordige stuk speel. Dit was 'n vreeslike beproewing, soveel te meer vir die sensitiewe kunstenaar. Ek het in Londen in die Lente van 1938 'n groot verswakking in my gesondheid beleef, juis as gevolg van daardie senuwee-dodende martelinge. Hoe kan 'm mens dink aan emosie!^[8]

Gevolglik is dit bekend dat Godowski se beste werk nie in die openbaar of in die opname-ateljee plaasgevind het nie, maar eerder tuis. Nadat hy een aand Godowki se huis verlaat het, het Josef Hofmann aan Abram Chasins gesê: "Moet nooit vergeet wat jy vanaand gehoor het nie, jy moet nooit daardie klank vergeet nie. Daar is niks soos dit in die wêreld nie. Dit is tragies dat die wêreld nooit vir Popsy hoor speel het soos slegs hy kan speel nie"^[9]

Godowsky se leerlinge sluit Paul Wells, Apolinary Szeluto, Jan Smeterlin, Issay Dobrowen, Tina Lerner, Fannie Charles Dillon, Alice Frisca, Abbey Simon, Myrtle Elvyn, en, mees belangrik, Heinrich Neuhaus, in - wie op sy beurt onder andere Sviatoslav Richter, Emil Gilels, en Radu Lupu geleer het.