Kwaliteit

Kwaliteit is soms 'n sinoniem vir eienskap, maar word dikwels gebruik om aan te dui of iets of iemand aan 'n doel beantwoord. Dit is in 'n filosofiese sin 'n begrip wat moeilik is om te definieer, maar wat op die praktiese vlak dikwels gebruik word om byvoorbeeld tegniese eienskappe van 'n stof en die geskiktheid vir 'n bepaalde gebruik aan te dui.

Enkele ander definisies van kwaliteit is:

• Geskiktheid vir gebruik deur die skrywer Joseph Juran^[1]
• Voldoening aan vereistes deur die skrywer Phil Crosby^[2]
• Die geheel van die kenmerke van 'n entiteit wat betrekking het op die vermoë van die entiteit om bekendgemaakte en vanselfsprekende behoeftes te bevredig. (Nederlands Normalisatie Instituut)
• Volgens ISO 8402 is kwaliteit: Die geheel van eienskappe en kenmerke van 'n produk of diens wat van belang is vir die voldoening aan vasgestelde of vanselfsprekende behoeftes.

Kwaliteit kan nie uitsluitend vanaf die begrip klant of klantebehoeftes gedefinieer word nie aangesien dit gaan oor die objektiewe vastelling van wat kwaliteit is.

Die begrip kwaliteit het deur die loop van die eeue al hoe belangriker geword met die toename van die aantal produkte, werkswyses en internasionalisering. Ook in die ou tyd het daar egter reeds 'n deeglike besef van kwaliteit en die nut van die begrip bestaan. Die term word dikwels saam met die term kwantiteit gebruik. Aristoteles het in sy skrywes klem gelê op kwaliteit, terwyl Galileo Galilei meer klem gelê het op kwantiteit.

Met die groei van nywerheidsproduksie het daar in die jare tagtigs 'n ontwikkeling ontstaan ten opsigte van die voortdurende verbetering of ten minste waarborge van 'n bepaalde vlak van kwaliteit (kwaliteitsorg). Die stelsel is in Japan deur Toyota vervolmaak in die Toyota Production System (ook slanke produksie genoem), waarby 'n vaste doelwit van die bedryf in sy geheel is om die kwaliteit van die produkte en prosesse deurlopend te verbeter. Verskillende wetenskaplikes is dit eens dat die kwaliteit van produkte en prosesse bykans altyd die gevolg is van sorgvuldige en noukeurige probleemanalise en die daaropvolgende beplanning.

'n Aparte probleem, naas die uiteenlopend definisies van die begrip, is die meting van kwaliteit. Die definisie van 'n aspek van kwaliteit vereis die meetbaarmaking, oftewel dat dit moontlik gemaak word om die verskil tussen twee voorwerpe op 'n kwantitatiewe grondslag vas te stel aan die hand van 'n kwaliteitskriterium. Daarby word ingesluit die rangorde, die relatiewe- en die absolute verskil.

Op die gebied van kwaliteit bestaan daar baie standaarde wat deur verskillende wetenskaplike- of owerheidsintansies opgestel is, soos onder andere:

• ISO
• Suid-Afrikaanse Buro vir Standaarde
• DIN (Deutsches Institut für Normung) en
• ANSI (American National Standards Institute).

Die ISO 9000 standaard spesifiseer die vereistes vir 'n kwaliteitsbestuurstelsel wat die vervaardiging van 'n produk of diens moet ondersteun. Die standaard self beskryf nie die aktiwiteite wat uitgevoer moet word om 'n produk van hoë kwaliteit te lewer nie, maar beskryf eerder die vereistes en randvoorwaardes wat tydens die vervaardigingsproses in gedagte gehou moet word. Baie bedrywe dui egter daarop dat hulle aan hierdie standaard voldoen om te kenne te gee dat hulle kwaliteit lewer. Hiervoor kan hulle 'n sertifikaat van voldoening verwerf.

Waar ISO 9000 gaan oor die kwaliteitsbeheerproses, bestaan daar ook standaarde wat die eienskappe beskryf waaraan voldoen moet word om kwalitatief 'n goeie produk te lewer. 'n Voorbeeld hiervan is ISO 9126 wat die kwaliteitsaspekte van sagteware beskryf.