Kontakdubbelvoorwerp
’n Kontakdubbelvoorwerp of kontakbinêr is ’n klein Sonnestelselliggaam soos ’n kleinplaneet of komeet wat uit twee liggame bestaan wat na mekaar toe beweeg het totdat hulle aan mekaar geraak en saamgesmelt het. Dit beteken hulle het vreemde vorms, amper soos ’n grondboontjie. Kontakdubbelvoorwerpe is iets anders as ’n dubbelvoorwerp soos ’n dubbelasteroïde, wat twee aparte liggame is. Die term word ook vir kontakdubbelsterre gebruik.
’n Voorbeeld van ’n liggaam wat as ’n kontakdubbelvoorwerp beskou word, is die Kuipergordelvoorwerp 486958 Arrokoth.[1]
Beskrywing
[wysig | wysig bron]Die komete 67P/Churyumov-Gerasimenko en 8P/Tuttle is waarskynlik kontakdubbelvoorwerpe.[2][3] Asteroïdes wat vermoedelik kontakdubbelvoorwerpe is, is die ongewoon lang 624 Hektor, asook 216 Kleopatra en 4769 Castalia. 25143 Itokawa, wat deur die ruimtetuig Hayabusa afgeneem is, lyk ook soos ’n dubbelkontakvoorwerp; dit het ’n lang, krom vorm. 4179 Toutatis met sy lang vorm, wat deur Chang'e-2 afgeneem is, is ook ’n kandidaat vir ’n kontakdubbelliggaam.[4].
Onder die verafgeleë kleinplanete is die ysige Kuipergordelvoorwerp 486958 Arrokoth as ’n kontakdubbelvoorwerp bevestig toe die New Horizons-tuig in 2019 verby die liggaam gevlieg het.[1]
Hoewel daar nie voldoende waarnemingsdata beskikbaar is nie, word vermoed dié soort liggame is algemeen[1] en dat sowat 10 tot 15% van alle naby-aarde-asteroïdes groter as 200 m kontakdubbelvoorwerpe is.[5]
’n Dubbelster kan ook ’n kontakdubbelvoorwerp wees. Die meeste sulke sterre is verduisterende dubbelsterre, wat beteken hul wentelvlakke is so naby aan mekaar in die siglyn van die waarnemer dat hulle mekaar verduister.[6] Algol, ’n driedubbele sterstelsel in die sterrebeeld Perseus, bevat die beste bekende voorbeeld van ’n verduisterende dubbelster.
Kandidate
[wysig | wysig bron]Die tabel onder bevat naby-aarde-voorwerpe wat deur radar waargeneem is en moontlik kontakdubbelvoorwerpe is.[7]
| Voorwerp | Afmetings (km) (benader) |
Rotasieperiode (uur) |
|---|---|---|
| 2063 Bacchus | 2,6×1,1×1,1 | 14,9 |
| 4450 Pan | 1,0 | 60 |
| 4486 Mithra | 1,6 | 67,5 |
| 4769 Castalia | 0,6 | 4 |
| 11066 Sigurd | 3,0 | 8,5 |
| (179806) 2002 TD66 | 0,3 | 9,5 |
| 2007 TU24 | 0,3 | 36 |
| 8P/Tuttle | 4,5 | — |
| 2014 HQ124 | 0,4 | 20+ |
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ 1,0 1,1 1,2 "Ultima Thule is first contact binary to be explored by a spacecraft". UPI (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Januarie 2020. Besoek op 21 September 2019.
- ↑ Quick Rosetta update: Churyumov-Gerasimenko is a contact binary!
- ↑ Success! A final flawless burn. Rosetta now in tandem with its comet
- ↑ The formation mechanism of 4179 Toutatis' elongated bi-lobed structure in a close Earth encounter scenario
- ↑ Michael Busch (12 Maart 2012). "Near-Earth Asteroids and Radar Speckle Tracking" (PDF). Besoek op 28 Februarie 2014.
- ↑ Bruton, D. "Eclipsing Binary Stars" (in Engels). Stephen F. Austin State University. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 16 September 2019. Besoek op 3 Januarie 2019.
- ↑ Dr. Lance A. M. Benner (18 November 2013). "Binary and Ternary near-Earth Asteroids detected by radar" (in Engels). NASA/JPL Asteroid Radar Research. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 18 Februarie 2020. Besoek op 1 Maart 2014.
{{cite web}}: Eksterne skakel in|author=
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]
Dié artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
