Hannover

Hannover
Kaart	Wapen
	Vlag
Land	Duitsland
Deelstaat	Nedersakse
Koördinate	52°22′N 9°44′O / 52.367°N 9.733°O / 52.367; 9.733
Stigting	Voor 1150
Stadstatus	1241
Oppervlak:
- Totaal	204,3 vk km
Hoogte bo seevlak	55 m
Bevolking:
- Totaal (31 Desember 2020)	534 049
- Bevolkingsdigtheid	2 614/vk km
Tydsone	UTC +1 (MET)
- Somertyd	UTC +2 (MEST)
Klimaat
- Tipe	Gematigde klimaat
- Gemiddelde jaarlikse temperatuur	9,2 °C
- Gem. temp. Januarie/Julie	1,4 / 17,7 °C
- Gemiddelde jaarlikse neerslae	642 mm
Burgemeester	Belit Onay (Groenes)
Amptelike webwerf	www.hannover.de

Hannover (Duits: [haˈnoːfɐ], luister (hulp·inligting)) is die hoofstad van die Noord-Duitse deelstaat Nedersakse met 'n oppervlakte van 204,3 vierkante kilometer en 'n bevolking van 534 049 (soos op 31 Desember 2020). Hannover maak deel uit van die administratiewe gewes Hannover (Duits: Region Hannover) en die metropolitaanse gebied (Duits: Metropolregion) Hannover-Braunschweig-Göttingen.

Hannover was ook die hoofstad van die vroeëre Duitse land Hannover en vanaf 1866 van die gelyknamige Pruisiese provinsie. Vandag staan Hannover veral bekend vir sy internasionale uitstalling. Die stad lê by die kruispunt van belangrike nasionale en Europese verkeersare.

Hannover lê in die Leinevallei, 'n gebied waar die Noord-Duitse Vlakte geleidelik na die berg- en heuwellande van Nedersakse begin oorgaan. Die stadsgebied word in die suidweste deur uitlopers van die Weserbergland en in die noorde deur uitlopers van die Lüneburger Heide begrens.

Meer as elf persent van Hannover se oppervlakte word deur bosse en ander groen gebiede beslaan, waaronder die bosgebied van Eilenriede naby die stadsentrum met 'n oppervlakte van 650 hektaar. Die Maschmeer, 'n kunsmatige meer wat suid van die stadsentrum aangelê is, beslaan 78 hektaar. Die Leinerivier vloei in noordwestelike rigting deur die stad.

Hannover lê sowat 55 meter bo seevlak. Die hoogste bergpieke is die Kronsberg aan die suidoostelike rand van die stadsgebied (118 meter) en die Lindener Berg met die Volkssterrewag Hannover (89 meter).

Die mees nabygeleë stede is Hildesheim (sowat 25 kilometer suid van Hannover), Braunschweig (sowat 55 kilometer oos van Hannover) en Wolfsburg (70 kilometer oos van Hannover). Hannover lê sowat 150 kilometer van die Noordsee, 190 kilometer van die Oossee en 70 kilometer van die Harzgebergte af.

Hannover het in die Middeleeue as 'n klein nedersetting van riviervissers en veermans op 'n hoër geleë terras van die Leinerivier ontstaan – sy vroeë naam Honovere beteken dan ook letterlik "die hoë oewer". Naby die dorp was 'n belangrike kruispad van twee handelspaaie en 'n oorgang oor die rivier.

Onder die heerskappy van die grawe van Roden, wat ook as die beskermhere van die dorp opgetree het, het Hannover tot 'n klein markdorp met ambagsmanne, handelaars en ander sakemense gegroei wat stadstatus gekry en an die Welfe-dinastie verkoop is. 'n Historiese dokument uit die jaar 1241, waarin die Welfiese hertog Otto die Kind die voorregte van Hannover bevestig, word as die oudste verwysing na die stad beskou.^[1]

In die 14de eeu is Hannover met 'n stadsmuur versterk; die drie stadspoorte – Leintor, Aegidientor en Steintor – was nou die enigste toegange tot die stad. Die drie Gotiese kerke van Hannover – Aegidien-, Markt- en Kreuzkirche – dateer eweneens uit hierdie tydperk, terwyl die Raadsaal (tans die Ou Raadsaal), wat eeue lank die magsentrum van Hannover sou vorm, sowat honderd jaar later langsaan die Marktkirche ontstaan het.

Die stad het daarna tot by die Dertigjarige Oorlog nouliks verander. Hertog Georg von Calenberg het destyds besluit om tydens die oorlog liewer in die stad as in een van sy kastele te bly en het van Hannover in 1636 sy hoofstad gemaak. Die ou Minorieteklooster vlakby die Leinerivier is tot sy nuwe kasteel uitgebou. Die nuwe stadswyk op die ander oewer, Neustadt (tans Calenberger Neustadt), wat deur pragtige swart-wit vakwerkhuise oorheers is, het die hertoglike amptenare en hofpersoneel gevestig.

Die hertog en sy opvolgers het uiteindelik lede van die Europese hoë adel geword. Hulle is deur die keiser van die Heilige Romeinse Ryk eers tot keurvorste verklaar (in ruil hiervoor moes hulle 'n Rooms-Katolieke in Hannover oprig, die Clemenskerk) en het in 1714 as gevolg van 'n personele unie selfs konings van Engeland geword.

Ná die einde van die personele unie met Engeland en die Napoleontiese tydperk het Hannover in die 19de eeu 'n koninkryk geword. Die hofargitek Georg Ludwig Friedrich Laves het met die grootskaalse uitbou van Hannover tot 'n koninklike hoofstad begin; talle slotte in Hannover en Herrenhausen is net soos die Waterlooplein, die hoofstasie en die operahuis van Hannover deur Laves ontwerp. Tussen die stasie en die ou stadskern het 'n nuwe sakesentrum ontstaan.

Die stad het nou vinnig gegroei, en die eerste omliggende dorpe is by Hannover ingesluit. Die nywerheidsomwenteling het egter eers ná die Pruisiese anneksasie van Hannover in 1866 begin – die plaaslike heersers was gekant teen die besoedeling wat nywerhede sou meebring. In die tydperk ná die Frans-Duitse Oorlog het Hannover vanaf 1871 'n groot ekonomiese opswaai beleef – nuwe stadsbuurte en nywerhede het ontstaan, en nog meer dorpe is by die stad ingelyf. In 1920 is ook die stad Linden by Hannover ingesluit.

Met die bou van die Mittellandkanaal en later snelpaaie het Hannover tot 'n vervoersentrum ontwikkel. Eers met die Tweede Wêreldoorlog het Hannover 'n agteruitgang beleef – as gevolg van bomaanvalle was twee derdes van die geboue verniel en duisende inwoners is dakloos gelaat. Talle vlugtelinge, wat uit die Russies- en Pools-besette gebiede in die ooste van Duitsland na Hannover gestroom het, het die situasie nog verskerp. Nadat 6,3 miljoen kubieke meter se bouvalle en puin verwyder was, het die heropbou van Hannover begin.^[1]

Hannover het weer as 'n pragtige stad met talle parke en ontspanningsgebiede, asook beduidende kulturele instellings verrys. As die moderne hoofstad van die nuutgeskepte deelstaat Nedersakse tree Hannover sedert 1947 ook gereeld as die gasheerstad van die internasionaal bekende Hannover-tentoonstellings op. Tussen 1986 en 2018 het ook die grootste jaarlikse tentoonstelling van die telekommunikasie- en inligtingbedryf, CEBIT, hier plaasgevind. In 2000 was Hannover die gasheerstad van die wêreldtentoonstelling EXPO 2000. Dit was een van die gasheerstede tydens die FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1974, FIFA Sokker-Konfederasiebeker in 2005 en FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2006.

'n Aantal tradisionele nywerheidsmaatskappye, wat in die 19de eeu in Hannover gestig is, het tot internasionaal bekende ondernemings gegroei, waaronder die motoronderdelevervaardiger Continental AG, Volkswagen Nutzfahrzeuge ('n vervaardiger van kommersiële voertuie), WABCO (elektroniese motorstelsels), Komatsu Hanomag (boumasjiene), Varta (tans Johnson Controls, batterye) en VSM (slypmiddels).

'n Aantal sementprodusente, wat hoofsaaklik in die stadsdeel Misburg-Süd en sy omgewing gekonsentreer is, het van Hannover sedert die 19de eeu die sentrum van die Nedersaksiese sementbedryf gemaak. Leidende ondernemings in die voedselbedryf sluit Bahlsen, Harry-Brot en die brouerye Gilde Brauerei en Herrenhäuser Brauerei in.

Bekende historiese ondernemings was die mynbouonderneming Preussag (in 2002 hernoem tot TUI), Hanomag ('n vervaardiger van kommersiële voertuie), die sjokoladevervaardiger Sprengel (in 1979 deur Stollwerck oorgeneem en in 2001 gesluit), Pelikan AG en Geha (twee beduidende spelers in die skryfbehoeftebedryf), die ruolie-raffinadery Deurag-Nerag (in 1986 gesluit) en Deutsche Grammophon Gesellschaft (kort DGG, later Polygram, 'n vervaardiger van plate, gesluit in 1990). Ook die laaste hoofkwartier van die petrolvervaardiger en vulstasie-onderneming Gasolin AG was tot en met 1971 in Hannover gesetel.

Die dienstesektor in Hannover sluit 'n aantal banke, finansiële ondernemings en versekeringsmaatskappye in, waaronder Norddeutsche Landesbank Girozentrale (NORD/LB), Sparkasse Hannover, Hannoversche Volksbank, ING-DiBa, Bankhaus Hallbaum, AWD, VHV, KKH-Allianz, LBS, Hannover Rück, Hannoversche Direktversicherung, Hannoversche Leben, HDI Versicherungen en Talanx.

TUI AG, wat sy oorsprong in die voormalihge mynbouonderneming Preussag AG het, het tot een van die belangrikste rolspelers in die Duitse en internasionale toerisme-, vryetyds- en skeepvaartbedryf gegroei. Sy dogtermaatskappye sluit TUI Deutschland, 1-2-Fly en Robinson in. Die hoofkwartier van die lugvaartmaatskappy TUIfly is op die lughawe Hannover-Langenhagen gesetel. Die munisipale onderneming Stadtwerke Hannover voorsien privaat huishoudings en ondernemings in Hannover en sy omgewing van elektrisiteit, gas, water en warmte. Ander beduidende energievoorsieners met hul hoofkwartiere in Hannover is BEB, Gasunie Deutschland, E.ON Energie AG en ExxonMobil.

Die Hannoverse Effektebeurs is reeds in 1785 gestig. Die internet-buitebandhandelaar Delticom is 'n belangrike rolspeler in die Nuwe Ekonomie.

As 'n tradisionele sentrum van handel trek Hannover met sy talle kleinhandelondernemings kopers uit die omgewing en die aangrensende deelstaat Noordryn-Wesfale, veral op openbare vakansiedae met 'n Rooms-Katolieke agtergrond soos Sakramentsdag (Corpus Christi) en Allerheilige wat in die merendeels Protestantse deelstaat Nedersakse nie waargeneem word nie.

Vlakby die hoofstasie van Hannover is in 2008 'n gewilde winkelsentrum met drie verdiepings geopen, die Ernst-August-Galerie. Daarnaas trek ook die afdelingswinkels en ander winkels in die voertgangerlane van die middestad talle kopers. Die winkelstraat Niki-de-Saint-Phalle-Promenade en die winkelpromenade Galerie Luise is eweneens in die middestad geleë.

Wikimedia Commons bevat media in verband met Hannover.

• (en) Toerisme-inligting oor Hannover op Wikivoyage
• (en) Amptelike webwerf
• (en) "Hannover". Encyclopædia Britannica. Besoek op 21 April 2019.