Hamid Karzai

Hamid Karzai حامد کرزی
President van Afghanistan
Ampstermyn 22 Desember 2001 – 29 September 2014
Vise	Karim Khalili Mohammed Fahim Yunus Qanuni
Voorafgegaan deur	Burhanuddin Rabbani
Opgevolg deur	Ashraf Ghani
Persoonlike besonderhede
Gebore	24 Desember 1957 (1957-12-24) (66 jaar oud) Kandahar, Afghanistan
Politieke party	Onafhanklik
Eggenoot/-note	Zeenat Quraishi (2009-hede)
Kind(ers)	3
Alma mater	Himachal Pradesh Universiteit
Religie	Soenni-Islam

Hamid Karzai (Pasjtoe: حامد کرزی‎, Dari: حامد کرزی; gebore op 24 Desember 1957 in Kandahar, Afghanistan) is die eerste demokraties verkose President van Afghanistan (vanaf 22 Desember 2001 tot 29 September 2014). Hamid Karzai was sedert Desember 2001 die Voorsitter van die Oorgangsadministrasie en die interim president vanaf Junie 2002. Hy is in 2014 opgevolg deur Ashraf Ghani.

Karzai is gebore in Khandahar as 'n etniese Pastoen en lid van die invloedryke Popalzay-stam (waarvan verskeie Afghaanse Konings gekom het). Sy familie was ondersteuners van Koning Zahir Shah. Gevolglik was hy van vroeg in sy lewe betrokke by Afghanistan se politiek.

Hy volg 'n nagraadse kursus in staatsleer aan die Himachal universiteit in Shimla, Himachal Pradesh, Indië van 1979 to 1983, waarna hy terugkeer as 'n fondsinsamelaar ter ondersteuning van die anti-Sowjet opstand in Afghanistan gedurende die res van die 1980's. Nadat die Sowjetmagte uit Afghanistan verdryf is, het hy as 'n minister in die regering van Burhanuddin Rabbani gedien.

Hy is getroud met Zinat Karzai, 'n opgeleide verloskundige. Hulle is getroud in 1998 en het geen kinders nie. Karzai beskik oor taalvermoëns in Pasjtoe, Dari, Oerdoe, Persies, Engels en Frans.

Nadat die Taliban op die politieke toneel in die 1990's verskyn het, was Karzai aanvanklik 'n ondersteuner. Later het hy van hulle weggebreek, volgens hom oor sy wantroue oor hul noue bande met Pakistan. Nadat die Taliban vir Rabbani in 1996 omvergewerp het, het Karzai geweier om as Afghanistan se VN-ambassadeur te dien. In 1997, het Karzai by verskeie van sy familielede in die Verenigde State aangesluit. In die Verenigde State het hy hom beywer ten gunste van die herinstelling van die monargie in Afghanistan. Sy vader is op 14 Julie 1999 gedood in 'n sluipmoordaanval, vermoedelik uitgevoer deur Talibanagente. Karzai het wraak gesweer teen die Taliban en aktief daarna gewerk om die beweging omver te werp.

In 2001, na die terroriste aanval in die VSA op 11 September, het Karzai saam met die Mujahiddin lojaal aan die Afghanistanse Noordelike Alliansie, die VSA gesteun in sy pogings om die Taliban in Afghanistan omver te werp. Hy het ook internasionale steun vir 'n alternatiewe regering begin werf. In Desember 2001, het uitgeweke politieke leiers van Afghanistan – verskeie met geen ondersteuning binne Afghanistan – byeengekom in Bonn, Duitsland ten einde te besluit oor nuwe leierskapstrukture. Ingevolge die Bonn Ooreenkoms van 5 Desember het hulle 'n interim Oorgangsadministrasie gevorm en Karzai as Voorsitter van 'n 29-lid regerende komitee aangestel. Hy word ingesweer as leier op 22 Desember 2001. Die Loya Jirga van 19 Junie 2002 stel Karzai aan as die interim president van die Afghanistan Oorgangsadministrasie. Hedayat Amin Arsala is as een van sy visepresidente aangestel.

Aanvanklik was Karzai se gesag en populêre steun buite die hoofstad, Kaboel, volgens sommige waarnemers so gering dat gereeld na hom verwys is as die "Burgemeester van Kaboel".

Karzai was 'n kandidaat in die presidensiële verkiesing van 9 Oktober 2004. Ten spyte van die persepsie dat hy nie steun buite Kaboel het nie, wen hy in 21 van die 34 provinsies, en verslaan sy 22 opponente om die eerste demokraties verkose leier van Afghanistan te word. Aanvanklik was daar bewerings dat verkiesingsbedrog plaasgevind het. Die VN het die bewerings ondersoek en die nasionale verkiesingskommissie het op 3 November Karzai as wenner verklaar. Hy het 55,4% van die stemme op hom verenig. Dit het 4,3 miljoen stemme verteenwoordig uit die totaal van 8,1 miljoen stemme wat uitgebring is.

As interim president het Karzai voordeel getrek dat sy naam toenemend bekend geword het onder kiesers in Afghanistan en was hy ook toenemend in 'n goeie lig beskou vir sy stabiele leierskap gedurende die onsekere na-oorlogse periode. Ander faktore wat bygedra het tot sy sukses sluit in die steun van die VSA president George W. Bush se administrasie, die kort een maand veldtog en die gebrek aan nasionale nuusdekking vir sy opponente. Alhoewel sy verkiesingsveldtog beperk was as gevolg van vreese vir geweld, het die verkiesing plaasgevind sonder enige noemenswaardige insidente.

Karzai word amptelik ingesweer as President van Afghanistan op 7 Desember 2004 in Kaboel. Verskeie waarnemers beskou die seremonie as simbolies van belang as 'n belangrike nuwe begin vir dié geweldgeteisterde land. Belangrike gaste by die inhuldiging sluit in die voormalige koning Zahir Shah, Afghanistan se drie vorige presidente en die Verenigde State se visepresident Dick Cheney.

Nadat hy 'n demokratiese mandaat verkry het en verskeie van die voormalige krygshere van die Noordelike Alliansie uit sy kabinet gelaat het, was verskeie waarnemers van mening dat Karzai 'n meer aggressiewe hervormingsagenda sou volg in 2005. Karzai was egter meer versigtig as verwag en het selfs van 'n Minister van Finansies ontslae geraak, wat bekend gestaan het as die mees sigbare hervormer in sy regering.

Die meeste kenners stem saam dat Afghanistan geleidelik besig is om meer stabiel te word, ten spyte van die opswaai in politieke geweld voor die parlementêre verkiesings. Al hoe meer eenhede van die Afghaanse nasionale leër is in staat om in gevegsoperasies ontplooi te word. Die Afghaanse ekonomie het vir die eerste keer in jare begin groei terwyl die regering se inkomste ook groei. Die regering bly egter steeds grootliks afhanklik van buitelandse hulp.

Op 5 September 2002, is 'n aanslag op Karzai se lewe in Kandahar gedoen. 'n Gewapende man in 'n uniform van die nuwe Afghaanse nasionale leër het op hom gevuur en in die proses die Goewerneur van Kandahar en 'n operasionele offisier van die VSA se spesiale magte verwond. 'n Tweede aanslag op Karzai se lewe vind plaas op 16 September 2004 toe 'n vuurpyl sy helikopter gemis het op pad na Gardez, waar hy 'n skool sou geopen het.