George Gurdjieff

George Ivanovitch Gurdjieff (1866? - 1949) was 'n Grieks-Russies-Armeense mistieke en spirituele onderwyser wat die aandag getrek het met sy leer van heilige danse. Gurdjieff se bydrae word gereeld beskryf in boeke van esoteriese aard, of waar die geskiedenis van okkultisme in oënskou geneem word.

Gurdjieff som sy eie lewe grootliks op in sy boek: "Meeting with remarkable men". In hierdie boek vertel Gurdjieff van sy lewens- en reiservarings deur woestyne en hoe hy gesoek het na ware insig as lid van 'n groepering wat hulself "Soekers na die waarheid" genoem het. Gurdjieff beweer dat hy in kontak gekom het met 'n esoteriese skool, wat die geheime waarhede aan hom oorgedra het. Hy het op sy beurt hierdie geheime ontbloot aan die mense wat sy studente geword het. Daar is egter geen bevestiging gevind van 'n skool soos deur Gurjieff voorgehou is nie.

Alhoewel Gurdjieff se lewe heelwat teenstrydighede bevat, bly daar geen twyfel dat hy aansienlike invloed op vername mense van sy tyd gehad het nie. Gurdjieff se lewe word gekenmerk deur tye waar hy mense doelbewus bedrieg het vir sy eie oorlewing, tot tye waar honderde volgelinge deur sy inisiatiewe gevoed is. Gurdjieff het 'n eiesoortige versameling leeringe saamgebind in 'n stelsel wat op persoonlike ontwikkeling gefokus was.

Gurdjieff was ontwykend oor sy leeringe in sy onsamehangende boek, getiteld: Beelzebub's tales to his grandson. In hierdie boek vervleg Gurdjieff sy idees binne 'n verhaal van 'n ruimtewese wat met sy kleinseun vanuit 'n ruimtetuig besin oor alles wat hy op die aarde waargeneem het. Meesterlik het Gurdjieff dit geluk om sy kritiek teen die mensetoestand deur 'n objektiewe platform oor te dra. Gurdjieff is ondubbelsinnig oor sy doelwit:

• "Om genadeloos en sonder enige kompromieë die geloof en perspektief, wat eeuelank diep gewortel is in die leser, te vernietig"
• "Om die leser bekend te stel aan die hulpbronne wat benodig word vir 'n nuwe skepping en om aan te toon dat hierdie materiaal gesond is en van goeie kwaliteit"
• "Om by te dra tot die ontstaan van 'n indruk by die leser se gedagtes en gevoelens van 'n toetsbare voorstelling van die wêreld soos dit werklik is, in teenstelling met die wêreld van illusie waarin die mens hom bevind'

Daar is voortgebou op Gurdjieff se leringe deur 'n beweging, die sogenaamde 4de Weg, wat aangevoer is deur een van Gurdjieff se studente, P.D. Ouspensky. P.D. Ouspensky het Gurdjieff se leëring geformaliseer, ten spyte van kwade gevoelens wat by hul uitmekaargaan geheers het. Ouspensky het twee boeke geskryf wat veral Gurdjieff se leëring oorgedra het nl.: In search of the miraculous" en "The fourth way."

Volgens Gurdjieff is alle mense totaal meganies in hul handeling en gedrag. Mense reageer op grond van impulse wat hul ontvang uit hul omgewing en volgens die inligting wat aan hulle oorgegee is deur middel van opvoeding. Min of geen besluite word dus bewustelik geneem nie. Gurdjieff se eerste poging was om mense te laat besef tot watter graad hulle outonoom optree eerder as bewustelik.

Ten einde te besef tot watter mate die mens outomaties optree moet mense eers begin om hulself waar te neem. Gurdjieff meen dat die mens so verbonde raak aan sekere begrippe dat hy homself en sy vryheid om besluite te neem totaal vergeet. Hierdie totale fokus op dinge en gedagtes word deur Gurdjieff "identifisering" genoem. 'n Mens identifiseer met iets ten koste van sy eie bewustelike optrede. Volgens Gurdjieff se voorstelling vergeet die mens van homself sodra hy begin identifiseer. Deur pogings tot selfwaarneming aan te moedig, begin die proses van ontwaking waardeur die persoon kan begin besef dat die meeste aksies outomaties is. Selfwaarneming beteken prakties dat die persoon voortdurend bewus is van sy gedagtes, gevoelens en sensasies. Die moeite om waaksaam te wees van die self, versterk die konsentrasie wat 'n mens benodig om te ontwikkel tot hoër bewussynsvlakke. Tydens selfwaarneming waarsku Gurdjieff dat die mens homself nie moet probeer verander nie maar dat hy eerder daarop fokus om homself beter te leer ken.

Selfwaarneming kan verder ontwikkel word deurdat 'n mens homself onthou. Selfbewussyn verdubbel die impak van selfwaarneming. Tydens selfbewussyn is die mens bewus daarvan dat hy homself waarneem: "Ek is bewus daarvan dat ek 'n hartseer gevoel het". Die mens is dus meer bewus van homself as wat die geval is tydens selfwaarneming.

Gurdjieff het geleer dat die mens drie "breine" het. 'n Mens het denke, gevoelens en sensasies wat onafhanklik van mekaar funksioneer. Volgens Gurdjieff bestaan daar normaalweg 'n wanbalans tussen hierdie drie elemente. Die wanbalans veroorsaak dat die een element die ander totaal oorheers, of dat die een die ander se taak probeer verrig. Vir 'n mens om te ontwikkel moet hy moet kan onderskei tussen hierdie drie elemente en hulle tot die korrekte balans bring. Selfwaarneming help 'n persoon om sy gedagtes, gevoelens en sensasies waar te neem ten einde hulle te klassifiseer en tot 'n ewewig te bring.

Gurdjieff identifiseer sewe primêre sentra in die mens. Die gewone intellektuele, die gevorderde intellektuele, die gewone emosionele, die gevorderde emosionele, die instinktiewe, die seksuele en die motoriese. Elke mens het 'n gesonde gevorderde emosionele en intellektuele sentrum, maar die gewone mens kry nie toegang tot die gevorderde sentra nie omdat die gewone sentra in 'n wanbalans verkeer. Die gevorderde mens kan intap in sy gevorderde intellektuele en emosionele sentra.